Gìn giữ văn hóa bản địa

Trường tiểu học và trung học cơ sở A Xing, xã Lìa (tỉnh Quảng Trị) đã xây dựng một không gian trưng bày những giá trị văn hóa đặc sắc của người Vân Kiều và Pa Kô ngay trong khuôn viên nhà trường, qua đó giáo dục học sinh lòng tự hào dân tộc, yêu quê hương, tôn trọng và gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc mình.

Giáo viên và học sinh Trường tiểu học và trung học cơ sở A Xing sử dụng nhạc cụ của người Vân Kiều, Pa Kô do trường sưu tầm, trưng bày để sinh hoạt văn hóa văn nghệ.
Giáo viên và học sinh Trường tiểu học và trung học cơ sở A Xing sử dụng nhạc cụ của người Vân Kiều, Pa Kô do trường sưu tầm, trưng bày để sinh hoạt văn hóa văn nghệ.

Trường tiểu học và trung học cơ sở A Xing có hơn 80% số học sinh là người dân tộc thiểu số. Trong những năm học qua, nhà trường tập trung nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác dạy và học.

Trường thực hiện tốt nhiều phong trào thi đua và hoạt động ngoại khóa như: Tổ chức cho học sinh tham gia hoạt động tìm hiểu, chăm sóc, bảo tồn di tích lịch sử, truyền thống văn hóa dân tộc thiểu số.

Với ý tưởng giáo dục học sinh thông qua trải nghiệm thực tế, kết nối giữa truyền thống và hiện đại, giữa văn hóa cộng đồng và môi trường học đường, nhà trường xây dựng một không gian trưng bày những giá trị văn hóa đặc sắc của người Vân Kiều và Pa Kô kết hợp phòng đọc Gạc Ma.

Không gian trưng bày hơn 60 hiện vật, đa dạng mẫu mã và hình thức. Phần lớn hiện vật được làm từ tre, nứa do chính nghệ nhân địa phương chế tác như: Các dụng cụ phục vụ đời sống, nhạc cụ dùng trong lễ hội, trang phục của đồng bào Vân Kiều, Pa Kô.

Về trang phục, trang sức gồm có: Áo, sấn nam, nữ vòng cổ các loại; nhạc cụ như: Chiêng, kèn, sáo, đàn, tù và, trống…; dụng cụ săn bắt: Nỏ, nơm, a noác, a ruồng…; dụng cụ sinh hoạt: A đư, caria, a điên, tứp, tu rung truôi, tẩu thuốc, mô hình nhà sàn…; hình ảnh về lễ hội, phong tục của người Vân Kiều, Pa Kô…

“Không gian văn hóa này thường được gọi là “Góc nhỏ quê hương” trong lòng trường học. Đây là nơi học sinh không chỉ học kiến thức mà còn được sống trong văn hóa; là cầu nối giữa nhà trường-gia đìnhcộng đồng, phát huy vai trò của người lớn tuổi, nghệ nhân địa phương trong giáo dục truyền thống”, Hiệu trưởng Trường tiểu học và trung học cơ sở A Xing Nguyễn Mai Trọng cho biết.

Học sinh Hồ Thị Bích, người dân tộc Vân Kiều, học sinh lớp 9A đã cùng bố mẹ đến trường đóng góp một số vật dụng truyền thống thường dùng trong gia đình như gùi, típ cơm... “Thời gian tới, em sẽ tiếp tục cùng các bạn tìm hiểu về các sản phẩm truyền thống, nhờ ông bà, cha mẹ hướng dẫn làm những vật dụng đơn giản như vòng tay, nỏ, để đóng góp vào không gian trưng bày văn hóa của trường.

Bên cạnh đó, tích cực tham gia câu lạc bộ dân ca Vân Kiều, Pa Kô để biểu diễn trong các buổi sinh hoạt văn hóa, văn nghệ tại trường và địa phương”, học sinh Hồ Thị Bích chia sẻ.

Không gian trưng bày văn hóa đặc sắc của Trường tiểu học và trung học cơ sở A Xing góp phần tạo môi trường học tập sinh động, gần gũi, giúp học sinh hiểu hơn về cội nguồn, phong tục tập quán, nghề truyền thống của ông cha.

Em Hồ Trứp Thị Hạnh, lớp 9A cho biết: “Là một học sinh dân tộc Vân Kiều, em rất thích khi được tìm hiểu về văn hóa của các dân tộc khác. Qua đó, em học được cách trân trọng cội nguồn, yêu quê hương, tự hào về bản sắc dân tộc mình”.

Trong quá trình sưu tầm, kêu gọi các tổ chức, cá nhân chung tay xây dựng mô hình, nhà trường nhận được sự quan tâm ủng hộ từ các tổ chức, cá nhân cùng thầy giáo, cô giáo từ khâu thiết kế, lắp đặt đến sưu tầm hiện vật.

Bên cạnh đó, nhà trường còn gặp một số khó khăn như sự khác biệt về ngôn ngữ khi truyền tải ý tưởng cũng như kêu gọi sự đóng góp, hỗ trợ từ người dân địa phương.

Hiệu trưởng Trường tiểu học và trung học cơ sở A Xing Nguyễn Mai Trọng cho biết thêm: “Thời gian tới, nhà trường tiếp tục sưu tầm, bổ sung để hoàn thiện mô hình với đầy đủ hiện vật có giá trị và có bề dày lịch sử”.