Đáng lưu ý, tuy lạm phát cơ bản bình quân sáu tháng đầu năm tăng 4,74% so với bình quân cùng kỳ nhưng Bộ Tài chính cho biết diễn biến giá cả thị trường trong nước thời gian qua vẫn thuận lợi cho công tác quản lý, điều hành giá, kiểm soát lạm phát theo mục tiêu của Chính phủ.
Nhận định cụ thể về diễn biến giá cả thị trường, Phó Cục trưởng quản lý giá (Bộ Tài chính) Phạm Văn Bình cho biết: Trong sáu tháng qua, thị trường hàng hóa thế giới chịu tác động đan xen bởi nhiều yếu tố kinh tế, chính trị, xã hội. Các nền kinh tế lớn đối mặt với tăng trưởng thấp, thậm chí có nguy cơ suy thoái; doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn, khả năng tiếp cận tài chính bị thắt chặt; lạm phát cao, hệ thống ngân hàng, nợ công, nợ của doanh nghiệp... tiềm ẩn nhiều rủi ro; chính sách tiền tệ tiếp tục thắt chặt; hàng rào nhập khẩu gia tăng để bảo vệ sản xuất trong nước.
"Đáng lưu ý, mức tăng trưởng kinh tế, sản xuất công nghiệp của Trung Quốc - thị trường tiêu thụ hàng hóa thuộc những nước lớn nhất thế giới - phục hồi chưa vững chắc. Tuy nhiên, đã xuất hiện một số yếu tố mới có thể hỗ trợ tích cực cho kinh tế thế giới như: một số nền kinh tế lớn có thể sớm dừng tăng lãi suất; lạm phát toàn cầu trong xu thế giảm sau thời gian đồng loạt tăng lãi suất để kiềm chế lạm phát và giá năng lượng giảm", ông Bình nhận xét.
Nhìn tổng quan, thị trường các mặt hàng thiết yếu không có biến động bất thường, nguồn cung được bảo đảm, giá cả hàng hóa cơ bản ổn định, diễn biến theo đúng với kịch bản điều hành. Điều này cho thấy Chính phủ Việt Nam đã và đang quản lý, điều hành giá đúng hướng trên cơ sở kinh nghiệm kiểm soát lạm phát qua các năm cũng như sự nỗ lực vào cuộc của cả Chính phủ và doanh nghiệp, người dân trong việc phục hồi kinh tế sau đại dịch Covid-19.
Bộ Tài chính cũng cho biết, so với các quốc gia, Việt Nam không thuộc nhóm quốc gia có mức lạm phát cao khi CPI tháng 6 tăng 0,27% so với tháng trước và tăng 2% so với cùng kỳ, tổng chung CPI bình quân sáu tháng đầu năm tăng 3,29% (lạm phát cơ bản tăng 4,74%).
Từ những cơ sở đó, Bộ Tài chính khẳng định: giá cả cơ bản ổn định, lạm phát đang được kiểm soát theo đúng kịch bản của Ban Chỉ đạo điều hành giá Chính phủ. Bởi lẽ trong các yếu tố tác động đến CPI trong nước thời gian qua, có thể thấy các yếu tố chính làm tăng CPI bao gồm giá các nhóm dịch vụ giáo dục, nhà ở và vật liệu xây dựng, giải trí và du lịch, các mặt hàng thực phẩm, điện và gạo.
Trong số các mặt hàng này có nhóm mặt hàng tăng theo quy luật tăng giá vào dịp lễ, Tết, dịp nghỉ lễ, có nhóm mặt hàng tăng theo diễn biến giá thế giới như vật liệu xây dựng, gạo...
Ở chiều ngược lại, các yếu tố chính làm giảm CPI bao gồm giá nhiên liệu là xăng dầu và gas. Đây là các mặt hàng có biến động phức tạp theo giá thế giới và từ đầu năm đến nay đối với mặt hàng xăng dầu đã cho thấy xu hướng giảm sự tác động của Nhà nước trong việc bình ổn giá mặt hàng này.
Theo các chuyên gia kinh tế, với tốc độ tăng CPI sáu tháng qua, dư địa kiểm soát lạm phát đang tăng dần, tạo điều kiện thuận lợi để thực hiện linh hoạt việc điều chỉnh giá một số mặt hàng Nhà nước quản lý theo lộ trình sau khi việc thực hiện đã bị đình trệ nhiều năm qua.
Tuy nhiên, ảnh hưởng của việc điều chỉnh giá các mặt hàng Nhà nước quản lý đến CPI năm 2023 còn phụ thuộc vào thời điểm ban hành các văn bản quy phạm pháp luật điều chỉnh giá các mặt hàng của các bộ, ngành.
Ngoài ra, việc lạm phát cơ bản đang ở mức cao hơn nhiều so với lạm phát chung cho thấy những rủi ro lạm phát cao có tính dài hạn.
Trước bối cảnh hiện nay, Bộ Tài chính cần tiếp tục chủ động, phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, địa phương triển khai thực hiện quyết liệt các biện pháp về quản lý, điều hành giá. Các biện pháp này phải tuân theo nguyên tắc thận trọng, linh hoạt và thực hiện tốt công tác tham mưu, đồng thời các bộ, ngành, địa phương cần tiếp tục chủ động đẩy mạnh triển khai thực hiện các giải pháp của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và quản lý giá theo thẩm quyền; chuẩn bị đầy đủ nguồn hàng nhằm bảo đảm đáp ứng kịp thời nhu cầu của người dân, nhất là các mặt hàng lương thực, thực phẩm, hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng thiết yếu trong bối cảnh biến đổi khí hậu diễn ra tại nhiều quốc gia có thể ảnh hưởng tới nguồn cung lương thực, thực phẩm toàn cầu và dịch bệnh trên vật nuôi. Tiếp tục thực hiện chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt phối hợp chặt chẽ với chính sách tài khóa và các chính sách kinh tế vĩ mô khác nhằm kiểm soát lạm phát theo mục tiêu đề ra. Quan trọng hơn là ổn định tâm lý người tiêu dùng, từ đó tác động tích cực đến quá trình giảm lạm phát như kỳ vọng.
