Muôn cách thoát nghèo

Trong bối cảnh du lịch toàn cầu chuyển mạnh sang giá trị bản địa và trải nghiệm chân thực, văn hóa các dân tộc thiểu số Việt Nam đang nổi lên như nguồn lực đặc biệt quan trọng cho phát triển bền vững.

Là tỉnh miền núi với hơn 30 dân tộc anh em cùng chung sống, trong đó phần lớn là đồng bào các dân tộc thiểu số sinh sống ở vùng cao, biên giới, đời sống còn nhiều khó khăn, tuy nhiên, nhờ những chính sách đặc thù của Đảng, Nhà nước, cùng sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị ở địa phương.

Từ chỗ chỉ là cây trồng có diện tích nhỏ lẻ, đến nay, cây dong riềng đã phát triển mạnh, trở thành cây trồng chủ lực góp phần quan trọng phát triển kinh tế địa phương, nâng cao thu nhập cho người dân xã vùng cao Bản Xèo, tỉnh Lào Cai.

Thời gian gần đây, mô hình trồng bí xanh thơm của người dân xã Văn Bàn (tỉnh Lào Cai) đã trở thành điểm sáng tại địa phương, mở ra hướng phát triển mới cho nông sản. Từ những thử nghiệm ban đầu, cây bí xanh thơm nhanh chóng chứng minh hiệu quả, giúp người dân tăng thu nhập, cải thiện đời sống.

Địa danh Suối Giàng (xã Văn Chấn, tỉnh Lào Cai) được thiên nhiên ban tặng những rừng chè Shan tuyết cổ thụ sừng sững, trường tồn với thời gian, thân to, cành xù xì, rêu mốc phủ kín, lá to.

Không khi nào nguôi nghĩ về khát vọng làm giàu chính đáng trên vùng đất quê hương chính là động lực thôi thúc ông Mùa A Giàng ở bản Nậm Chim, xã Si Pa Phìn (tỉnh Điện Biên) vươn lên, chăm chỉ làm ăn, học hỏi và áp dụng khoa học-kỹ thuật. 

Ông Nguyễn Văn Toàn, 61 tuổi ở khu 7, xã Hy Cương, tỉnh Phú Thọ là một trong 63 gương nông dân Việt Nam xuất sắc. Trang trại nuôi lợn an toàn sinh học rộng hàng nghìn mét vuông, trị giá hàng chục tỷ đồng đang được ông đầu tư mở rộng.

Từ cây nghệ, loài cây trồng quen thuộc nơi vùng đất khó, Hợp tác xã Nông nghiệp Tân Thành, thôn Tân Thành, phường Bắc Kạn (Thái Nguyên) đã cùng với bà con đồng bào dân tộc thiểu số xây dựng được chuỗi liên kết sản xuất nghệ củ bền vững, mang lại giá trị kinh tế cao.

Hiện nay, nhiều hợp tác xã (HTX) đang kiên trì theo đuổi quy trình sản xuất nông sản theo tiêu chuẩn VietGAP, hữu cơ kết hợp với đầu tư công nghệ chế biến sâu, đóng gói và không ngừng cải tiến bao bì, mẫu mã để tạo nên những sản phẩm chất lượng cao đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu.

Năm 2009, một lão nông đã mạnh dạn đưa cây hồi về trồng thử nghiệm tại xã Đường Hồng, tỉnh Tuyên Quang. Không ngờ loại cây này lại hợp với khí hậu, thổ nhưỡng địa phương, sinh trưởng tốt và mang lại thu nhập khá. Từ một hộ trồng thử nghiệm ban đầu, đến nay loại cây này đã trở thành cây xóa nghèo của người dân nơi đây.

Đến Viễn Sơn, xã Xuân Ái, tỉnh Lào Cai, vùng đất bạt ngàn cây quế được trồng từ chân khe suối, vươn cao lên các đỉnh đồi, phóng ngút tầm mắt chỉ thấy một mầu xanh đậm của rừng quế. Về Khe Dứa, chúng tôi tìm gặp anh Trần Văn Cháng, chủ nhân của rừng quế hơn 20 ha, là Giám đốc Hợp tác xã Cháng Quế gồm 39 xã viên.

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Lạng Sơn, năm 2025, giá na trung bình giao động từ 15.000 đồng/kg (na loại 3) tới hơn 60.000 đồng/kg (na loại 1), cao điểm đầu vụ lên tới 80.000 đến 90.000 đồng/kg.

Nhờ nguồn vốn tín dụng ưu đãi từ Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Agribank) chi nhánh Lai Châu, nhiều hộ dân, hợp tác xã và doanh nghiệp đã mạnh dạn mở rộng sản xuất, tạo việc làm ổn định, nâng cao thu nhập và góp phần đưa nông nghiệp địa phương phát triển.

Sau hợp nhất, bên cạnh những dư địa lớn đã được mở ra, tỉnh Thái Nguyên mới cũng đang sở hữu nhiều cây trồng đặc sản, có thương hiệu. Đây là điều kiện thuận lợi để tạo sinh kế bền vững cho người dân. Tỉnh đang tập trung ban hành cơ chế, chính sách hỗ trợ để mở rộng các vùng trồng cây đặc sản.

Hàng chục năm nay, nhiều hộ dân ở các xã vùng cao Minh Ngọc, Minh Sơn của tỉnh Tuyên Quang có nguồn thu nhập ổn định từ cây nghệ. Đây là kết quả từ mô hình liên kết sản xuất tinh bột nghệ giữa Hợp tác xã Nông lâm nghiệp tổng hợp Ngọc Sơn và người dân.

Cứ vào dịp tháng 7 hằng năm, khi những cánh đồng lúa vùng cao bắt đầu vươn mầm xanh cũng là lúc đồng bào các dân tộc xã Mường Hum, tỉnh Lào Cai nô nức bước vào mùa thu hoạch quả lê chín mọng.

Vừa qua, chúng tôi có dịp đến thăm trang trại của thương binh 4/4 Lương Khuyến Giang tại Thôn 6 (xã Yên Bình, tỉnh Lào Cai). Trang trại này rộng 6,5 ha, nằm ven hồ Thác Bà được trồng quế xen lẫn bạch đàn xanh mướt.

Trong quá trình triển khai các chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021-2025 trên địa bàn tỉnh Sơn La, nguồn tín dụng chính sách xã hội tiếp tục khẳng định vai trò trụ cột.

Cao nguyên đá Đồng Văn có địa hình khắc nghiệt với những dãy núi đá tai mèo, núi đất trải dài trên toàn bộ diện tích của 23 xã thuộc tỉnh Tuyên Quang. Đây là nơi sinh sống của hơn 280 nghìn người, trong đó dân tộc H’Mông chiếm hơn 70%.

Những ngày này, về xã Phúc Hòa, huyện Tân Yên, tỉnh Bắc Giang thấy nhộn nhịp những chuyến xe chở đầy vải chín đỏ rực khắp các thôn trên, xóm dưới. Trên vùng đất thuần nông trồng vải bạt ngàn, nông dân trẻ tuổi-anh Hoàng Văn Sơn ở thôn Quất Du 1, đã vươn lên làm giàu từ mô hình trồng vải sạch xuất khẩu.

Nhờ được tiếp cận với nguồn vốn vay ưu đãi từ Ngân hàng Chính sách xã hội, hàng nghìn hộ dân ở khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa tỉnh Tuyên Quang đã có thêm nguồn lực để đầu tư phát triển kinh tế, tạo sinh kế ổn định và vươn lên thoát nghèo bền vững. Tín dụng chính sách còn thúc đẩy tiến trình xây dựng nông thôn mới toàn diện, thực chất và bền vững.

Chị Trương Thị Sến ở khu phố 2, thị trấn Phố Bảng, huyện Đồng Văn (tỉnh Hà Giang) đã mạnh dạn chuyển đổi đất trồng ngô sang trồng rau xanh dưới tán cây ăn quả. Mô hình này giúp gia đình chị có thu nhập khá và mở ra hướng phát triển du lịch nông nghiệp tại địa phương. 

Nhờ sự vào cuộc quyết liệt của cấp ủy, chính quyền và cách triển khai linh hoạt các Chương trình mục tiêu quốc gia, huyện Nậm Nhùn (tỉnh Lai Châu) đang có nhiều đổi thay tích cực. Những mô hình sinh kế phù hợp đã giúp người dân, nhất là đồng bào dân tộc thiểu số vươn lên thoát nghèo, ổn định cuộc sống.

Xã Lê Lợi là một trong những xã tiêu biểu trong việc thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia ở huyện Nậm Nhùn (Lai Châu). Từ việc hoàn thành sớm xóa nhà tạm, nhà dột nát đến việc xây dựng các mô hình phát triển kinh tế, giúp người dân tăng thêm thu nhập ổn định cuộc sống.

Đầu tháng 6, những cơn mưa mùa hạ bắt đầu kéo về phủ trắng các ngọn núi, sườn đồi dưới chân đèo Pha Đin huyền thoại. Ở nơi ấy, ngày theo ngày đi qua, bà con các dân tộc thiểu số vẫn kể nhau nghe câu chuyện cán bộ huyện Tuần Giáo, tỉnh Điện Biên, đã tận tình hướng dẫn cách ủ hạt, ươm mầm và cách đào hố, chăm cây cà-phê.

Vào những ngày đầu tháng 5, người dân trên địa bàn huyện Cao Lộc (tỉnh Lạng Sơn) đang tất bật bước vào vụ thu hoạch mận cơm chín sớm. Vụ mận năm nay, tuy thời tiết không thuận lợi, khô hạn kéo dài khiến năng suất giảm nhưng nhiều hộ nông dân vẫn vui mừng vì mận chín sớm được giá, góp phần đáng kể cho bà con xóa đói, giảm nghèo.

Tận dụng các lợi thế từ khí hậu, thổ nhưỡng và thế mạnh đặc trưng bản địa, thành phố Lai Châu đã tập trung phát triển các sản phẩm nông nghiệp khác biệt, theo hướng liên kết chuỗi giá trị đem lại hiệu quả kinh tế và tạo việc làm ổn định cho người dân.

Cuối tháng 2/2025, Thủ tướng ban hành Quyết định 463/QĐ-TTg phê duyệt xây dựng trung tâm công nghiệp dược liệu Quảng Nam, chọn sâm Ngọc Linh làm cây chủ lực, nhằm tạo cơ sở quy mô lớn, hiện đại, khép kín từ nghiên cứu, nuôi trồng, chế biến sâu đến thương mại hóa dược liệu.

Sau hơn bốn tháng triển khai mô hình chăn nuôi dê tại xóm Mỏ Chì, xã vùng cao Cúc Đường, huyện Võ Nhai (tỉnh Thái Nguyên), đàn dê đã thích nghi với thời tiết, khí hậu, phát triển tốt, mang lại hiệu quả kinh tế cao.

Thực hiện mục tiêu tăng trưởng kinh tế năm 2025 đạt từ 8% trở lên, theo hướng xanh và bền vững, tỉnh Lai Châu đã huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc, vận dụng sáng tạo nhiều mô hình, tạo điểm nhấn trong thu hút đầu tư...