Góc nhìn kinh tế

Năm 2024 đã đi qua quá nửa chặng đường, nhưng tình hình "sức khỏe" của các doanh nghiệp trong nước lại là điều rất đáng quan tâm khi vẫn còn đó quá nhiều khó khăn, thách thức.

Ngày 30/7, tại Hà Nội, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã phối hợp Đại sứ quán nước Cộng hòa Ireland tại Việt Nam, Cơ quan Hệ thống thực phẩm bền vững Ireland (SFSI) thuộc Bộ Nông nghiệp, Thực phẩm và Hàng hải Cộng hòa Ireland tổ chức Hội thảo về “Phát triển kinh tế hợp tác trong nông nghiệp thông qua đổi mới và nâng cao chất lượng”.

Trước diễn biến nhanh, phức tạp, khó lường của tình hình thế giới, từ đầu năm đến nay, kinh tế-xã hội nước ta tiếp tục gặp nhiều khó khăn, thách thức. Các bộ, ngành và địa phương đã nghiêm túc, quyết liệt thực hiện hiệu quả các nghị quyết của Chính phủ nhằm đạt kết quả cao nhất cho những mục tiêu đề ra. Nhờ đó, tình hình kinh tế-xã hội tháng 7 và bảy tháng năm 2024 của nước ta duy trì xu hướng tích cực, tạo đà tăng trưởng cho các tháng, quý tiếp theo.

Để công nghệ số có thể tham gia sâu, rộng vào chiến lược tài chính toàn diện, vấn đề quan trọng nhất vẫn là xây dựng được hành lang pháp lý công khai, minh bạch để thúc đẩy cạnh tranh bình đẳng, khuyến khích đổi mới sáng tạo, tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát triển đa dạng các tổ chức cung ứng, kênh phân phối, sản phẩm, dịch vụ tài chính số đồng thời kiểm soát tốt các rủi ro có thể trong quá trình thực hiện.

Triển khai chương trình hợp tác giữa Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam và Bộ Nông nghiệp, Thực phẩm và Hàng hải Cộng hòa Ireland, ngày 24/7, Cục Chăn nuôi (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) phối hợp Cơ quan Hệ thống thực phẩm bền vững Cộng hòa Ireland tổ chức Hội thảo “Nâng cao năng lực về phát triển chiến lược an toàn sinh học hiệu quả” tại thành phố Cần Thơ.

Sau hơn 20 năm xây dựng và phát triển, đến nay, công nghiệp hỗ trợ ngành ô-tô Việt Nam còn yếu cả về số lượng, năng lực, chủng loại và chất lượng sản phẩm, cũng như khả năng cung cấp. Kết quả tất yếu là phần lớn các linh kiện, phụ tùng lắp ráp ô-tô tại Việt Nam chủ yếu vẫn dựa vào… nhập khẩu. Và mục tiêu gia tăng tỷ lệ, giá trị nội địa hóa đối với ô-tô sản xuất trong nước dường như vẫn là một bài toán khó.

Có hiệu lực từ năm 2009, dù cũng đã qua quá trình vài lần sửa đổi, bổ sung, song dường như Luật Thuế thu nhập cá nhân có nhiều quy định không còn phù hợp điều kiện hiện nay, thậm chí cần phải sửa đổi sớm. Đơn cử, quy định về việc điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh chỉ thực hiện khi lạm phát tăng hơn 20%.

Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 80/2024/NĐ-CP về việc cho phép dự án điện mặt trời mái nhà hay điện rác, sinh khối có thể được mua bán trực tiếp qua đường dây riêng (tức không qua Tập đoàn Điện lực Việt Nam).

Nhiều kiến nghị của các hiệp hội ngành nghề cho thấy, dù thủ tục hành chính ở nhiều ngành nghề, lĩnh vực đã được tiết giảm, song khó khăn của cộng đồng doanh nghiệp vẫn tồn tại khi chi phí tài chính, thời gian tuân thủ còn cao.

Chỉ trong vài ngày cuối tháng 6/2024 vừa qua, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã cùng lúc ban hành nhiều thông tư hướng dẫn thực hiện các quy định liên quan đến hoạt động kinh doanh của các tổ chức tín dụng cho kịp thời hạn ngày 1/7/2024 – thời điểm Luật Các tổ chức tín dụng 2024 có hiệu lực thi hành.

TỪ ngày 1/7, theo Quyết định số 2345/QĐ-NHNN về triển khai các giải pháp an toàn, bảo mật trong thanh toán trực tuyến và thanh toán thẻ ngân hàng, toàn hệ thống ngân hàng đã khởi động chương trình nhận diện sinh trắc học trong các giao dịch thanh toán điện tử.

Việc kiểm soát hoạt động tàu cá xuất nhập bến, ra vào cảng và thực thi pháp luật, xử lý vi phạm khai thác hải sản bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định (IUU) là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách để chống khai thác IUU của các lực lượng chức năng Việt Nam, góp phần gỡ cảnh báo “thẻ vàng” của Ủy ban châu Âu (EC) ngay trong năm 2024. Để hiện thực hóa mục tiêu này vào tháng 9/2024 theo Chỉ thị số 32-CT/TW, cả hệ thống chính trị và bà con ngư dân, nhất là chủ tàu và lực lượng chấp pháp, cần phải quyết tâm hơn nữa.

Sau 10 năm thực hiện, Luật Thuế giá trị gia tăng (Luật số 71/2014/QH13) đã nảy sinh nhiều bất cập, khó khăn cho nông nghiệp - ngành giữ vai trò bệ đỡ của nền kinh tế, nhất là trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam ngày càng hội nhập sâu, rộng hơn. Để tháo gỡ về phương diện pháp lý, trong dự thảo sửa đổi Luật số 71/2014/QH13, dự kiến trình Quốc hội xem xét tới đây, các mặt hàng nông nghiệp như phân bón được đưa vào diện chịu thuế giá trị gia tăng 5%, thay vì không chịu thuế như quy định hiện hành.

Với hơn 35 năm thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), Việt Nam không chỉ tích lũy được nhiều kinh nghiệm mà còn được ghi nhận là điểm đến hấp dẫn của các tập đoàn hàng đầu thế giới. Thu hút các dự án FDI chất lượng cao, có sức lan tỏa đóng góp quan trọng vào tăng trưởng kinh tế một cách bền vững chính là chủ trương lớn, và là mục tiêu xuyên suốt mà Đảng, Nhà nước hướng tới.

Trong lĩnh vực phòng vệ thương mại, hàng hóa Việt Nam luôn là "đích ngắm" của nhiều quốc gia, tính đến nay, đã có đến 247 vụ khởi kiện từ 24 thị trường có sự hiện diện của hàng Việt. Ngoài những nguyên nhân chủ yếu như xuất khẩu của Việt Nam tăng, quy mô tăng trưởng hằng năm từ 5-6%, xuất siêu năm cao nhất 28 tỷ USD…, việc Việt Nam đã tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng khu vực cũng khiến không ít quốc gia lo ngại.

Với những tín hiệu tích cực và việc triển khai đồng bộ, hiệu quả các giải pháp hỗ trợ căn cơ, hoạt động kết nối hàng không - du lịch cũng như các ngành kinh tế liên quan sẽ tiếp tục được thúc đẩy và tăng cường hợp tác phát triển, đi sâu vào thực chất, bền vững và bảo đảm hài hòa lợi ích Nhà nước, doanh nghiệp và người dân, đồng thời đóng góp vào sự phát triển kinh tế-xã hội của đất nước.

Mới đây, thông tin về việc “Chính phủ dự kiến đề xuất mở rộng loại đất xây nhà ở thương mại và trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 7 Quốc hội khóa XV” đã thu hút sự quan tâm của bạn đọc. Trước đó, là những thông tin đề cập đến việc thí điểm điều chỉnh mở rộng loại đất xây dựng nhà ở thương mại.

Hiện thực hóa chủ trương cắt giảm thủ tục hành chính, “đồng hành cùng doanh nghiệp”, Chính phủ đã tạo điều kiện tối đa về thủ tục đăng ký, cấp phép thành lập doanh nghiệp, không gây phiền hà cho tổ chức, cá nhân kinh doanh. Song, trong quá trình thực thi lại xuất hiện loại doanh nghiệp “ma” lợi dụng thủ tục thông thoáng, đơn giản với chi phí thấp để trục lợi. Đây là lỗ hổng pháp lý lớn liên quan đến việc thành lập, quản lý và giám sát hoạt động của doanh nghiệp.

Được kỳ vọng rất nhiều, song quá trình triển khai thực hiện Nghị quyết số 43/2022/QH15 về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội của Quốc hội (Nghị quyết số 43/2022/QH15) chỉ đạt kết quả khá khiêm tốn. Điều này phản ánh thực tế, chính sách hỗ trợ chưa phù hợp, chưa rõ ràng.

Nằm ở vị trí trung tâm quan trọng của khu vực châu Á-Thái Bình Dương, Việt Nam có nhiều lợi thế trong quá trình tham gia chuỗi cung ứng sản xuất toàn cầu. Tuy nhiên, việc phát triển công nghiệp hỗ trợ ở nước ta vẫn chưa tương xứng, cho dù thời gian qua, lĩnh vực này cũng đã đạt được những kết quả tích cực ban đầu.

Tổng vốn đầu tư nước ngoài đăng ký vào Việt Nam tính đến ngày 20/5/2024 bao gồm: Vốn đăng ký cấp mới, vốn đăng ký điều chỉnh và giá trị góp vốn, mua cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài đạt gần 11,07 tỷ USD, tăng 2,0% so cùng kỳ năm trước.

Nhập siêu đã quay trở lại là điều đáng quan tâm. Dù còn khá sớm để nói về xu hướng này, hơn nữa, con số mà Tổng cục Thống kê công bố mới đây cũng mới chỉ là ước tính, nhưng có thể kỳ vọng, nhập siêu quay trở lại là do nhập khẩu thiết bị, máy móc, nguyên vật liệu phục vụ sản xuất tăng mạnh. Nếu đó là sự thật, đây còn là chỉ báo cho thấy sản xuất công nghiệp sẽ tích cực hơn trong thời gian tới.

Bộ ba luật liên quan đến việc quản lý, sử dụng đất đai, gồm: Luật Đất đai 2024, Luật Nhà ở 2023 và Luật Kinh doanh bất động sản 2023 đã được Quốc hội thông qua và sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 1/7/2024, nhận được sự quan tâm của nhiều thành phần xã hội. Bởi lẽ, những điểm mới sửa đổi đề cập đến những vấn đề cực kỳ thiết yếu, và được kỳ vọng sẽ tác động đến các bên liên quan theo hướng tích cực hơn.

Được kỳ vọng là phân khúc bất động sản giải tỏa “cơn khát” căn hộ đối với người thu nhập trung bình, thu nhập thấp và công nhân, nhưng nguồn cung nhà ở xã hội vẫn nhỏ giọt. Các doanh nghiệp đầu tư nhà ở xã hội gặp khó khăn trong tiếp cận đất đai, nguồn vốn.

Việt Nam đang có được những bước đi đột phá khi đưa sản phẩm công nghệ do mình nghiên cứu và sản xuất (như hệ thống 5G, bộ định tuyến - site router, hệ thống tính cước thời gian thực OSC...) ra thế giới. Điều này góp phần khẳng định tên tuổi, năng lực sáng tạo, cũng như quyết tâm làm chủ toàn trình của các kỹ sư Việt trong lĩnh vực công nghệ cao.

Bên cạnh nhiều khó khăn từ thị trường, những khó khăn từ thủ tục hành chính, từ môi trường kinh doanh đang ảnh hưởng tiêu cực đến kế hoạch đầu tư mở rộng của nhiều doanh nghiệp.

Có ý nghĩa và tầm quan trọng đặc biệt trong đời sống chính trị kinh tế-xã hội, quốc phòng, an ninh và bảo vệ môi trường sinh thái; giữ vai trò trung tâm trong hệ thống pháp luật về đất đai, Luật Đất đai có tác động sâu rộng đến các tầng lớp nhân dân và cộng đồng doanh nghiệp. Việc sớm nắm bắt những điểm mới, những thay đổi căn bản của Luật Đất đai 2024, cũng như mối quan hệ tương tác chặt chẽ của bộ luật này với các bộ luật khác liên quan sẽ mở ra cơ hội không nhỏ với cộng đồng doanh nghiệp trong tiếp cận đất đai phục vụ sản xuất kinh doanh.

Với thế mạnh của hiệp hội đa ngành nghề, Hiệp hội Doanh nghiệp thành phố Hà Nội (HBA) và Hiệp hội Phát triển hàng tiêu dùng Việt Nam (VACOD) đã tăng cường liên kết, hợp tác với nhiều đối tác để tạo nên các chuỗi liên kết giá trị nội bộ của các thành viên, gia tăng sức tiêu thụ hàng hóa, cơ hội giao thương cũng như đẩy mạnh đổi mới sáng tạo của các doanh nghiệp.

Mới chỉ là đợt nắng nóng đầu tiên của mùa hè năm 2024, trong những ngày cuối tháng 4/2024, cả công suất cực đại và sản lượng điện tiêu thụ điện ngày trên quy mô toàn quốc tăng cao với những con số đạt kỷ lục mới của hệ thống điện quốc gia. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính giao nhiệm vụ, không để thiếu điện trong bất cứ trường hợp nào.

Luôn nhất quán với quan điểm lấy người dân làm trung tâm và tiện ích, thuận tiện cho người sử dụng dịch vụ là thước đo hiệu quả chuyển đổi số, hoạt động chuyển số ngành Ngân hàng đã ghi nhận những thành tựu rõ nét. Minh chứng là nhiều nghiệp vụ cơ bản đã được số hóa hoàn toàn như: tiền gửi tiết kiệm, tiền gửi có kỳ hạn, mở thẻ ngân hàng, ví điện tử, chuyển tiền...; nhiều ngân hàng tại Việt Nam có tỷ lệ hơn 90% số giao dịch thực hiện trên kênh số.