Thúc đẩy mức độ hòa nhập của người khuyết tật trong quản trị địa phương

Ngày 7/12, tại Hà Nội, Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) tổ chức tọa đàm và công bố các phát hiện chính trong “Nghiên cứu thí điểm đánh giá mức độ hòa nhập của người khuyết tật trong quản trị địa phương”.

Nghiên cứu do Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) và Viện Nghiên cứu Phát triển Mekong (MDRI) thực hiện nhằm cung cấp các bằng chứng, dữ liệu thúc đẩy sự hòa nhập của người khuyết tật trong quản trị công, góp phần bảo đảm quyền được sống độc lập và tôn trọng nhân phẩm của người khuyết tật.

Để tìm hiểu về mức độ hòa nhập của người khuyết tật trong quản trị địa phương, nghiên cứu đã tiến hành khảo sát với trên 1.600 người khuyết tật, bao gồm tất cả các dạng khuyết tật tại nhiều tỉnh, thành trên cả nước. Đây là hoạt động thí điểm trước khi mở rộng phạm vi nghiên cứu trong các năm tiếp theo.

Tại buổi tọa đàm, ông Patrick Haverman, Phó Trưởng Đại diện thường trú UNDP tại Việt Nam cho biết. "Chương trình Nghị sự 2030 về Phát triển Bền vững hướng tới việc mang lại lợi ích cho tất cả mọi người và cam kết không để ai bị bỏ lại phía sau, bằng cách hỗ trợ tất cả những ai có nhu cầu và đang cần giúp đỡ. Để hiện thực hóa cam kết này, chúng ta cần thêm nhiều dữ liệu chi tiết để thấu hiểu về nhu cầu và trải nghiệm của các nhóm dễ bị tổn thương trong xã hội, trong đó có cộng đồng người khuyết tật".

Theo kết quả nghiên cứu, các thủ tục hành chính công dành cho người khuyết tật còn nhiều rào cản, đặc biệt là trong vấn đề cấp giấy xác nhận khuyết tật cũng như trợ cấp khuyết tật. Các vấn đề liên quan đến hạ tầng dịch vụ công như bệnh viện và giao thông công cộng còn cần nhiều cải thiện để thân thiện hơn với người khuyết tật.

Người khuyết tật dạng nghe nói, trí tuệ, và thần kinh-tâm thần là các nhóm còn gặp đặc biệt nhiều khó khăn trong tham gia các hoạt động xã hội, thực hiện thủ tục hành chính và sử dụng dịch vụ công.

Mức độ tham gia của người khuyết tật ở cấp cơ sở còn thấp và có sự chênh lệch về giới và dạng khuyết tật, chỉ 34,4% người trả lời có tham gia vào các hội/nhóm/tổ chức xã hội. Tỷ lệ người trả lời không tham gia bầu cử Hội đồng nhân dân và Đại biểu Quốc hội trong kỳ bầu cử gần nhất còn khá cao, ở mức 47,1%.

Với thủ tục hành chính công, 21% người tham gia khảo sát cho biết gặp khó khăn trong thực hiện thủ tục hành chính tại địa phương, đặc biệt là nhóm người khuyết tật dạng nghe nói. Gần 1/5 số người tham gia khảo sát chưa được cấp giấy xác nhận khuyết tật. Bên cạnh đó, 86,1% người tham gia khảo sát cho rằng các khoản trợ cấp không đủ để đáp ứng cho chi phí sinh hoạt tối thiểu của một người khuyết tật. Hơn một nửa số người trả lời không có tên trong giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của gia đình.

Các đại biểu tham gia tọa đàm “Đánh giá mức độ hòa nhập của người khuyết tật trong quản trị địa phương”.

Về dịch vụ công, các phương tiện và công trình công cộng vẫn chưa dễ tiếp cận với người khuyết tật, chỉ 1/3 người tham gia khảo sát cho biết phương tiện công cộng tại địa phương dễ sử dụng. Dịch vụ khám chữa bệnh tuyến huyện được người trả lời đánh giá khá tốt, tuy nhiên cơ sở hạ tầng bệnh viện cần được cải thiện để thân thiện hơn (trang bị thang máy, đường dốc và nhà vệ sinh đúng tiêu chuẩn cho người đi xe lăn). Sau đại dịch Covid-19, gần 40% người trả lời đặc biệt quan tâm nhiều nhất đến dịch vụ sức khỏe tinh thần.

Nghiên cứu thí điểm đưa ra một số gợi ý cho thời gian tới, đó là: Cần minh bạch thông tin về tiêu chí, quy trình cấp giấy xác nhận khuyết tật và trợ cấp khuyết tật. Cần có những hỗ trợ phù hợp để người khuyết tật có thể thực hành quyền bầu cử, thực hiện các thủ tục hành chính công thuận tiện hơn, như: lựa chọn hoặc cải tạo các điểm bầu cử bảo đảm tiếp cận; hỗ trợ làm tại nhà với những trường hợp người khuyết tật nặng/đặc biệt nặng cần trợ giúp.

Đồng thời, cần đầu tư nhiều hạ tầng, cơ sở vật chất hòa nhập hơn nữa để người khuyết tật có thể tiếp cận được với các dịch vụ công và tham gia các hoạt động văn hóa, xã hội, giải trí; đặc biệt, bảo vệ quyền lợi của người khuyết tật dạng nghe nói, trí tuệ và thần kinh-tâm thần. Đi kèm với cung cấp hạ tầng, cơ sở vật chất hòa nhập, người khuyết tật cần được cung cấp kiến thức, hướng dẫn sử dụng các hạ tầng đó.

Các chính sách hòa nhập người khuyết tật cần quan tâm đầy đủ đến đặc điểm, nhu cầu của từng nhóm dạng khuyết tật khác nhau để bảo đảm không nhóm nào bị bỏ lại phía sau, đặc biệt là trong vấn đề tiếp cận thông tin.