Các yếu tố đó đã giúp cho Minh Hóa từ một vùng đất nghèo khó trở thành một nơi mà du khách rất muốn khám phá, nhất là từ khi nơi đây ra đời loại hình du lịch hoàn toàn mới - du lịch thích ứng thời tiết.
Minh Hóa - miền đất đẹp
Nói đến hệ thống hang động kỳ vĩ và độc đáo ở Quảng Bình không thể không nhắc tới huyện Minh Hóa, bởi nơi đây có hệ thống hang động Tú Làn ở xã Tân Hóa, hang Rục Ngầm ở xã Trung Hóa, thác Mơ ở xã Hóa Hợp... Tuyến đường Hồ Chí Minh và đường 12A qua Minh Hóa cũng có hàng chục di tích lịch sử ghi dấu hai cuộc kháng chiến trường kỳ và anh dũng của dân tộc.
Đèo Đá Đẽo, ngầm Khe Rinh, cầu Khe Ve, cổng trời Cha Lo, trận địa Nguyễn Viết Xuân... đã đi vào lịch sử, trở thành những địa chỉ “đỏ” để giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ. Đây còn là nơi sinh sống và giao thoa văn hóa của các dân tộc anh em Kinh, Chứt, Bru-Vân Kiều với ngôn ngữ tiếng Nguồn. Đáng chú ý, sự kiện đoàn làm phim Hollywood chọn hệ thống hang động Tú Làn và khu vực hồ Yên Phú để thực hiện các cảnh quay của bộ phim bom tấn “Kong: Skull Island” đã đưa Minh Hóa và Quảng Bình trở thành tâm điểm chú ý của khách du lịch toàn cầu trong năm 2017.
Hoạt động du lịch sinh thái và mạo hiểm ở khu vực Minh Hóa gần đây xuất hiện thêm nhiều cái tên mới như hang Rục Mòn, hệ thống hang động Lâm Hóa-Tuyên Hóa. Trong đó, hệ thống hang động Lâm Hóa theo khảo sát bước đầu của đoàn thám hiểm thuộc Hiệp hội hang động Hoàng gia Anh khảo sát, đo vẽ được năm hang động hoang sơ và phát hiện một hang có chiều dài suối ngầm tương đối lớn, sẽ trở thành sản phẩm du lịch trong thời gian tới.
Bên cạnh hệ thống di tích lịch sử thì Minh Hóa còn có các huyền tích gắn với phong trào Cần Vương của Vua Hàm Nghi đến thung lũng Hóa Sơn đóng căn cứ để lãnh đạo nhân dân chống thực dân Pháp. Minh Hóa trở thành trung tâm đầu não, là kinh đô kháng chiến của phong trào Cần Vương trên đất Quảng Bình.
Mặc dù chưa được đầu tư phục dựng, tôn tạo để khai thác, song với những tiềm năng hiện có về địa thế, cảnh quan và những câu chuyện lịch sử hứa hẹn mang đến những trải nghiệm du lịch văn hóa-lịch sử sống động về một Quảng Bình hào hùng, anh dũng.
Cũng ở Minh Hóa, có nhiều bản làng của đồng bào dân tộc thiểu số chứa đựng những bí ẩn và sự huyền bí. Vì thế các bản làng đẹp này đang được chính quyền và các công ty du lịch hỗ trợ để phát triển du lịch cộng đồng như: Khám phá bản người Rục (dân tộc Chứt) ở xã Thượng Hóa, cộng đồng người Mày (dân tộc Chứt) ở bản Dộ-Tà Vờng...
Lan tỏa từ “Làng du lịch tốt nhất” Tân Hóa
Năm 2023, Minh Hóa sáng tạo và phát triển một loại hình du lịch hoàn toàn mới đó là du lịch thích ứng thời tiết, đưa Tân Hóa-ngôi làng luôn ngập lụt và nghèo khó của địa phương trở thành “Làng du lịch tốt nhất”. Hơn 5 năm trước, Công ty du lịch Chua me đất (Oxalis) tổ chức tuyến du lịch chinh phục, khám phá hang động Tú Làn.
Cùng với ngành Du lịch Quảng Bình, doanh nghiệp phối hợp các bên liên quan xây dựng ý tưởng về một làng du lịch có nét hoang sơ, quyến rũ của thiên nhiên và một cộng đồng người dân thân thiện, mến khách. Để đưa khách du lịch đến Tân Hóa trong mùa mưa, Oxalis đầu tư Tú Làn Lodge là khu lưu trú bám vào vách núi đá vôi, độ cao chừng 15m bằng vật liệu lắp ghép để an toàn ngay cả khi nước lũ dâng cao.
Tổng giám đốc Oxalis Nguyễn Châu Á cho biết, giữa năm 2023, Oxalis hỗ trợ kinh phí và hướng dẫn người dân ở Tân Hóa làm 10 homestay dựa trên ngôi nhà nổi, vốn được sử dụng để chống lũ của bà con. Đây là mô hình lưu trú thích ứng với thời tiết lần đầu tiên xuất hiện ở Việt Nam, được thiết kế khép kín với không gian rộng rãi và tiện nghi.
Khi có lũ, các homestay nổi lên an toàn trên mặt nước để du khách tiếp tục sinh hoạt bình thường hoặc có thể di chuyển chung quanh khu vực và tận thấy cảnh quan thiên nhiên trong những ngày lũ lụt. Nhiều du khách đến Tân Hóa trong mùa mưa này đã đánh giá cao mô hình trải nghiệm mới này.
Theo Phó Giám đốc Sở Du lịch Quảng Bình Đặng Đông Hà, mô hình du lịch thích ứng với biến đổi khí hậu ở Tân Hóa chính là biến cái bất lợi trở thành sinh kế vững bền cho người dân. Sự phát triển vượt bậc của Tân Hóa hứa hẹn là động lực, là hạt nhân phát triển du lịch tiềm năng của huyện Minh Hóa các địa phương ở phía tây bắc tỉnh Quảng Bình.
