“Lúa thu xanh mượt cánh đồng/Lân kha chớ vội nở đòng chàng ơi/Mến chàng thiếp đã ra chơi/Xin chàng chớ vội ngỏ lời nước non…” - đó là những lời ca mộc mạc, ân tình của làn điệu hát trống quân, một loại hình diễn xướng dân gian đặc sắc của người dân xã Dạ Trạch với tiếng trống trầm bổng, ngân nga, hòa cùng giọng hát luyến láy vang lên làm người nghe rung động.
Xã Dạ Trạch, huyện Khoái Châu là một trong những địa phương ở tỉnh Hưng Yên còn lưu giữ được nghệ thuật hát trống quân. Năm 2011, Câu lạc bộ trống quân Dạ Trạch ra đời với 27 thành viên, đến nay, câu lạc bộ đã phát triển lên 34 thành viên. Các thành viên trong câu lạc bộ duy trì sinh hoạt hằng tháng để cùng lưu giữ những bài hát cổ và sáng tác những bài hát mới, phù hợp với đời sống hiện tại. Câu lạc bộ trống quân Dạ Trạch đã có sáu thành viên vinh dự được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú.
Ông Nguyễn Văn Hẳn, Chủ nhiệm Câu lạc bộ trống quân Dạ Trạch cho biết: Từ khi thành lập, câu lạc bộ bắt đầu phục dựng lại lối hát trống quân. Đầu tiên là gặp các cụ cao tuổi để ghi lại các lời hát, làm tài liệu để dạy hát cho các cháu nhỏ. Đến nay, nhiều cháu đã hát được các làn điệu trống quân cổ của các cụ ngày xưa.
Nghệ nhân Ưu tú Nguyễn Thị Xuyên, thành viên Câu lạc bộ trống quân Dạ Trạch cho biết: Có một điều đáng quý là người dân Dạ Trạch vẫn yêu thích các làn điệu trống quân. Điệu hát gợi lại không gian thanh bình của làng quê xưa, nay trở thành ký ức đẹp của nhiều người. Hát trống quân không khó truyền dạy, chỉ bảo vài lần là các bạn trẻ có thể hát theo nhưng là lối hát giao duyên nên phải có hai nhóm hát nam và nữ để đối đáp. Cái khó nữa là lời bài hát theo thể lục bát không chỉ cần gieo vần cho khéo mà còn phải ứng khẩu sao cho mộc mạc mà quyến rũ người nghe...
Năm 2016, hát trống quân Hưng Yên được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Để bảo tồn, gìn giữ, phát huy giá trị di sản phi vật thể hát trống quân, Ủy ban nhân dân xã Dạ Trạch đã ban hành kế hoạch thực hiện truyền dạy hát trống quân tại trường tiểu học, trung học cơ sở trên địa bàn.
Các thành viên trong Câu lạc bộ trống quân Dạ Trạch phối hợp với giáo viên âm nhạc nhà trường truyền dạy các làn điệu trống quân dễ nhớ, dễ thuộc, tính chất tươi vui, phù hợp với lứa tuổi học sinh. Việc truyền dạy được tổ chức thông qua các hoạt động ngoại khóa, trải nghiệm, một số tiết học âm nhạc, nội dung giáo dục địa phương cấp tiểu học và trung học cơ sở. Trong những dịp lễ hội, hát trống quân được “sân khấu hóa” các bài biểu diễn để người nghe, người xem dễ dàng thưởng thức.
Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Dạ Trạch Nguyễn Tiến Lộc cho biết: Dạ Trạch là vùng đất gắn với chuyện tình Chử Đồng Tử-Tiên Dung, lễ hội đền Hóa Dạ Trạch đã được đưa vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, là điểm du lịch hấp dẫn du khách trong và ngoài tỉnh. Do vậy, hát trống quân cần trở thành một trong những sản phẩm du lịch của địa phương. Việc này không chỉ góp phần bảo tồn giá trị di sản văn hóa quê hương mà còn quảng bá, lan tỏa đến du khách gần xa.
Hát trống quân đã góp phần làm giàu kho tàng văn hóa dân gian và âm nhạc truyền thống ở vùng quê Dạ Trạch. Với việc lưu giữ và phát huy giá trị các loại hình nghệ thuật truyền thống, tiếng hát trống quân sẽ tiếp tục vang lên như một nét văn hóa không thể thiếu mỗi khi nhắc đến vùng đất Dạ Trạch, góp phần trao truyền tinh hoa văn hóa phi vật thể của địa phương cho thế hệ trẻ, giáo dục truyền thống yêu quê hương đất nước và lòng tự hào dân tộc; đồng thời, bảo tồn, phát huy bền vững giá trị đặc sắc của các làn điệu trống quân ở tỉnh Hưng Yên.
