Trong sách sử chính thống hoặc tư liệu, tài liệu sử để lại, chưa có thông tin nào xác định rõ nguồn gốc của Trung thu, hay còn gọi là Tết trông trăng. Chỉ biết rằng, Tết Trung thu từ rất lâu rồi không những là ngày Tết của trẻ em, mà còn là dịp thưởng thức những sản vật của mùa thu đang vào độ ngon nhất trong năm, trổ tài nấu nướng, trang trí và cũng là lúc cả gia đình quần tụ, đoàn viên, như hình ảnh mặt trăng tròn vành vạnh.
Trọng tâm
Tết Trung thu: Nét truyền thống giữa biến thiên lịch sử
Tối 17/9 (tức ngày 15/8 Âm lịch), tại chùa Phật Tích ở thủ đô Vientiane, Lào, diễn ra chương trình Đêm hội trăng rằm dành cho các em thiếu nhi là con em cộng đồng người Việt Nam tại Lào vui đón Tết Trung thu.
Tối 16/9, tại thị trấn Trường Sa và các xã Song Tử Tây, Sinh Tồn, đảo Đá Tây thuộc huyện đảo Trường Sa, tỉnh Khánh Hòa, các cán bộ, chiến sĩ và các lực lượng đóng quân trên các đảo phối hợp chính quyền địa phương tổ chức vui Tết Trung thu cho các em thiếu nhi.
Nhằm kịp thời thăm hỏi, động viên các cháu thiếu nhi khuyết tật trong dịp Tết Trung thu, tối 16/9, Trường Phục hồi chức năng và dạy nghề cho người khuyết tật Khoái Châu (huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên) đã tổ chức chương trình "Trung thu cho em". Dịp này, Báo Nhân Dân đã trao tặng những phần quà ý nghĩa cho các em thiếu nhi của nhà trường.
Tối 15/9 tại thành phố Vũng Tàu, tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu, Chi đội Kiểm ngư số 2 tổ chức chương trình “Đêm hội trăng rằm” cho các cháu thiếu niên nhi đồng là con em của cán bộ, nhân viên các đơn vị, cơ quan thuộc Chi đội Kiểm ngư số 2.
Nhân dịp Tết Trung thu năm 2024, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với Ủy ban nhân dân tỉnh Ninh Bình, Trung tâm Triển lãm văn hóa nghệ thuật Việt Nam và Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh Ninh Bình cùng các cơ quan liên quan tổ chức Lễ hội Trung thu năm 2024 tại thành phố Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình với nhiều hoạt động phong phú, hấp dẫn.
Từ nay đến 21/9, tại Di tích Quốc gia đặc biệt Văn Miếu-Quốc Tử Giám, triển lãm trưng bày tranh minh họa “Trung thu vui ký” diễn ra với sự tham gia của 47 họa sĩ trẻ trong và ngoài nước.
Đại sứ Đặng Minh Khôi bước lên sân khấu, dùng tay vẽ một hình tròn trước mặt và bắt đầu câu chuyện về ngày rằm tháng tám. Phía dưới, hàng trăm trẻ em và người lớn chăm chú dõi theo.
Tối 10/9, tại thủ đô Vientiane (Lào), chùa Phật Tích phối hợp Hội người Việt Nam tại thủ đô Vientiane tổ chức Chương trình vui Tết Trung thu với chủ đề Đêm hội trăng rằm.
Trung thu đầu tiên sau Ngày Độc lập, các em thiếu nhi đã nhận được (đến) 2 bức thư của Chủ tịch Hồ Chí Minh với lòng yêu thương vô hạn, nhiều hơn tất cả những Trung thu sau đó. Điều này đặc biệt nhưng không bất ngờ “vì Già Hồ rất yêu mến các em”.
Không khí tại phố Hàng Mã, Hàng Lược… vô cùng nhộn nhịp trong đêm Trung Thu. Hàng nghìn người chen chân ngắm nghía, chụp ảnh, mua các món đồ chơi, đồ trang trí Tết Trung thu.
Ngày 10/9, tại Phủ Chủ tịch, Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân gặp mặt thân mật các trẻ mồ côi, khuyết tật, có hoàn cảnh khó khăn nhân dịp Tết Trung thu.
Sáng 10/9, tại thủ đô Phnom Penh, Vương quốc Campuchia, Trường tiểu học Hữu nghị Khmer-Việt Nam Tân Tiến đã tổ chức vui Tết Trung thu cho khoảng 200 học sinh là con em cộng đồng người gốc Việt sinh sống trên địa bàn.
Một mâm cỗ Trung thu xưa bên cạnh mâm ngũ quả, cốm xanh, cặp bánh nướng, bánh dẻo thì còn có một bát ốc luộc và một vài món mặn cho người lớn cùng… phá cỗ, trông trăng.
Mâm cỗ trông trăng là phần quan trọng nhất trong chuẩn bị Tết Trung thu của mỗi gia đình. Trải qua nhiều giai đoạn lịch sử, mâm cỗ Trung thu của thế kỷ 21 đã có thêm nhiều cái mới, nhưng những yếu tố cơ bản, truyền thống vẫn còn được các gia đình giữ gìn nguyên vẹn.
Tết trung thu là một phong tục truyền thống từ lâu đời và được nhiều nước châu Á xem là dịp quan trọng của năm. Nếu ở Việt Nam là Tết Thiếu nhi thì ở nhiều nước Đông Bắc Á như Trung Quốc, Hàn Quốc, lại là dịp lễ truyền thống lớn thứ hai trong năm sau Tết Nguyên đán.
Chỉ còn một ngày nữa là đến Rằm Trung thu, hàng nghìn người đã đổ về phố Hàng Mã, quận Hoàn Kiếm (Hà Nội) đón Trung thu sớm từ tối 9/9 (tức ngày 14/8 âm lịch).
Là một trong những lễ hội được mong chờ nhất ở Singapore, Tết Trung thu ở Đảo quốc Sư tử là dịp để sum họp gia đình, cùng thưởng thức các “bữa tiệc” của lồng đèn đầy sắc màu và nhất là món bánh Trung thu ngọt ngào.
Bắt đầu từ câu chuyện đầy xúc động về chiếc đèn Trung thu của người lính nơi đảo xa vượt hành trình đầy sóng gió về với các con trong đất liền, suốt nhiều năm qua, mỗi khi chương trình Tết Trung thu "Bố ở đảo xa, con ở nhà có bạn" được tổ chức, đã có hàng nghìn chiếc đèn lồng mang lời chúc tốt đẹp từ khắp mọi miền đất nước được gửi tới con của cán bộ, chiến sĩ hải quân.
Trong dịp Tết Trung thu, các gia đình hay cộng đồng cũng có những nghi thức, tục lệ sinh hoạt truyền thống, luôn luôn là từ trong gia đình trước rồi mới ra ngoài cộng đồng
Tết Trung thu không thể thiếu được mâm ngũ quả. Ngũ quả là 5 loại quả, thường không thể thiếu những thức quả mùa thu đặc trưng như chuối, bưởi, bòng, na, hồng đỏ, hồng ngâm, thị…. Mâm ngũ quả thường bày cùng với bánh Trung thu, các con vật hoặc hoa lá được tỉa từ trái cây hay một số loại củ như cà rốt, củ cải, đu đủ xanh… Có nhà cầu kỳ bày thêm đĩa cốm đặt trên lá sen.
Linh hồn của mâm cỗ Trung thu là bánh nướng và bánh dẻo, còn gọi là bánh mặt trăng. Ngày nay, với những quan niệm hiện đại về sức khỏe dinh dưỡng, bánh nướng và bánh dẻo có vẻ như không được ưu tiên trong việc ăn uống, nhưng vẫn là thành phần quan trọng, không thể thiếu được trong mâm cỗ Trung thu.
Đồ chơi Trung thu phổ biến có hai loại là hàng thủ công sản xuất để bán và đồ chơi tự làm. Đồ chơi thủ công gồm các loại đèn, mặt nạ, đầu sư tử, ông tiến sĩ giấy, ông đánh gậy, đồ chơi bằng sắt tây… Đồ chơi tự tạo gồm nhiều loại, từ đơn giản như chiếc ống phốc, đồ chơi gấp giấy cho đến cầu kỳ một chút như đèn ông sao tự chẻ nan làm khung, tự dán giấy, các loại đèn lồng xếp giấy hoặc tự tạo bằng bìa, vỏ lon.
Tối 9/9, tại Trung tâm Văn hóa Kinh Bắc, thành phố Bắc Ninh, Tỉnh Đoàn Bắc Ninh phối hợp Sở Giáo dục và Đào tạo, Sở Lao động-Thương binh và Xã hội tỉnh tổ chức chương trình “Lễ hội trăng Rằm 2022 - Bay cao ước mơ” cho thiếu nhi trên địa bàn tỉnh.
Tối 9/9, Liên đoàn Lao động thành phố Đà Nẵng tổ chức hoạt động Tết Trung thu cho con đoàn viên, công nhân, viên chức, lao động thành phố có hoàn cảnh khó khăn năm 2022 .
Bằng tình cảm yêu thương, nhiệt huyết và trách nhiệm, Hội Phụ nữ Bộ đội Biên phòng tỉnh Thừa Thiên Huế và Chi đoàn Đồn Biên phòng cửa khẩu Hồng Vân phối hợp Trường Tiểu học-Trung học cơ sở Hồng Thủy, huyện A Lưới mang đến Tết Trung thu đầy ấm áp và ý nghĩa đến với hàng trăm trẻ em nghèo nơi biên giới.
Chiều 9/9, tại Bệnh viện Phụ sản - Nhi thành phố Đà Nẵng, Hội đồng Nhân dân thành phố Đà Nẵng, Thành Đoàn Đà Nẵng phối hợp cùng Hội Từ thiện và Bảo vệ quyền trẻ em thành phố Đà Nẵng tổ chức Chương trình “Lồng đèn thắp sáng ước mơ” cho trẻ em mắc bệnh hiểm nghèo, có hoàn cảnh đặc biệt đang điều trị tại bệnh viện.
Vào những ngày cận Tết Trung thu, tại nhiều điểm bán bánh Trung thu cổ truyền, người dân xếp hàng dài đợi mua bánh, trái ngược với cảnh vắng khách tại các gian hàng bán bánh Trung thu hiện đại.
Nhân dịp Tết Trung thu năm 2022, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc vừa có Thư gửi các cháu thiếu niên, nhi đồng cả nước. Báo Nhân Dân trân trọng giới thiệu toàn văn Thư của Chủ tịch nước.
Cách trung tâm thành phố Hà Nội khoảng 20km, tại thôn Cao Hạ, xã Đức Giang (huyện Hoài Đức, Hà Nội), không khí đón Trung thu dường như đã đến sớm hơn những nơi khác. Vài ngày trước khi Rằm Trung thu bắt đầu, đội lân sư rồng của Đoàn Thanh niên thôn Cao Hạ cùng nhau biểu diễn những tiết mục múa lân, thổi lửa vô cùng độc đáo khiến cả xóm làng "rôm rả" từ người già đến trẻ nhỏ ai ai cũng háo hức đi vui Trung thu.
Tối 8/9, Phó Chủ tịch nước, Chủ tịch Hội đồng Quỹ Bảo trợ trẻ em Việt Nam Võ Thị Ánh Xuân cùng đoàn công tác tham dự đêm hội trăng rằm, tặng quà cho học sinh trường Phổ thông dân tộc nội trú-Trung học cơ sở huyện Văn Yên (Yên Bái) và đại diện các em có hoàn cảnh khó khăn, học sinh khuyết tật trên địa bàn huyện.
Số liệu thống kê
15/8 Âm lịch
Ngày Tết Trung thu
Hàng Mã
Con phố nổi tiếng bán đồ Trung thu tại Hà Nội
Tuyên Quang
Địa phương có nhiều kỷ lục Guiness Việt Nam về lễ hội Trung thu: Lễ hội có nhiều mô hình đèn Trung thu độc đáo, lớn nhất Việt Nam; “Mâm cỗ Trung thu lớn nhất Việt Nam”; “Cặp đèn lồng lớn nhất Việt Nam”
Mâm ngũ quả
Không thể thiếu trong Tết Trung thu, thường gồm những thức quả mùa thu đặc trưng như chuối, bưởi, bòng, na, hồng đỏ, hồng ngâm, thị…
Bánh Trung thu
Linh hồn của mâm cỗ Trung thu là bánh nướng và bánh dẻo, còn gọi là bánh mặt trăng
Đồ chơi Trung thu
Tiêu biểu nhất là nhiều loại đèn: đèn ông sao, đèn lồng, đèn kéo quân; mặt nạ, đầu sư tử