Việc đẩy mạnh phân quyền cho chính quyền thành phố Hà Nội trong quyết định một số nội dung thuộc lĩnh vực tổ chức bộ máy, biên chế được quy định tại điểm a, điểm b khoản 1, Ðiều 9 Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) là bước đột phá quan trọng, tạo tiền đề cho Hà Nội thực hiện các cơ chế, chính sách đặc thù. Việc này cũng xuất phát từ thực tiễn Hà Nội đang thiếu nhân lực công vụ để bảo đảm hoàn thành các nhiệm vụ, quyền hạn được giao.
Bảo đảm nguồn nhân lực công vụ
Theo số liệu thống kê, so với năm 2015, tổng số biên chế hành chính được giao năm 2021 của thành phố Hà Nội giảm 15,65%; biên chế viên chức (hưởng lương ngân sách nhà nước) giảm 10%. Biên chế giảm nhưng số lượng công việc không giảm mà có xu hướng tăng, dẫn đến áp lực thực hiện nhiệm vụ đối với công chức, viên chức thành phố rất lớn.
Thảo luận tại tổ về nội dung này, đại biểu Tạ Thị Yên (đoàn Ðiện Biên) cho rằng, việc đẩy mạnh phân quyền cho chính quyền Hà Nội trong quy định một số nội dung thuộc lĩnh vực tổ chức bộ máy, biên chế là bước đột phá quan trọng. Tuy nhiên, nếu chỉ quy định như trong Dự thảo hiện tại là "giao cho Hội đồng nhân dân (HÐND) thành phố đề xuất cơ quan có thẩm quyền quyết định cụ thể về số lượng biên chế tăng thêm" thì chưa rõ ràng, cụ thể. Vì vậy, đại biểu đề xuất nên nghiên cứu quy định theo hướng giao cho HÐND thành phố chủ động quyết định biên chế cán bộ, công chức, viên chức, căn cứ vào khung danh mục vị trí việc làm đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt và đáp ứng được yêu cầu thực hiện nhiệm vụ của chính quyền thành phố. Quy định như vậy sẽ giúp thành phố chủ động hơn về nguồn biên chế, có thể tăng hoặc giảm biên chế trong từng thời kỳ tùy theo nhu cầu thực tiễn của địa phương.
Theo Phó Trưởng đoàn chuyên trách Ðoàn Ðại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội Phạm Thị Thanh Mai, Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) được xây dựng trên quan điểm tăng cường phân cấp, phân quyền cho chính quyền Thủ đô. Nhiều thẩm quyền của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ được xem xét giao cho Hội đồng nhân dân thành phố, Ủy ban nhân dân thành phố. Với hơn 100 nhiệm vụ dự kiến tăng thêm, việc củng cố tổ chức bộ máy, phương thức hoạt động của HÐND thành phố, HÐND quận, thị xã là cần thiết.
Tăng số lượng đại biểu HĐND thành phố
Một quy định nữa tại Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) là tăng số lượng đại biểu HÐND thành phố từ 95 lên 125 đại biểu; tăng tỷ lệ đại biểu hoạt động chuyên trách lên ít nhất là 25% (khoản 2 Ðiều 9). Ðây là một giải pháp cần thiết nhằm nâng cao năng lực, tính chuyên nghiệp và hiệu quả hoạt động của HÐND. Hiện nay tỷ lệ đại biểu HÐND thành phố trên số dân của Thủ đô đang ở mức gần 90.000 người dân/1 đại biểu, trong khi bình quân chung của cả nước vào khoảng 26.500 người dân/1 đại biểu. Mặt khác, với việc không tổ chức HÐND phường, số lượng đại biểu HÐND các cấp của thành phố đã giảm đi đáng kể và tới đây sẽ tiếp tục giảm khi một số huyện của thành phố phát triển thành quận.
Về đề xuất tăng số lượng đại biểu HÐND cấp thành phố lên 125 đại biểu, đại biểu Tạ Thị Yên cho rằng hoàn toàn phù hợp bởi Thủ đô Hà Nội có quy mô dân số đông thứ hai cả nước. Ngoài ra, việc tăng số lượng Phó Chủ tịch HÐND từ hai người lên ba người (khoản 3 Ðiều 9) sẽ bảo đảm nguồn nhân lực lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của HÐND. Tuy nhiên, theo đại biểu Yên, cần nghiên cứu thêm việc đổi mới phương thức làm việc của HÐND thành phố để nâng cao hơn tính chuyên nghiệp và chất lượng, hiệu quả hoạt động của thiết chế này.
Về nhiệm vụ, quyền hạn của Thường trực HÐND thành phố, Chủ tịch Quốc hội Vương Ðình Huệ nêu quan điểm, Thường trực HÐND cũng gần như là một cấp, là một thiết chế có những quyền hạn riêng. Vì vậy, nên nghiên cứu, quy định thành luật cho phép Thường trực HÐND được thực hiện một số nhiệm vụ, quyền hạn, bởi nhiều việc nếu chờ HÐND họp định kỳ hằng năm hoặc tổ chức kỳ họp bất thường, thì không đáp ứng được yêu cầu của cuộc sống.
Theo đa số các đại biểu, với vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng cùng những yêu cầu cao hơn đặt ra đối với sự phát triển của Thủ đô Hà Nội, cơ chế, chính sách trong Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) cần phải thật sự đột phá, vượt trội hơn so với các cơ chế, chính sách đặc thù dành cho những địa phương khác để Hà Nội phát triển đúng tầm, là Thủ đô văn hiến, thành phố vì hòa bình.
