Trưởng thôn tiên phong làm du lịch
Trước kia, người dân thôn Lô Lô Chải còn lạ lẫm với khái niệm làm du lịch, mặc dù hàng ngày du khách vẫn ghé qua chơi sau khi thăm cột cờ Quốc gia Lũng Cú. Chỉ đến khi trong thôn có gia đình trưởng thôn làm dịch vụ đón khách, cho thu nhập khá, người dân trong thôn mới học tập, làm theo.
Ngồi trong Homestay Sìn Gai của gia đình, ông Sìn Gỉ Gai, Trưởng thôn Lô Lô Chải kể về những ngày đầu làm du lịch. Đó là vào năm 2011, Đại sứ quán Luxembourg đã hỗ trợ cho 3 hộ dân trong thôn kinh phí để cải tạo lại nhà truyền thống, xây dựng công trình vệ sinh để làm du lịch cộng đồng. Tuy nhiên, sau một thời gian ngắn thì chỉ còn gia đình ông Gai là duy trì homestay đón khách, bởi ngày đó, người dân nơi đây chưa tin làm du lịch thành công ở thôn biên giới.
 |
Quán cà phê có tên "Cà phê Cực Bắc" khá nổi tiếng mà những du khách đến Hà Giang thường ghé lại thưởng thức và cảm nhận văn hóa vùng cao. |
Ông Sìn Gỉ Gai cho biết: “Những ngày đầu làm du lịch cộng đồng, mình chưa có kinh nghiệm, đón khách bằng sự chân thành, mộc mạc. Khách du lịch đến nghỉ, tôi coi như người thân của gia đình. Chính sự chân thành của gia đình cùng với nét văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Lô Lô, cho nên chỉ sau 3 năm, homestay của gia đình tôi đã trở thành điểm đến nghỉ ngơi của những người thích khám phá cuộc sống của đồng bào dân tộc thiểu số”.
Lượng khách mỗi năm thêm đông, năm 2014 và 2017, ông Gai đầu tư thêm 2 ngôi nhà truyền thống với 10 phòng khách có sức chứa khoảng 50 người. Hiện tại, mỗi tháng gia đình ông Gai có thu nhập khoảng 20 triệu đồng từ làm dịch vụ lưu trú, đồng thời tạo công ăn việc làm cho một số lao động địa phương với mức thu nhập khá.
Một trong những yếu tố quan trọng để phát triển du lịch ở thôn Lô Lô Chải đó là phải gìn giữ nét văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Lô Lô. Do đó, với cương vị là trưởng thôn, ông Sìn Gỉ Gai đã tích cực tuyên truyền, vận động các hộ dân trong thôn gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống để phục vụ du khách, không phá vỡ cảnh quan, kiến trúc nhà truyền thống gắn với công tác giữ vệ sinh môi trường.
 |
Để phát triển mạnh du lịch, 32 hộ dân trong thôn Lô Lô Chải cải tạo nhà cửa để mở rộng mô hình homestay. |
Cả thôn cùng hưởng lợi
Tấm gương của người trưởng thôn tiên phong làm du lịch đã giúp cho người dân Lô Lô Chải mạnh dạn chuyển đổi nghề nghiệp, cải tạo lại nhà cửa, công trình vệ sinh để làm dịch vụ đón khách.
Từ năm 2015 đến nay, nhiều hộ dân thôn Lô Lô Chải đã vay vốn ưu đãi từ Ngân hàng Chính sách Xã hội về tu sửa nhà cửa, công trình vệ sinh đón khách du lịch. Hiện thôn có 32 hộ làm du lịch, mỗi ngày có thể đón khoảng 300 khách ăn, nghỉ. Chính quyền địa phương đã mở các lớp tập huấn nâng cao kỹ năng phục vụ du khách, các hộ trong thôn đã biết ứng dụng công nghệ thông tin trong việc quảng bá hình ảnh. Hiện nay, mỗi tháng thôn đón khoảng 1.000 lượt khách lưu trú và hàng chục nghìn khách tham quan. Các hộ làm du lịch đều có nguồn thu ổn định từ 10 đến 30 triệu đồng/tháng.
Ngôi nhà truyền thống hơn 200 tuổi của gia đình chị Lù Thị Vấn nay đã trở thành quán Cafe Cực Bắc. Hàng ngày, chị Vấn tất bật với công việc phục vụ đồ uống cho du khách và dọn dẹp 3 phòng lưu trú. Du khách đến thôn đều tìm đến Cafe Cực Bắc để nghỉ ngơi, chiêm ngưỡng vẻ đẹp ngôi nhà cổ.
 |
Mỗi năm, thôn Lô Lô Chải đón hàng chục nghìn du khách thăm quan, nghỉ dưỡng. |
Chị Vấn cho biết: “Ngày trước làm nông vất vả quanh năm nhưng vẫn nghèo. Từ năm 2015 đến nay gia đình mở quán bán đồ uống, làm thêm 3 phòng lưu trú đã giúp gia đình có nguồn thu ổn định vài chục triệu đồng/tháng. Từ làm du lịch mà vợ chồng tôi có điều kiện nuôi hai con ăn học. Hiện cả hai cháu đang là sinh viên Đại học Bách khoa Hà Nội”.
Với mục tiêu chia sẻ lợi nhuận, cả thôn cùng hưởng lợi từ du lịch nên thôn cũng đã hình thành các nhóm hộ làm dịch vụ phụ trợ. Cụ thể, thôn đã hình thành các nhóm hộ trồng rau an toàn, nhóm nuôi lợn đen, gà bản, nhóm trồng hoa tam giác mạch, nhóm nấu rượu, nhóm biểu diễn văn nghệ. Các nhóm hộ có mối liên kết chặt chẽ với các gia đình làm dịch vụ ăn nghỉ để cung cấp các sản phẩm phục vụ du khách. Do đó, nguồn thu từ du lịch chia đều cho hơn 110 hộ dân trong thôn. Du khách đến thôn cũng được thụ hưởng các dịch vụ ăn uống, nghỉ dưỡng bảo đảm chất lượng.
 |
Nét văn hóa truyền thống của dân tộc Lô Lô được quan tâm và gìn giữ. |
Bí thư Chi bộ thôn Lô Lô Chải Vàng Dỉ Tình cho biết, từ một thôn thuần nông có hơn 80% hộ nghèo, nhờ làm du lịch nên cuộc sống của người dân đã khấm khá hơn trước, cả thôn chỉ còn gần 10% hộ nghèo theo tiêu chí mới. Điều quan trọng nhất là từ khi làm du lịch, các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Lô Lô được gìn giữ và phát huy.
