Nghị quyết Đại hội 17 Đảng bộ thành phố Hà Nội nhiệm kỳ 2020-2025 xác định đến năm 2025, thành phố phấn đấu đưa 5 huyện, gồm: Gia Lâm, Đông Anh, Hoài Đức, Đan Phượng, Thanh Trì phát triển thành quận. Thành phố đã có nhiều giải pháp để đầu tư đồng bộ, phát triển các huyện thành quận.
Tuy nhiên, đến nay, việc thực hiện triển khai các tiêu chí lên quận còn chậm. Huyện Đông Anh đạt 26/27 tiêu chí, huyện Gia Lâm đạt 25/27 tiêu chí. Huyện Đông Anh còn 1 tiêu chí chưa đạt là tỷ lệ nước thải đô thị được xử lý đạt quy chuẩn kỹ thuật, song để hoàn thành tiêu chí này, phải đầu tư hệ thống thu gom dẫn nước thải trên địa bàn huyện về Nhà máy xử lý nước thải Bắc Thăng Long, hiện nay dự án này chưa được đầu tư. Cân đối thu, chi ngân sách và Cơ sở y tế cấp đô thị. Nhóm thứ hai gồm các huyện: Đan Phượng, Thanh Trì, Hoài Đức còn thiếu từ 3 đến 6 tiêu chí để phát triển thành quận.
Việc triển khai thực hiện các tiêu chí từ xã lên phường còn nhiều vướng mắc hơn. Một số địa phương đạt tỷ lệ thấp. Từ xã lên phường có 15 tiêu chí, nhưng ngay cả địa bàn có tốc độ đô thị hóa cao như huyện Gia Lâm mới đạt 9/15 tiêu chí, 20/22 xã, thị trấn chưa đạt; một số huyện như: Đan Phượng còn thiếu tới 9 tiêu chí, Hoài Đức thiếu 8 tiêu chí...
Đại diện Sở Kế hoạch và Đầu tư đánh giá, khối lượng công việc để hoàn thành các tiêu chí chưa đạt là rất lớn. Về khách quan, một số tiêu chí trong Nghị quyết 1210/2016/UBTVQH13 của Ban Thường vụ Quốc hội mới chỉ nêu ra mà chưa hướng dẫn cách tính rõ ràng, cụ thể (mật độ đường giao thông đô thị); một số tiêu chí của ngành thống kê quy định cho tiêu chí huyện thành quận, song đối chiếu theo quy định chuyên ngành không được quy định cho cho cấp huyện, xã do đó không có cơ sở tính toán, đánh giá.
Sau khi đánh giá tình hình, Sở Kế hoạch và Đầu tư dự kiến đến năm 2025 sẽ có 2 huyện sẽ có khả năng hoàn thành đề án là huyện Đông Anh và huyện Gia Lâm; 3 huyện còn lại: Hoài Đức, Thanh Trì, Đan Phượng có số lượng tiêu chí chưa hoàn thành còn nhiều (từ 3 đến 6 tiêu chí), việc hoàn thành đề án đến năm 2025 sẽ khó khả thi.
Từ thực tế trên, Sở Kế hoạch và Đầu tư đề xuất Ban Chỉ đạo Thành phố xem xét, điều chỉnh lộ trình thực hiện đề án của 5 huyện như sau: huyện Đông Anh và huyện Gia Lâm sẽ hoàn thành 2022-2025; còn 3 huyện còn lại rà soát, báo cáo Ban Chỉ đạo xem xét điều chỉnh giãn tiến độ hoàn thành.
Tại cuộc họp Ban Chỉ đạo xây dựng, phát triển 5 huyện thành quận mới đây, Phó Bí thư thường trực Thành ủy Hà Nội Nguyễn Thị Tuyến đánh giá cao việc 5 huyện và các sở, ngành đã rất cố gắng, chủ động làm việc để rà soát lại các tiêu chí để triển khai nhiệm vụ trong thời gian tới.
Đồng chí đề nghị, thời gian tới, Ban Chỉ đạo tiếp tục làm việc với từng huyện, sở, xác định lộ trình và tới đây báo cáo với Thường vụ Thành ủy Hà Nội quyết tâm phấn đấu đến năm 2023 để hai huyện Đông Anh, Gia Lâm lên quận. Ngoài ra, tính toán lộ trình sắp xếp các đơn vị hành chính sau khi các huyện lên quận.
