“Lâm Ðồng hiện không còn nơi nào thật sự để gọi là vùng sâu, vùng xa nữa”, câu nói ấn tượng tôi được nghe từ già làng, người có uy tín ở các thôn, buôn trên miền đất nam Tây Nguyên. Quả thật, có đi, có đến mới thấy hình ảnh “những con đường đất đỏ/lượn vòng trên cao nguyên” dần lùi vào ký vãng. Hôm nay, những con đường thênh thang trải nhựa đã nối dài những buôn xa.

Nhân dịp kỷ niệm 4 năm thành lập thành phố Thủ Đức (1/1/2021-1/1/2025); kỷ niệm 95 năm Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (3/2/1930-3/2/2025) và mở đầu cho chuỗi các hoạt động chào mừng kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền nam, thống nhất đất nước (30/4/1975-30/4/2025), Ủy ban nhân dân thành phố Thủ Đức (Thành phố Hồ Chí Minh) phối hợp Vietnam Brand Purpose (tổ chức tư vấn chiến lược xây dựng thương hiệu quốc gia Việt Nam và các thương hiệu Việt Nam toàn cầu) tổ chức Lễ hội chào đón năm mới lần thứ nhất - City Tết Fest Thủ Đức 2025.

Tối 13/10, tại Hà Nội, Thủ tướng Phạm Minh Chính và Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường cùng thưởng thức văn hóa truyền thống Việt Nam.

Tối 22/9, tại Hà Nội, Viện Nghiên cứu Bảo tồn và Phát huy Văn hóa Dân tộc, Tạp chí Văn hiến Việt Nam phối hợp tổ chức Lễ trao Giải thưởng Đào Tấn năm 2024, thu hút sự tham gia của nhiều chuyên gia, nhà nghiên cứu văn hóa cùng đông đảo các thế hệ nghệ sĩ.

Những năm gần đây, các giá trị lịch sử, văn hóa truyền thống không chỉ là đề tài hấp dẫn các hoạt động sáng tạo nghệ thuật mà còn là nguồn cảm hứng, gợi ý mới mẻ cho ngành công nghiệp video game (trò chơi điện tử) - một lĩnh vực mang lại nguồn thu giàu tiềm năng tại Việt Nam.

Đồng bào Chăm ở An Giang hiện có khoảng 13.000 người (chiếm 0,67% dân số toàn tỉnh); sống tập trung các xã đầu nguồn ven sông Hậu thuộc các huyện An Phú, Tân Châu, Phú Tân và Châu Phú,... Điều đáng quý là đồng bào Chăm nơi đây vẫn lưu giữ nhiều giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc của dân tộc mình, tiêu biểu là nghề dệt thổ cẩm.

Tối 17/9, Đại sứ quán Việt Nam ở Thủ đô Phnom Penh, Campuchia tổ chức chương trình “Trung thu Đoàn viên-Kết nối yêu thương” cho thiếu niên, nhi đồng là con em các gia đình cán bộ ngoại giao, các cơ quan bên cạnh Đại sứ quán và một số doanh nghiệp trên địa bàn.

Là loại hình dân ca đặc biệt, Quan họ Bắc Ninh là di sản văn hóa đi vào thực tế một cách sâu sắc và thiết thực với đời sống văn hóa tinh thần của nhiều người dân. Trải qua hành trình 15 năm qua, những kết quả đạt được là rất lớn, đáng tự hào, hơn cả sự mong đợi khi Dân ca Quan họ Bắc Ninh được UNESCO vinh danh vào tháng 9/2009.

Thực hiện chủ trương của Chính phủ về đổi mới hệ thống tổ chức và quản lý, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập, trong 5 năm qua, nhiều tỉnh, thành phố đã tiến hành sáp nhập các nhà hát, đoàn nghệ thuật có chức năng, nhiệm vụ tương đồng hoặc hợp nhất với các trung tâm văn hóa thành một đầu mối, có đơn vị chuyển hẳn sang hình thức ngoài công lập.

Hàng nghìn năm qua, bơi chải đã trở thành nét đẹp truyền thống bám rễ sâu vào đời sống sinh hoạt cũng như tinh thần của người dân. Không chỉ xuất hiện trong những công việc thường ngày hay lễ hội dân gian đặc sắc, hình ảnh những chiếc thuyền rồng còn ghi dấu ấn trong nhiều trận chiến chống giặc ngoại xâm, giữ gìn bờ cõi của ông cha ta. Ngày nay, bơi chải thuyền rồng đã được những người trẻ nghiên cứu, xây dựng thành môn thể thao cộng đồng, góp phần lưu truyền một phần tinh hoa dân tộc đến các thế hệ sau.

Qua 10 năm triển khai thực hiện Nghị quyết số 33-NQ/TW ngày 9/6/2014 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) về “Xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước” và 15 năm thực hiện Chỉ thị số 38-CT/TW ngày 7/9/2009 của Ban Bí thư (khóa X), về “Đẩy mạnh công tác bảo hiểm y tế trong tình hình mới”, các cấp ủy đảng, chính quyền từ tỉnh đến cơ sở ở Đắk Lắk đã có sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện và đạt được nhiều kết quả quan trọng, góp phần tích cực trong xây dựng và phát triển kinh tế-xã hội trên địa bàn tỉnh.

Triển khai thực hiện Dự án 6 về “Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch”, thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2025 (Dự án 6), thời gian qua, tỉnh Lạng Sơn đã và đang nỗ lực khôi phục, bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống, các dân tộc trong tỉnh.

Được triển khai từ năm 2018, đến nay, các sản phẩm OCOP (Chương trình mỗi xã một sản phẩm) của tỉnh Bắc Ninh đã nhận được sự quan tâm và ủng hộ từ các cấp, ngành, các chủ thể và người tiêu dùng. Tỉnh đang tích cực phát huy giá trị của các sản phẩm OCOP nhằm gia tăng giá trị sản phẩm địa phương và góp phần bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống.

Là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, Lễ hội Bạch Đằng (thị xã Quảng Yên, tỉnh Quảng Ninh) là một hoạt động văn hóa truyền thống được tổ chức hằng năm để tưởng nhớ và tỏ lòng biết ơn của người dân đối với công lao to lớn của những người Anh hùng dân tộc trong sự nghiệp đấu tranh chống giặc ngoại xâm, bảo vệ đất nước. Lễ hội thu hút đông đảo người dân, du khách thập phương về tham dự và chiêm bái.

Không hẹn mà gặp, tình cờ qua Tân Kỳ nơi cột mốc Km0 của đường mòn Hồ Chí Minh đúng dịp Kỷ niệm 65 năm ngày mở đường, dự buổi liên hoan văn hóa nghệ thuật của đồng bào các dân tộc tỉnh Nghệ An, chúng tôi bất ngờ được thưởng thức những tiết mục cồng chiêng của đồng bào Thổ. Theo chân đội cồng chiêng độc đáo này, chúng tôi về Giai Xuân, lại bất ngờ hơn khi được biết, có cả một câu lạc bộ đủ mọi lứa tuổi đang bền bỉ lưu truyền, lan tỏa những giá trị của văn hóa truyền thống.

Thay vì tiêu thụ sản phẩm văn hóa ngoại lai, các trò chơi du nhập từ nước ngoài, thế hệ trẻ Việt Nam đã và đang nhanh chóng bắt nhịp tiến trình sáng tạo sản phẩm lấy cảm hứng từ văn hóa bản địa, tạo nên một cộng đồng giải trí mới, đầy tự hào và hứng khởi.

Diễn ra trong hai ngày 7 và 8/5, Lễ hội Mục đồng làng Phong Lệ (xã Hòa Châu, huyện Hòa Vang, thành phố Đà Nẵng) đã tái hiện được nét đẹp của một không gian văn hóa truyền thống làng quê. Đây là Lễ hội có từ lâu đời và Phong Lệ cũng làng quê duy nhất hiện nay tồn tại lễ hội tôn vinh trẻ mục đồng.

Ngày 4/5, tại xóm Cà Mèng, xã Đức Hạnh, huyện Bảo Lâm, tỉnh Cao Bằng đã tổ chức Ngày hội văn hóa dân tộc Lô Lô lần thứ 2 năm 2024.

Trong bối cảnh bùng nổ các phương thức giải trí nghe nhìn hiện đại, nhiều loại hình nghệ thuật truyền thống dường như có phần bị lép vế. Liệu có cách nào giúp những giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc của dân tộc vẫn tiếp tục được lan tỏa và tìm được chỗ đứng trong đời sống hôm nay?

Tại sao qua hơn 100 năm, lọng bướm mới xuất hiện trở lại trong cuộc sống hiện đại? Điều thú vị là người khôi phục sản phẩm thủ công từng được in trong bộ sách Technique du peuple Annamite (Kỹ thuật của người An Nam) do cố học giả người Pháp Henri Oger thực hiện vào năm 1908-1909 lại là một chàng trai thế hệ 9x Phùng Nguyễn Anh Khoa.

Chiều 24/2, Hội đồng hương Bình Định tại Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, Ngày hội người Bình Định lần thứ 8 năm 2024 sẽ được tổ chức trong hai ngày 1/3 và 2/3/2024, tại Công viên hồ Kỳ Hòa (đường Cao Thắng nối dài, phường 12, quận 10, Thành phố Hồ Chí Minh).

Đi lễ chùa đầu năm là nét đẹp văn hóa tâm linh mang đậm bản sắc truyền thống của người Việt. Tại Pháp, dù xa quê lâu năm hay mới sang đây, các thế hệ người Việt hằng năm giữ thói quen đi chùa để cầu sức khỏe và bình an vào dịp Tết Nguyên đán.

Theo Cục Du lịch quốc gia Việt Nam, Giải thưởng Travelers’ Choice Best of the Best Destinations của nền tảng du lịch trực tuyến hàng đầu thế giới Tripadvisor đã vinh danh Hội An ở vị trí thứ 2 trong bảng xếp hạng 25 điểm đến thịnh hành nhất thế giới năm 2023.

“Mừng lúa mới” là nghi lễ nông nghiệp cổ truyền của các tộc người gắn bó với cây lúa rẫy, lúa nước ở miền đất đại ngàn Tây Nguyên. Theo chu kỳ canh tác cây lúa, sau khi thu hoạch xong, họ thường tổ chức nghi lễ “mừng lúa mới” và mỗi tộc người có nghi thức tổ chức khác nhau. Với người Chu Ru, tộc người rất giỏi dẫn thủy nhập điền để canh tác lúa nước, lễ hội pót bơdai bơrhau - “mừng lúa mới” thường được buôn làng đứng ra tổ chức với quy mô lớn.

Với mong muốn bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Pa Cô, nghệ nhân Kray Sức, 61 tuổi, ở thôn ALiêng, xã Tà Rụt, huyện Ða Krông (Quảng Trị) đã dày công nghiên cứu, lưu giữ các làn điệu dân ca cũng như nhạc cụ, tiếng nói, ngôn ngữ của dân tộc mình. Ông Kray Sức là một trong số ít người đồng bào dân tộc thiểu số đầu tiên ở tỉnh Quảng Trị vinh dự được trao tặng danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú.

Ngày 1/10, Hội người Việt Nam tại Pháp phối hợp Trung tâm Văn hóa Việt Nam tại Pháp và các hội đoàn tổ chức Ngày hội Trung thu đoàn tụ và quây quần cho các thế hệ con em kiều bào.

Những nét chung nhất của các lễ hội Trung thu đang được tổ chức ở nhiều nơi hiện nay là hướng về những giá trị truyền thống đã được tiếp nối qua nhiều thế hệ. Ngoài ý nghĩa bảo tồn những giá trị lâu đời, những món đồ chơi hay trò chơi Trung thu xưa còn chứa đựng cả kho kiến thức phong phú về thiên nhiên, con người, cũng như văn hóa truyền thống.

Những năm qua, Trung Quốc rất coi trọng việc kế thừa và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, coi đó là một trong những "chìa khóa" để thực hiện phát triển chất lượng cao. Nhiều địa phương đã cụ thể hóa nhiệm vụ này thông qua việc nhấn mạnh yếu tố đổi mới sáng tạo trong phát triển văn hóa.

Di sản văn hóa phi vật thể được hiểu là những giá trị văn hóa gắn liền với con người, môi trường sống của họ mà ở đó, trí tuệ, kinh nghiệm của cộng đồng được đúc kết thành những giá trị lâu đời và được tiếp nối liên tục. Khi xã hội ngày càng phát triển, con người đặt nặng vấn đề vật chất, nhiều di sản văn hóa phi vật thể đứng trước nguy cơ mai một. Do đó, việc bảo tồn giá trị văn hóa phi vật thể đang được các cấp, ngành của tỉnh Bình Phước đặc biệt quan tâm.

(Tiếp theo ) (★) Bài 2: Đô thị mới trên nền móng cũ