Báo Nhân Dân

Trước hết, tôi xin thay mặt những anh em lòng thành và những đồng chí đã xây dựng báo Đảng từ những ngày đầu, rất cảm ơn Ban Biên tập đã dành cho chúng tôi vinh dự được nhận Huy chương Vì sự nghiệp báo Đảng hôm nay. Xin cảm ơn tất cả các anh, các chị. Ở đây có mặt nhiều đồng chí đã công tác ở Báo Nhân Dân từ thời ấy, nhưng cũng nhiều đồng chí đã mất đi.
 

Nếu tính từ năm 1951, Báo Nhân Dân ra số đầu, đến năm 1969 khi Bác Hồ “đi gặp cụ Các Mác, cụ Lê-nin” (Di chúc) thì báo được hưởng sự chỉ đạo, rèn dạy của Người tròn 18 năm. Thế hệ những người làm báo Đảng hồi đó còn đầy ắp những kỷ niệm về Bác Hồ, người khai sinh nền báo chí cách mạng của nước ta nói chung, và Báo Nhân Dân nói riêng. Vào những ngày này tôi tìm đến lão đồng chí Vũ Kỳ để được nghe những chuyện về Người với Báo Nhân Dân.

Trong 28 năm làm việc dưới bóng cây đa cổ thụ phố Hàng Trống, Hà Nội, nơi đóng tòa soạn Báo Nhân Dân, tôi nhiều lần tự đặt ra câu hỏi ấy nhưng chưa tìm được lời giải đáp. Ngay cả những bạn từng làm việc ở báo Đảng tại An toàn khu Việt Bắc trước Ngày Giải phóng Thủ đô Hà Nội cũng chẳng mấy ai tường, bởi hầu hết anh chị em về làm ở đấy sau khi Báo Nhân Dân xuất hiện đã vài ba năm. Năm 1981, từ TP Hồ Chí Minh ra Hà Nội sau mấy năm bôn ba hầu khắp miền nam viết bài, tôi được Ban Biên tập báo phân công chỉ đạo làm gấp Phòng Truyền thống của báo để kịp khai trương vào ngày kỷ niệm 30 năm ngày Báo ra số đầu (11/3/1951-11/3/1981), câu hỏi ấy càng làm tôi trăn trở.  

Trong nửa thế kỷ vửa qua, mặc dù vẫn còn nhiều điều chưa thật ngang tầm nhiệm vụ, Báo Nhân Dân đã góp phần tích cực vào sự nghiệp tuyên truyền, giáo dục của Đảng ta, bảo đảm sự vững vàng về chính trị, tư tưởng của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta trong hai cuộc kháng chiến trường kỳ. 

Khoảng giữa năm 1959, Bộ Văn hóa và Sở Nhiếp ảnh Trung ương (tiền thân của Ban Biên tập ảnh TTXVN) phối hợp mở lớp đào tạo phóng viên ảnh cho cán bộ Ty văn hóa các tỉnh miền bắc. Tôi được Báo Nhân Dân cử tham gia lớp học này. Ngày đó, tôi cũng như nhiều người khác cứ tưởng lầm đây là lớp đào tạo phóng viên ảnh đầu tiên được tổ chức ở nước ta.

SÁNG thứ bảy (7/9/1996) cuộc họp Ban Biên tập về việc triển khai Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội VIII của Đảng do Hội nghị liên tịch Ban Biên tập và Đảng ủy đề ra, đã nhất trí thông qua bảy việc quan trọng, trong đó có nhiệm vụ: "Cùng với việc duy trì và nâng cao chất lượng báo bốn trang, phải tập trung sức chuẩn bị tích cực để tăng trang Báo Nhân Dân hằng ngày và xuất bản tờ Nguyệt san". Ban Biên tập phân công đồng chí Đinh Thế Huynh chuẩn bị Đề cương báo tăng trang; đồng chí Trần Truyền chuẩn bị Đề cương ra Nguyệt san; Phòng Tài vụ trình các phương án về giá thành tờ báo. Sau 10 ngày phải có các tờ trình nêu trên.

Chiếc xe Vôn-ga đen của thủ trưởng từ cổng lớn chạy vào, đỗ xịch bên cạnh. Tổng Biên tập Hoàng Tùng xuống xe, ngoắt tôi lại:

Ngày đầu về Báo Nhân Dân, tôi được gặp anh Vũ Tuân, phụ trách báo lúc bấy giờ, trong khi anh Hoàng Tùng đi nước ngoài. Anh Vũ Tuân hỏi tôi: -  Theo anh, khi Báo Nhân Dân ra hằng ngày thì sẽ gặp khó khăn gì nhất? 

Có thể coi từ 21/8/1957 là ngày tôi bước chân vào nghề làm báo chuyên nghiệp, kéo dài hơn 40 năm. Sau đó, cho đến nay, tôi vẫn là nhà báo, được cấp thẻ nhà báo, vẫn viết báo đều đặn, nhưng tự coi như người làm báo nghiệp dư, yêu nghề thì giữ nghề, thích thì viết, có thời gian thì viết, không có gì bó buộc, như một việc làm thêm, làm theo sở thích.

Các nhà báo lão thành sẽ kể cho chúng ta nghe những câu chuyện, những kỷ niệm khó quên trong quá trình làm việc, để lớp lớp phóng viên cũng như độc giả hiểu hơn về quá trình hình thành và phát triển đầy vinh quang của Báo Nhân Dân.

Có những số nhà quen thuộc với cả nước. 71 Hàng Trống, Hà Nội là một số nhà như vậy. Đó là Tòa soạn Báo Nhân Dân.

Chiều 26/6, Ban Biên tập Báo Nhân Dân đã trao Quyết định thành lập Văn phòng đại diện và cử Trưởng Văn phòng đại diện Báo Nhân Dân tại các tỉnh, thành phố. Tới dự có đồng chí Lê Quốc Minh, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam; các đồng chí Phó Tổng Biên tập Báo Nhân Dân: Đinh Như Hoan, Quế Đình Nguyên.

71 năm kể từ ngày ra số đầu tiên, Báo Nhân Dân hiện đang ở vào giai đoạn thay đổi có tính chất bước ngoặt cả về nội dung và hình thức để phù hợp với những thay đổi rất nhanh trong cách thức tiêu dùng, tiếp nhận thông tin của các đối tượng độc giả. Cảm nhận này rất rõ nét ở những bạn đọc, những cộng tác viên đặc biệt của Báo.

Chúng ta đang nói quá nhiều về công nghệ, sự thay đổi, về cách thức internet, máy tính, smartphone phủ định những giá trị cũ. Nhưng không phải lúc nào truyền thống cũng là lạc hậu, cổ hủ. Ngược lại, những gì tinh túy và mang tính cốt lõi thường lại chỉ nảy mầm từ những điều cũ, nếu ta đủ tĩnh tại để nhìn thấy nó. Và bởi vậy, hành trình của Nhân Dân cuối tuần hướng đến mục tiêu vì độc giả, phục vụ độc giả, bắt kịp với những nhịp điệu gấp gáp của thời đại… lại vẫn luôn gắn liền với nền tảng là tư tưởng và tôn chỉ một tờ tuần báo chính trị - xã hội hàng đầu, từng ghi những dấu ấn. 

Tôi còn nhớ như in cái ngày 15/4/1998 ấy, chúng tôi đặt chân xuống sân bay Charles De Gaulle Paris, mở đầu cho “cuộc hành trình dài vạn dặm” sau này của các phóng viên thường trú Báo Nhân Dân tại Pháp và Tây Âu.

Ra đời ngày 21/6/1998, khi internet mới bắt đầu vào Việt Nam, Nhân Dân điện tử là nhật báo chính thức đầu tiên của nước ta lên mạng internet. Gần 24 năm qua, Nhân Dân điện tử vừa kế thừa bản sắc truyền thống của Báo Nhân Dân, vừa luôn tự làm mới mình. Trong chừng ấy thời gian có mặt trên internet, không biết tờ báo đã bao nhiêu lần “lột xác” trong những hình hài mới, triển khai những nội dung mới, nhằm “định danh” một vị trí không thể thiếu trong lòng độc giả.

Thời gian kể từ khi tôi đặt chân đến thủ đô Bắc Kinh của Trung Quốc đến ngày chính thức khai trương Cơ quan thường trú Báo Nhân Dân tại Bắc Kinh chỉ trọn vẹn khoảng ba tháng. Gần một phần tư thế kỷ đã trôi qua, hôm nay nhìn lại, khó khăn, gian khổ của những ngày đầu bỡ ngỡ với bộn bề công việc vẫn in đậm trong tâm trí tôi. 

Năm 1998, Báo Nhân Dân bắt đầu thành lập 3 cơ quan thường trú đầu tiên tại nước ngoài ở Bắc Kinh (Trung Quốc), Bangkok (Thái Lan) và Paris (Pháp). Nhà báo Văn Lục, nguyên Trưởng Ban Quốc tế-Trưởng Cơ quan thường trú Báo Nhân Dân nhiệm kỳ đầu tiên tại Thái Lan (1998-2001) đã kể lại kỷ niệm khó quên về những ngày đầu được cử đi thường trú nước ngoài.

Trong lịch sử hơn 70 năm xây dựng và phát triển của báo Nhân Dân thì Truyền hình Nhân Dân có tuổi đời còn khá trẻ.

12 năm trước, triển khai Quyết định của Ban Bí thư Trung ương Đảng về thực hiện “Đề án đổi mới, nâng cao chất lượng các ấn phẩm Báo Nhân Dân”, ấn phẩm báo Thời Nay đã ra đời.

Ngày 1/10, Báo Nhân Dân bắt đầu cung cấp các bản tin thời sự hằng ngày trên các nền tảng podcast, với mục tiêu đưa thông tin chính thống của Đảng và Nhà nước tới đông đảo thính giả trong nước và nước ngoài, bổ sung thêm kênh tiếp cận tờ báo Đảng lớn nhất của đất nước cho công chúng.

Trong suốt hành trình 71 năm của báo Đảng, lớp lớp những phóng viên đã nối tiếp nhau hành nghề bằng ngọn lửa đam mê chưa bao giờ tắt. Những câu chuyện mà các phóng viên thế hệ ngày nay kể lại thấm đẫm tâm tư, trăn trở của họ trong quá trình dấn thân tác nghiệp.

Trước một giai đoạn phát triển mới mang đậm dấu ấn thời đại, những “bạn đọc đặc biệt”, cũng chính là những cây viết cộng tác lâu năm với Nhân Dân cuối tuần gửi gắm những mong muốn, kỳ vọng gì đối với ấn phẩm? Xin được chia sẻ cùng độc giả!

Một đồng nghiệp của chúng tôi, cũng là cộng tác viên thân thiết nhiều năm của Nhân Dân cuối tuần – nhà báo Đức Hoàng – khẳng định: “Thời đại mà trí tuệ nhân tạo/AI có thể làm thay nhiệm vụ của báo chí có lẽ sẽ còn lâu mới tới, hoặc không bao giờ nên tới!”.

Thế giới đã bước vào thập niên thứ 3 của thế kỷ 21, và báo chí của ngày hôm nay rõ ràng khác xa với những gì chúng ta biết suốt mấy trăm năm phát triển, thậm chí chỉ ngược lại chừng 15 năm trước, không ai có thể tưởng tượng được các tòa soạn sẽ hoạt động như thế nào. Những ngày mà các tòa soạn có thể quyết định nghị trình và lên kế hoạch cho việc tiêu dùng tin tức đã qua rồi. Xưa kia, các cơ quan báo chí được ví như những người gác cổng, họ có quyền cho độc giả đọc tin này hoặc không in lên báo tin kia. Ngay cả khi phát thanh và truyền hình ra đời và trong thời kỳ đầu phát triển của báo điện tử thì cách thức hoạt động kiểu “gác cổng” vẫn không thay đổi. Nhưng độc giả, khán thính giả ngày nay biết họ muốn gì, và cần gì, từ luồng thông tin ào ạt mỗi ngày. Chẳng còn sự khác biệt của việc cầm tờ báo in thơm mùi mực buổi sáng rồi lật từ trang đầu tới trang cuối, với việc chờ đợi tờ báo ra buổi chiều. Các công dân toàn cầu giờ đây quá thành thạo với việc lướt Internet, từ lập c