Trong bối cảnh bùng nổ các phương thức giải trí nghe nhìn hiện đại, nhiều loại hình nghệ thuật truyền thống dường như có phần bị lép vế. Liệu có cách nào giúp những giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc của dân tộc vẫn tiếp tục được lan tỏa và tìm được chỗ đứng trong đời sống hôm nay?

Tại sao qua hơn 100 năm, lọng bướm mới xuất hiện trở lại trong cuộc sống hiện đại? Điều thú vị là người khôi phục sản phẩm thủ công từng được in trong bộ sách Technique du peuple Annamite (Kỹ thuật của người An Nam) do cố học giả người Pháp Henri Oger thực hiện vào năm 1908-1909 lại là một chàng trai thế hệ 9x Phùng Nguyễn Anh Khoa.

Chiều 24/2, Hội đồng hương Bình Định tại Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, Ngày hội người Bình Định lần thứ 8 năm 2024 sẽ được tổ chức trong hai ngày 1/3 và 2/3/2024, tại Công viên hồ Kỳ Hòa (đường Cao Thắng nối dài, phường 12, quận 10, Thành phố Hồ Chí Minh).

Đi lễ chùa đầu năm là nét đẹp văn hóa tâm linh mang đậm bản sắc truyền thống của người Việt. Tại Pháp, dù xa quê lâu năm hay mới sang đây, các thế hệ người Việt hằng năm giữ thói quen đi chùa để cầu sức khỏe và bình an vào dịp Tết Nguyên đán.

Theo Cục Du lịch quốc gia Việt Nam, Giải thưởng Travelers’ Choice Best of the Best Destinations của nền tảng du lịch trực tuyến hàng đầu thế giới Tripadvisor đã vinh danh Hội An ở vị trí thứ 2 trong bảng xếp hạng 25 điểm đến thịnh hành nhất thế giới năm 2023.

“Mừng lúa mới” là nghi lễ nông nghiệp cổ truyền của các tộc người gắn bó với cây lúa rẫy, lúa nước ở miền đất đại ngàn Tây Nguyên. Theo chu kỳ canh tác cây lúa, sau khi thu hoạch xong, họ thường tổ chức nghi lễ “mừng lúa mới” và mỗi tộc người có nghi thức tổ chức khác nhau. Với người Chu Ru, tộc người rất giỏi dẫn thủy nhập điền để canh tác lúa nước, lễ hội pót bơdai bơrhau - “mừng lúa mới” thường được buôn làng đứng ra tổ chức với quy mô lớn.

Với mong muốn bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Pa Cô, nghệ nhân Kray Sức, 61 tuổi, ở thôn ALiêng, xã Tà Rụt, huyện Ða Krông (Quảng Trị) đã dày công nghiên cứu, lưu giữ các làn điệu dân ca cũng như nhạc cụ, tiếng nói, ngôn ngữ của dân tộc mình. Ông Kray Sức là một trong số ít người đồng bào dân tộc thiểu số đầu tiên ở tỉnh Quảng Trị vinh dự được trao tặng danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú.

Ngày 1/10, Hội người Việt Nam tại Pháp phối hợp Trung tâm Văn hóa Việt Nam tại Pháp và các hội đoàn tổ chức Ngày hội Trung thu đoàn tụ và quây quần cho các thế hệ con em kiều bào.

Những nét chung nhất của các lễ hội Trung thu đang được tổ chức ở nhiều nơi hiện nay là hướng về những giá trị truyền thống đã được tiếp nối qua nhiều thế hệ. Ngoài ý nghĩa bảo tồn những giá trị lâu đời, những món đồ chơi hay trò chơi Trung thu xưa còn chứa đựng cả kho kiến thức phong phú về thiên nhiên, con người, cũng như văn hóa truyền thống.

Những năm qua, Trung Quốc rất coi trọng việc kế thừa và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, coi đó là một trong những "chìa khóa" để thực hiện phát triển chất lượng cao. Nhiều địa phương đã cụ thể hóa nhiệm vụ này thông qua việc nhấn mạnh yếu tố đổi mới sáng tạo trong phát triển văn hóa.

Di sản văn hóa phi vật thể được hiểu là những giá trị văn hóa gắn liền với con người, môi trường sống của họ mà ở đó, trí tuệ, kinh nghiệm của cộng đồng được đúc kết thành những giá trị lâu đời và được tiếp nối liên tục. Khi xã hội ngày càng phát triển, con người đặt nặng vấn đề vật chất, nhiều di sản văn hóa phi vật thể đứng trước nguy cơ mai một. Do đó, việc bảo tồn giá trị văn hóa phi vật thể đang được các cấp, ngành của tỉnh Bình Phước đặc biệt quan tâm.

(Tiếp theo ) (★) Bài 2: Đô thị mới trên nền móng cũ

Những ngày đầu tháng 8, người dân Nam Trà My (tỉnh Quảng Nam) háo hức tham dự Lễ hội sâm Ngọc Linh lần thứ V, với chủ đề "Ngọc Linh - Khát vọng vươn xa" diễn ra từ ngày 1 đến 3/8/2023.

Nhằm bảo tồn và phát huy giá trị của cồng chiêng, điệu xoang, ngoài việc lưu giữ những bộ cồng chiêng quý hiếm, các nghệ nhân trên địa bàn huyện Ðăk Hà (Kon Tum) đang nỗ lực truyền dạy, truyền lửa đam mê văn hóa truyền thống cho thế hệ trẻ.

Chiều tối ngày 15/7, tại thác Dray Nur, xã Dray Sáp, huyện Krông Ana, tỉnh Đắk Lắk, Ban Dân vận Tỉnh ủy Đắk Lắk phối hợp Ban Dân vận Thành ủy Thành Hồ Chí Minh tổ chức chương trình thời trang nghệ thuật thổ cẩm các dân tộc tại Đắk Lắk mang tên “Ban Mê ơi!”.

Tỉnh Kon Tum được thiên nhiên ưu đãi với nhiều thắng cảnh đẹp, văn hóa đặc sắc, là vùng đất có lịch sử lâu đời với bảy thành phần dân tộc thiểu số tại chỗ cùng nhiều giá trị văn hóa truyền thống độc đáo. Những điều kiện đó tạo nên bức tranh sinh hoạt cộng đồng đa dạng, phong phú và được coi là tiềm năng lớn cho việc phát triển du lịch cộng đồng tại địa phương.

Ngày 29/5, tại Hà Nội, Viện Nghiên cứu Bảo tồn và Phát huy Văn hóa Dân tộc và Tạp chí Văn hiến Việt Nam tổ chức Lễ trao Giải thưởng Đào Tấn, nhân kỷ niệm 133 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh, 23 năm thành lập Viện Nghiên cứu Bảo tồn và Phát huy Văn hóa Dân tộc, Tạp chí Văn hiến Việt Nam.

Có thể thấy, từ chủ trương của cấp ủy, chính quyền các cấp tỉnh Yên Bái trong bảo tồn và phát triển văn hóa truyền thống của các dân tộc gắn với tăng trưởng kinh tế không chỉ giúp tăng thêm nguồn thu ngân sách cho tỉnh, cải thiện đời sống cả về vật chất và tinh thần của nhân dân, mà còn bảo đảm việc bảo tồn và phát triển các giá trị truyền thống của đồng bào các dân tộc thiểu số của tỉnh được bền vững. Tuy nhiên, quá trình này ở Yên Bái đang đặt ra những yêu cầu cần tiếp tục giải quyết.

Sáng 14/4, tại Quảng trường Đại Đoàn Kết (thành phố PleiKu) ngày hội văn hóa các dân tộc tỉnh Gia Lai lần thứ II-2023 đã khai mạc, thu hút gần 700 nghệ nhân thuộc 17 huyện, thị xã, thành phố của tỉnh tham gia.

Trong văn hóa truyền thống dân tộc Sán Dìu, thầy cúng phải là người am hiểu văn hóa truyền thống, phải học chữ Nôm của người Sán Dìu. Thầy cúng vừa là cầu nối giữa con người và thế giới thần linh, vừa là cầu nối giữa quá khứ với hiện tại. Ông Trương Văn Thủy (trong ảnh) là một thầy cúng như thế. Ông là một kho văn hóa của đồng bào Sán Dìu, với bộ sách Hán Nôm quý báu.

Thái Nguyên đang hướng tới là một tỉnh công nghiệp theo hướng hiện đại, nhưng vẫn chú trọng bảo tồn, trao truyền và phát huy giá trị văn hóa truyền thống đa dạng, phong phú của đồng bào các dân tộc thiểu số. Đó là kết quả từ sự quan tâm của cấp ủy, chính quyền, nỗ lực của ngành văn hóa, cùng với ý thức tự gìn giữ, phát huy bản sắc riêng có của văn hóa mỗi dân tộc trên địa bàn.

Sáng 3/3, Sở Văn hóa -Thể thao và Du lịch tỉnh Đắk Lắk tổ chức lễ công bố buôn du lịch cộng đồng Akŏ Dhông, phường Tân Lợi, thành phố Buôn Ma Thuột, buôn du lịch cộng đồng đầu tiên trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk.

Đối với dân tộc Dao ở huyện Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh lễ cấp sắc hay còn gọi là lễ đặt tên âm là một nghi lễ quan trọng, thể hiện khát vọng của đồng bào về một cuộc sống sung túc, ấm no và hạnh phúc đồng thời thể hiện đạo lý “uống nước nhớ nguồn”, thắt chặt tình đoàn kết trong cộng đồng. Đặc biệt, lễ cấp sắc chứa đựng những giá trị nhân văn sâu sắc thông qua các điều giáo huấn ghi trong sắc cấp cho người thụ lễ tuyệt đối kỵ làm việc ác, điều xấu.

​Trong guồng quay hối hả của cuộc sống đương đại, thật đáng trân trọng và tự hào khi vẫn có những người trẻ bằng tình yêu, đam mê với văn hóa truyền thống đã không ngừng sáng tạo để làm nên những sản phẩm vừa hiện đại, vừa dân tộc, góp phần lan tỏa giá trị của di sản ông cha đến công chúng hôm nay. Và những người trẻ đến từ Vạn Thiên Y chính là một phần trong số đó.

Chiều 18/11, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức Hội nghị Gặp mặt nghệ nhân và những người có nhiều đóng góp trong công tác bảo tồn, phát huy văn hóa các dân tộc thiểu số khu vực phía bắc, năm 2022.

Tối 16/11, tại thành phố Kon Tum, Ủy ban nhân dân tỉnh Kon Tum tổ chức lễ khai mạc “Hội thi cồng chiêng, xoang các dân tộc thiểu số tỉnh Kon Tum lần thứ nhất, năm 2022”.

Trong khuôn khổ Lễ hội Thiết kế sáng tạo Hà Nội 2022, Trung tâm Văn hóa nghệ thuật (số 22 phố Hàng Buồm, phường Hàng Buồm, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội) trở thành nơi giới thiệu, trưng bày nhiều tác phẩm nghệ thuật lấy cảm hứng sáng tạo từ văn hóa truyền thống.

Theo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Ngày hội văn hóa dân tộc Dao toàn quốc lần thứ II sẽ diễn ra từ ngày 6 đến 8/10 tại thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên. Đây là hoạt động do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp UBND tỉnh Thái Nguyên tổ chức.

Với chủ đề “Đánh thức truyền thống”, từ ngày 27/11 - 3/12, Tuần lễ Thiết kế Việt Nam 2021 sẽ diễn ra tại Khu di tích Văn Miếu-Quốc Tử Giám (quận Đống Đa, Hà Nội). Sự kiện do Viện Văn hóa Nghệ thuật Quốc gia Việt Nam phối hợp Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội và một số đối tác tổ chức.

12 bộ áo ngũ thân chỉn chu trong từng vuông vải, từng đường kim, từng mũi chỉ của các nghệ nhân tâm huyết với y phục truyền thống đã được trao tặng cho các bảo tàng, với hy vọng phát huy hơn nữa những giá trị văn hóa cổ truyền của người Việt.