Một ngày đầu Xuân, chúng tôi về thăm anh em ở Hội Văn học - Nghệ thuật Trà Vinh, gặp họa sĩ Phong Ba người đã vẽ ảnh Bác Hồ hai lần để thờ trong ngôi đền. Họa sĩ kể lại, khi Bác mất, Ðảng bộ, quân, dân Trà Vinh đều thương tiếc, khi Người ra đi giữa lúc cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước đang vào giai đoạn ác liệt nhất. Và ngay sau đó, tại ấp Vĩnh Hội, xã Long Ðức, thị xã Trà Vinh, cách trung tâm nội ô chưa đến 5 km về hướng đông bắc, chi bộ và quân, dân Long Ðức đã xin ý kiến của Tỉnh ủy Trà Vinh quyết định dựng ngôi đền để thờ Bác. Trong niềm kính yêu và nỗi tiếc thương vô hạn, quân và dân Long Ðức đã ngày đêm xây dựng ngôi đền thờ Người nằm ngay tại vùng lửa đạn - chỉ cách đồn địch chưa đầy 500 m theo đường chim bay.
Ban đầu, đền thờ được xây cất chỉ bằng vật liệu tre lá trên một diện tích khiêm tốn 16 m2, nhưng hằng ngày vẫn có các chiến sĩ Long Ðức túc trực, canh gác. Ðiều đáng nói là sự tồn tại hiên ngang của ngôi đền tại một vị trí sát nách các cơ quan đầu não trong tỉnh lỵ cũng như các đồn địch, như một sự thách thức khiến kẻ thù ngày đêm điên cuồng đánh phá, không từ một thủ đoạn nào nhằm đốt ngôi đền.
Ðể ngăn chặn việc nhân dân đến viếng Bác, ngụy quyền Sài Gòn ở Trà Vinh mở hàng chục cuộc hành quân càn quét, hàng trăm trận bắn phá bằng pháo binh, máy bay, tàu chiến nhằm phá hủy ngôi đền. Cả năm năm xây dựng, gìn giữ và bảo vệ ngôi đền, quân và dân Long Ðức, quân dân thị xã Trà Vinh anh dũng chiến đấu, bám trụ từng bờ tre, bụi cỏ, các trận tập kích của chúng đều bị bẻ gãy, quân ta loại khỏi vòng chiến đấu hàng trăm tên địch. Với quyết tâm bằng mọi giá bảo vệ đền thờ, quân dân thị xã Trà Vinh chiến đấu anh dũng, hơn mười chiến sĩ cùng nhiều quần chúng khác đã hy sinh.
Sau ngày miền nam hoàn toàn giải phóng, thể theo nguyện vọng của cán bộ, chiến sĩ và nhân dân trong tỉnh, tỉnh Trà Vinh đã trùng tu, tôn tạo ngôi đền. Hiện toàn bộ công trình đã được tỉnh đầu tư thành khu Di tích, có diện tích hơn bốn ha với các hạng mục như Bảo tàng lịch sử tỉnh, Nhà trưng bày thân thế sự nghiệp Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng phiên bản nhà sàn Bác Hồ sẽ được xây dựng trong thời gian tới. Tất cả quây quần chung quanh hạng mục chính là ngôi đền được phục chế theo nguyên trạng ban đầu là tre lá, trên đúng vị trí cũ. Ðể bảo quản lâu dài, một vỏ bao che được thiết kế theo dạng đóa hoa sen hồng cách điệu che chắn cho ngôi đền chính.
Với những giá trị lịch sử to lớn đó, đền thờ Bác Hồ tại xã Long Ðức, thị xã Trà Vinh đã được Bộ Văn hóa - Thông tin (nay là Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch) xếp hạng là Di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia năm 1989. Nay cứ mỗi dịp lễ, Tết hay ngày sinh, ngày mất của Người..., đông đảo nhân dân Trà Vinh đến thắp nén hương kính dâng Người; đặc biệt, cứ mỗi chiều 2-9 hằng năm, tại đây diễn ra lễ hội Kỵ cơm Bác Hồ được Ðảng bộ, chính quyền, nhân dân Trà Vinh tổ chức hết sức trang trọng và ý nghĩa.
