Cổ kính làng Nôm

Làng Nôm, thuộc địa phận xã Đại Đồng, huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên là một ngôi làng trù phú với quần thể di tích lịch sử văn hóa độc đáo vẫn còn giữ nguyên những nét cổ kính của làng quê Việt Nam.
0:00 / 0:00
0:00
Nét đẹp cổ kính của làng Nôm.
Nét đẹp cổ kính của làng Nôm.

Quần thể di tích làng Nôm bao gồm cổng làng, cầu Nôm, đình, chùa Nôm, chợ Nôm… quần tụ với nhau như một bảo tàng sống động về nông thôn Việt Nam giữa khu vực đồng bằng Bắc Bộ.

Làng Nôm đón chào những vị khách gần xa bằng chiếc cổng làng cổ kính rêu phong. Các cụ cao niên trong làng cho biết, cổng làng có tuổi đời lên đến hơn 200 năm, do sự tàn phá của chiến tranh nên giờ đây cổng làng đã bị xuống cấp nhưng vẫn giữ được nhiều họa tiết tinh xảo; vòm cổng có dòng chữ: Đồng Cầu Nôm.

Qua cổng làng uy nghi là con đường lát gạch đỏ, chạy dài từ đầu cổng làng đến tận cây đa, giếng nước, sân đình. Giữa làng là một chiếc ao lớn, nước trong ao lúc nào cũng trong xanh, tĩnh lặng, tôn vẻ đẹp của làng Nôm mộc mạc, yên bình điển hình của làng quê Bắc Bộ.

Trung tâm làng Nôm với một quần thể di tích bao gồm đình làng Nôm (hay còn gọi là đình Tam Giang), cây đa, giếng nước, hệ thống các nhà thờ họ Nguyễn, Trần, Lê… cổ kính và uy nghi, quần tụ chung quanh hai bên ao làng. Những ngôi nhà này được xây dựng theo kiến trúc nhà năm gian truyền thống với vườn tược, sân nhà, nhà chính, nhà phụ, khu bếp, hàng rào bao quanh.

Làng Nôm còn một di sản hiếm có từ quá khứ để lại, đó là chiếc cầu đá bắc ngang dòng sông Nguyệt Đức. Mặt cầu rộng gần hai mét, ghép lại bằng những tấm đá nguyên khối. Chín nhịp đầu rồng được chạm khắc rất tinh xảo. Đây là cây cầu độc đáo và hiếm thấy còn tồn tại nguyên vẹn sau hơn 200 năm.

Qua cầu Nôm là chùa Nôm. Chùa có tên chữ là "Linh thông cổ tự". Cuộc trùng tu lớn nhất được ghi trong văn bia năm 1680 dưới thời Lê Trung Hưng. Chùa Nôm có kiến trúc mang đậm nét truyền thống, còn lưu giữ hơn 100 bức tượng cổ bằng đất nung.

Trải qua bao thời kỳ của lịch sử, những trận lũ lụt lớn và kéo dài nhưng điều kỳ diệu là những pho tượng này vẫn trường tồn cùng thời gian và giữ nguyên vẻ đẹp ban đầu.

Phía trước chùa là chợ Nôm, một chợ quê rất giản dị và cổ kính. Trước đây chợ Nôm họp theo phiên, chợ thường rất nhộn nhịp khách buôn bán, đặc biệt là các sản phẩm đồ đồng, vì ở đây có nghề truyền thống đúc và chế tác đồ đồng.

Ngày nay, tuy đời sống hiện đại nhưng chợ Nôm vẫn duy trì hoạt động. Với những giá trị trên, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã có Quyết định số 50/QĐ-BVHTTDL, ngày 7/1/2020, xếp hạng Quần thể di tích làng Nôm, xã Đại Đồng, huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên là Di tích lịch sử-kiến trúc nghệ thuật Quốc gia.

Về làng Nôm, du khách được dạo bước trên con đường lát gạch đỏ, đi dưới bóng mát của những tán nhãn lồng cổ thụ, thoảng hương hoa bưởi, được ngắm quần thể di tích lịch sử-kiến trúc nghệ thuật quốc gia.

Đáng trân trọng nhất ở làng Nôm là nếp sống thôn quê, mộc mạc và chân thành vẫn được duy trì gần như nguyên vẹn. Mặc dù vậy, trước những ảnh hưởng bởi cơn lốc đô thị hóa, một số căn nhà được xây dựng mới với kiến trúc chưa phù hợp với cảnh quan, kiến trúc xưa vốn có của làng Nôm.

Do vậy, các cấp chính quyền huyện Văn Lâm cần có những giải pháp và thực hiện hiệu quả công tác quản lý để bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa, kiến trúc Việt xưa, gắn với phát triển du lịch của vùng quê đồng bằng Bắc Bộ mang đậm nét văn hóa, kiến trúc truyền thống.