Góc nhìn kinh tế

Việt Nam là quốc gia có mức độ hội nhập kinh tế tương đối cao, cho nên điều hành chính sách tiền tệ trong bối cảnh trong nước, quốc tế có nhiều biến động, chưa có tiền lệ là thách thức rất lớn. Thậm chí, có thời điểm việc này là bất khả thi, phát sinh xung đột trong quá trình thực thi chính sách.

Mục tiêu gỡ thẻ vàng thủy sản của Ủy ban châu Âu (EC) về chống khai thác IUU (khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định) vào năm ngoái đã không đạt được. Dự kiến vào tháng 10 tới đây, Đoàn Thanh tra của EC sẽ đến Việt Nam để kiểm tra lần thứ tư. Liệu thẻ vàng có được gỡ vào lần đánh giá này?

Bên cạnh việc thực hiện cập nhật vào dữ liệu chung quốc gia, thành phố Đà Nẵng đang nỗ lực hiện đại hóa nghề cá và ứng dụng công nghệ thông tin vào giám sát, kiểm soát tàu cá, tạo điều kiện để ngư dân vươn khơi, bám biển.

Mục tiêu đặt ra khi thành lập sàn giao dịch quyền sử dụng đất chính là góp phần thúc đẩy thị trường bất động sản phát triển một cách minh bạch, thuận tiện, lành mạnh và bền vững hơn. Tuy nhiên, từ ý tưởng đến hiện thực còn nhiều câu hỏi cần được làm rõ.

Một nền kinh tế có độ mở lớn sẽ có nhiều cơ hội để phát triển; tuy nhiên, đi kèm là nguy cơ bị tổn thương và nhạy cảm với các biến động từ bên ngoài. Để hóa giải những thách thức, chủ động ứng phó bất lợi, đồng thời sẵn sàng đón nhận những làn sóng cơ hội khi có điều kiện, việc nắm chắc, cập nhật kịp thời tình hình kinh tế thế giới, đánh giá đúng xu hướng quốc tế hết sức quan trọng.

Theo số liệu từ Ngân hàng Nhà nước, lãi suất cho vay VNĐ bình quân liên ngân hàng kỳ hạn qua đêm (kỳ hạn chính chiếm khoảng 90-95% giá trị giao dịch) tính đến ngày 14/7 đã giảm về 0,14%/năm. Đây là mức thấp nhất của lãi suất qua đêm kể từ cuối tháng 1/2021. Điều này hé lộ về một thị trường tiền tệ nới lỏng nửa cuối 2023.

Sức khỏe của doanh nghiệp là yếu tố hàng đầu quyết định đến khả năng phục hồi của nền kinh tế. Trong bối cảnh có ít thuận lợi nhưng lại thừa khó khăn, trợ lực như thế nào để giúp doanh nghiệp vượt khó là bài toán cấp bách cần có lời giải.

Trong thời gian qua, dù Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã rất quyết liệt chỉ đạo, đôn đốc công tác giải ngân đầu tư công, như: ban hành nhiều nghị quyết, công điện, chỉ thị, hội nghị trực tuyến và duy trì năm tổ công tác liên tục của Chính phủ và của các Bộ trưởng để đôn đốc công tác giải ngân,… nhưng tiến độ giải ngân đầu tư công vẫn còn rất chậm, đặc biệt là nguồn vốn vay nước ngoài.

Sáu tháng đầu năm 2023, tăng trưởng nền kinh tế Việt Nam không được như kỳ vọng. Sáu tháng cuối năm, trong một bối cảnh được dự báo khó khăn tiếp tục bủa vây, liệu nền kinh tế có vượt gió ngược thành công để đạt mục tiêu tăng trưởng của năm?

Mặc dù Thủ tướng Chính phủ đã có chỉ đạo, Bộ Tài chính và Tổng cục Thuế cũng đã có văn bản đôn đốc cục thuế các tỉnh, thành phố về đẩy mạnh giải quyết hồ sơ hoàn thuế giá trị gia tăng (VAT), nhưng đến nay, tiến độ vẫn chậm. Tính đến 16/6, cơ quan thuế các cấp đã ban hành 7.893 quyết định hoàn thuế với số VAT đã hoàn, đạt 30% so dự toán năm 2023.

Trong điều kiện diện khai thác ngày càng xuống sâu như hiện nay, các đơn vị ngành than đang đẩy mạnh đầu tư ứng dụng cơ giới hóa các dây chuyền sản xuất. Hướng đi này giúp các đơn vị cải thiện điều kiện làm việc và tăng năng suất lao động, đáp ứng nhu cầu than cho thị trường, nhất là than phục vụ cho sản xuất điện.

Những ngày qua, tình trạng cắt điện luân phiên không chỉ diễn ra ở các khu dân cư, mà ngay cả các khu công nghiệp, khối sản xuất. Không chỉ cắt một vài giờ, mà cắt cả ngày lẫn đêm. Việc cắt điện luân phiên không chỉ khiến cuộc sống, sinh hoạt của người dân bị ảnh hưởng nghiêm trọng, mà không ít doanh nghiệp phải "lãnh đủ" vì ngưng trệ sản xuất, trong một bối cảnh vốn đã đầy khó khăn.

Được ví như chiếc "phao vàng" giúp doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh duy trì, mở rộng hoạt động sản xuất, kinh doanh sau giai đoạn ảnh hưởng bởi dịch Covid-19, từ đó giúp tăng trưởng nền kinh tế, tuy nhiên, trên thực tế, gói tín dụng 40 nghìn tỷ đồng hỗ trợ lãi suất 2% có vẻ chưa đạt hiệu quả như kỳ vọng.

Tính chung năm tháng đầu năm 2023, bình quân một tháng có 17,6 nghìn doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường. Đó là hệ quả của việc cùng lúc, các doanh nghiệp đang phải gánh chịu những hậu quả nặng nề từ thách thức khách quan cho đến những trở ngại nội tại của nền kinh tế.

TỔNG số lượng phương tiện trên cả nước cần được kiểm định trong sáu tháng tới dự kiến khoảng 2,5 triệu xe ô-tô. Trong khi đó, cả nước đang duy trì 241 trung tâm đăng kiểm với 384 dây chuyền đang hoạt động, thực hiện đăng kiểm được khoảng 550 nghìn xe/tháng. Cục Đăng kiểm Việt Nam nhận định, nếu không có sự thay đổi, với số lượng trung tâm đăng kiểm tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh hiện tại, trong các tháng tiếp theo sẽ không đáp ứng được nhu cầu kiểm định xe của người dân; sẽ xuất hiện ùn tắc nghiêm trọng do năng lực kiểm tra chỉ đáp ứng 31% nhu cầu.

Tại Quy hoạch điện VIII vừa ban hành, nhu cầu vốn đầu tư cho phát triển nguồn và lưới điện truyền tải giai đoạn từ năm 2021-2030 là khoảng 134,7 tỷ USD. Định hướng giai đoạn 2031-2050, vốn đầu tư cho nguồn điện khoảng 364,4-511,2 tỷ USD và lưới điện truyền tải khoảng 34,8-38,6 tỷ USD. Những mục tiêu này được kỳ vọng rất lớn sẽ thu hút sự tham gia của các thành phần kinh tế khác, ngoài nhà nước.

Tại kỳ họp thứ 5 Quốc hội khóa XV, Ủy ban Kinh tế của Quốc hội (Ủy ban Kinh tế) cơ bản tán thành Báo cáo số 232/BC-CP ngày 17/5/2023 của Chính phủ về kết quả thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội và ngân sách nhà nước năm 2022. Bên cạnh những kết quả đạt được, Ủy ban Kinh tế cũng đã thẳng thắn chỉ ra không ít hạn chế, tồn tại tác động tới sự phát triển kinh tế-xã hội.

Tại Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV, dự kiến khai mạc ngày 22/5/2023, Dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi), Dự thảo Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi) sẽ được đưa ra cho ý kiến phiên cuối trước khi được xem xét thông qua vào kỳ họp tháng 10/2023. Tuy nhiên, hiện có nhiều ý kiến trái chiều đối với một số quy định trong cả hai dự thảo.

Phần lớn khách hàng sử dụng điện đang đặt ra câu hỏi: Giá điện còn tăng đến bao giờ? Việc tăng giá bán bình quân 3% được áp dụng từ ngày 4/5/2023 nhằm thực hiện mục tiêu cơ bản xuyên suốt về tăng giá điện. Đó là, mức tăng giá điện dần phản ánh đúng quan hệ cung cầu. Đồng thời, vừa đáp ứng được các mục tiêu của Chính sách Năng lượng Quốc gia, vừa khuyến khích việc sử dụng điện tiết kiệm, hiệu quả và bảo vệ môi trường.

Được xem là một trong ba cấu phần của "cỗ xe tam mã" kéo tăng trưởng kinh tế đi lên trong bối cảnh hiện nay, tuy nhiên, lĩnh vực xuất khẩu tiếp tục bao phủ gam mầu xám. Nếu không kịp thời có giải pháp tháo gỡ những khó khăn, tạo động lực cho lĩnh vực này, thì khó có thể đạt được mục tiêu tăng trưởng đã đề ra cho năm nay và cho cả chu kỳ 5 năm, 10 năm tiếp theo.

Mỗi khi thị trường bất động sản gặp khó khăn, câu hỏi làm sao để giá nhà phù hợp thu nhập của đại đa số người dân lại trở thành chủ đề được thảo luận rất sôi nổi. Vì sao chương trình nhà ở xã hội, nhà ở công nhân (viết tắt NOXH) chưa đạt kế hoạch đề ra cũng như chưa thật sự phát triển ổn định? Làm thế nào để các thành phần xã hội dễ tiếp cận đến nhà ở hơn? 

Đưa thương hiệu Việt, giá trị Việt ra thế giới không chỉ là khát vọng của doanh nghiệp Việt, nhưng họ là một trong những nhóm người tiên phong.

Tốc độ thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) mới đang chậm lại là chỉ dấu cho thấy, Việt Nam cần phải nhạy bén và mạnh mẽ hơn nữa trong việc rà soát, điều chỉnh chính sách đầu tư nước ngoài. Nhiều quốc gia theo đuổi những chiến lược mới trong thu hút FDI càng khiến cho dòng vốn đầu tư ngày càng đắt đỏ hơn.

Để "khơi thông" dòng vốn đầu tư công (ĐTC), tạo động lực thật sự cho phát triển kinh tế-xã hội, không thể chỉ quan tâm giải quyết vướng mắc trước mắt, mà cần phải giải quyết căn cơ, lâu dài. Chỉ khi các bộ, ngành, địa phương cùng doanh nghiệp đồng lòng thực hiện với một quyết tâm cao, công tác giải ngân vốn ĐTC mới thật sự có đột phá, phát huy được vai trò động lực trong phát triển kinh tế-xã hội của dòng vốn mang tính đòn bẩy này.

Sang năm 2023, tuy công tác giải ngân đầu tư công (ĐTC) đã có sự cải thiện, song vẫn còn đối mặt nhiều khó khăn nhất định khi gặp phải những rào cản chưa thể dỡ bỏ ngay được. Đơn cử như công tác đền bù, giải phóng mặt bằng (GPMB), hay do thiếu những quy định cụ thể dẫn đến nảy sinh tâm lý "sợ trách nhiệm", sợ sai của một số cán bộ, người đứng đầu khiến tiến độ giải ngân chậm trễ và hiệu quả của ĐTC giảm đi.

Lời tòa soạn - Vốn giải ngân đầu tư công là nguồn lực, là động lực phát triển, song đây lại là vấn đề "trăn trở" kéo dài nhiều năm, nhiều nhiệm kỳ của Chính phủ. Từ số báo 14 (ra ngày 2/4/2023), Nhân Dân cuối tuần khởi đăng chùm bài đưa ra góc nhìn sâu, đa chiều về đầu tư công, qua đó kiến nghị những giải pháp đi từ gốc của vấn đề, gắn với thẩm quyền của các cơ quan chức năng trong xây dựng và thực thi chính sách.

Đề án "Phát triển bền vững một triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao gắn với tăng trưởng xanh vùng đồng bằng sông Cửu Long" đang được lấy ý kiến chuyên gia, địa phương vùng châu thổ Cửu Long, dự kiến sẽ trình Chính phủ thông qua vào tháng 4/2023. Đề án được kỳ vọng tạo ra vùng nguyên liệu lúa an toàn, chất lượng, hướng đến giảm tác động môi trường, giảm nhẹ biến đổi khí hậu.

Khó khăn chung của kinh tế thế giới sẽ tiếp tục tác động mạnh mẽ tới Việt Nam. Bên cạnh nhận diện được vấn đề, tìm ra giải pháp phù hợp, việc đưa ra thông điệp mạnh mẽ về sự cam kết ổn định chính sách trong nước, lấy ổn định chính sách trong nước để bù đắp cho những bất ổn trên thế giới được cho là nền tảng quan trọng tạo đà phát triển bứt phá của Việt Nam trong thời gian tới.

Việc "ông lớn" Thế giới di động có những động thái như "xóa bỏ" một số thương hiệu chuỗi bán lẻ, cắt giảm khoảng bảy nghìn nhân sự phần nào nói lên áp lực mà các nhà bán lẻ đang phải đối mặt. Sức mua kém cũng khiến cho doanh nghiệp sản xuất chật vật không kém. Đâu là giải pháp gia cố một trong số "trụ cột" quan trọng của nền kinh tế?

Liên tiếp hai văn bản quan trọng với các doanh nghiệp bất động sản được ký ban hành, thậm chí vào ngày nghỉ đầu tháng 3 và có hiệu lực ngay cho thấy tầm quan trọng của việc gỡ tắc cho thị trường này.