Năm 2013, NHNN đã quyết định hoãn áp dụng Thông tư 02 về phân loại tài sản có, mức trích, phương pháp trích lập dự phòng rủi ro và việc sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro trong hoạt động của tổ chức tín dụng thêm một năm - đến ngày 1-6-2014. Nhưng mới đây, NHNN lại tiếp tục có ý hoãn áp dụng thông tư này đến đầu năm 2015.
Một trong những nội dung quan trọng của thông tư trên là việc phân loại nợ xấu theo chuẩn mới. Vì thế, một số chuyên gia lo ngại, việc áp dụng Thông tư 02 sớm có thể khiến tỷ lệ nợ xấu và trích lập dự phòng tại các tổ chức tín dụng gia tăng, kéo theo tâm lý e ngại, thận trọng thái quá khi cho vay (bởi nếu giải ngân hôm nay thì thông thường phải hai đến ba năm sau mới ảnh hưởng tới dự phòng rủi ro tín dụng, nếu có). Thậm chí, nhiều khách hàng sẽ bị đẩy tới nhóm nợ xấu hơn và tụt hạng theo thang điểm xếp hạng tín dụng nội bộ. Cụ thể, dựa vào thông tin của Trung tâm thông tin tín dụng của NHNN, nếu khách hàng A có nợ xấu thuộc
nhóm 5 ở một ngân hàng thì tất cả khoản vay còn lại ở các ngân hàng khác cũng phải chuyển nhóm lên nhóm 5, mặc dù các khoản vay còn lại này có thể đang là nợ nhóm 1, nợ nhóm 2. Do đó, doanh nghiệp, khách hàng sẽ khó tiếp cận vốn vì bị xếp hạng kém. Ðiều này càng làm trầm trọng thêm tình trạng nợ xấu, cản trở cấp vốn cho nền kinh tế. Cùng với đó, trong thời gian gần đây, nhiều ngân hàng cũng đã đề nghị, NHNN lùi thời hạn áp dụng Thông tư 02 để tạo điều kiện cho các tổ chức tín dụng có thêm thời gian chủ động xây dựng lộ trình thực hiện.
Có lẽ với những động thái trên, NHNN tính tới chuyện lùi thời hạn áp dụng Thông tư 02; đồng thời cũng thông tin, thông tư này sẽ được sửa đổi với nội dung phân loại nợ xấu được giữ nguyên, hoãn chuyển nhóm nợ xấu. Từng ngân hàng sẽ đánh giá các khoản vay riêng biệt, nếu như khoản vay nào có phương án trả nợ khả thi thì vẫn được vay vốn để sản xuất, kinh doanh.
Tuy nhiên, phân tích ở góc độ quản lý, chuyên gia kinh tế Bùi Kiến Thành cho rằng, bản chất của Thông tư 02 là phân loại nợ xấu theo chuẩn quốc tế. NHNN đã một lần lùi thời điểm áp dụng thông tư này (từ 1-6-2013 xuống 1-6-2014). "Ðáng lẽ trong thời gian này, các tổ chức tín dụng cũng như NHNN phải tự trang bị được cho mình một "thế" riêng. Nhưng, hiện, NHNN lại áp dụng thông tư này theo kiểu "mềm mại". Ðiều này có thể dẫn đến sự nhờn thuốc" - ông Bùi Kiến Thành nói.
Chúng ta phải thẳng thắn nhìn nhận, nợ xấu ngày hôm nay là kết quả của cả quá trình cho vay trước kia không được giám sát chặt chẽ, không được theo dõi đầy đủ, và trách nhiệm này một phần không nhỏ thuộc về NHNN. Nhiều ngân hàng mới được thành lập, được nâng cấp nhưng khả năng kiểm soát yếu kém, quản trị lỏng lẻo, không có kiểm tra, giám sát cụ thể. Cho nên, câu chuyện chất lượng tín dụng và cải cách hệ thống ngân hàng là một câu chuyện dài, không phải chỉ một vài văn bản chính sách có thể giải quyết được. Ðó là câu chuyện của thị trường. Việc áp dụng Thông tư 02 có phần đúng. Tuy nhiên, việc đánh giá nợ xấu và yêu cầu trích lập dự phòng cũng nên linh hoạt, mềm mỏng, phù hợp với thực trạng của các ngân hàng và doanh nghiệp nói chung, phù hợp với bối cảnh kinh tế tại Việt Nam hiện nay, song, cần phải thực hiện minh bạch, cứng rắn.
