Kết quả bước đầu
Theo số liệu của Sở Công thương Hà Nội, đến tháng 3-2018, trên địa bàn 12 quận nội thành có 941 cửa hàng kinh doanh trái cây. Trong đó có 302 cửa hàng chuyên doanh và 639 cửa hàng kinh doanh thực phẩm tổng hợp. Triển khai Đề án “Thí điểm quản lý các cửa hàng kinh doanh trái cây trên địa bàn các quận nội thành”, Sở Công thương đã phối hợp UBND các quận tổ chức 10 hội nghị tập huấn, hướng dẫn thực hiện đề án cho cán bộ quản lý An toàn thực phẩm (ATTP), các cơ sở kinh doanh trái cây tại 12 quận… Đồng thời, sở giới thiệu các thủ tục, chương trình vay vốn ưu đãi tại Quỹ Đầu tư Phát triển thành phố và một số ngân hàng thương mại; làm việc với đại diện hai nhãn hàng chuyên cung cấp tủ bảo quản để hỗ trợ giảm giá bán thiết bị từ 10 đến 15% so với giá trên thị trường cho các cửa hàng kinh doanh trái cây…
Thành phố đã tổ chức các hội nghị giao thương, kết nối cung - cầu để hỗ trợ các doanh nghiệp phân phối, siêu thị, chuỗi cửa hàng thực phẩm gặp gỡ, ký kết 210 biên bản ghi nhớ về khai thác sản phẩm trái cây của các tỉnh, thành phố trong cả nước. Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Nội, Cục Hải quan Hà Nội và Sở Công thương các tỉnh, thành phố đã cung cấp danh sách 240 cơ sở, vùng sản xuất trái cây an toàn, 41 công ty nhập khẩu rau, quả uy tín. Tất cả những địa chỉ này được giới thiệu đến 941 cửa hàng kinh doanh trái cây tại các quận để tổ chức kết nối, tiêu thụ, hình thành chuỗi cung ứng tiêu thụ sản phẩm trái cây an toàn, bảo đảm.
Trước khi có đề án, tỷ lệ cửa hàng kinh doanh trái cây đăng ký kinh doanh, thực hiện các điều kiện về bảo đảm an toàn thực phẩm còn khá thấp. Nhưng sau 6 tháng triển khai, các chỉ tiêu này tăng đáng kể, có nhiều chỉ tiêu đạt hơn 90%. Trước đây chỉ có 30% cửa hàng đăng ký cấp giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện ATTP hoặc cam kết bảo đảm ATTP, đến nay tăng lên 76%; từ 50% cửa hàng có thiết bị giám sát chất lượng trái cây, nay tăng lên 70%; 38% cửa hàng có tem truy xuất nguồn gốc trái cây tăng lên 66%... Đến nay, thành phố đã cấp biển nhận diện cho 520 cửa hàng đáp ứng các yêu cầu của đề án, đạt tỷ lệ 55%.
Giám đốc Điều hành hệ thống cửa hàng hoa quả “Luôn tươi sạch” Bùi Thế Dũng cho biết: Sau khi được cấp biển nhận diện, hoạt động kinh doanh đã thay đổi tích cực. Người tiêu dùng biết đến cửa hàng và tin tưởng hơn vào chất lượng các sản phẩm, doanh thu vì thế cũng tăng cao hơn so với thời điểm trước. Giám đốc Sở Công thương Hà Nội Lê Hồng Thăng cho biết, nhiều cửa hàng kinh doanh trái cây sau khi được cấp biển, doanh thu đã tăng từ 20 đến 50%. Bên cạnh đó, thành phố còn triển khai thí điểm mỗi quận một tuyến phố không kinh doanh trái cây dưới lòng đường, vỉa hè đến nay đã có 16 tuyến phố thực hiện.
Để đề án đi vào cuộc sống
Dù đã có những chuyển biến đáng ghi nhận, nhưng tiến độ thực hiện Đề án vẫn chậm hơn so với mục tiêu đề ra là hết năm 2017, 60% cửa hàng được cấp biển nhận diện. Quá trình triển khai đề án còn gặp nhiều khó khăn. Một số văn bản quy phạm pháp luật còn chưa cụ thể, rõ ràng, gây khó khăn trong công tác xử lý vi phạm, kiểm soát chất lượng ATTP, truy xuất nguồn gốc trái cây. Nhận thức của một số hộ kinh doanh trái cây nhỏ lẻ về đề án còn hạn chế, cho nên chưa phối hợp kịp thời với lực lượng chức năng trong việc hoàn thiện các thủ tục. Nhiều hộ kinh doanh trái cây ở các chợ đầu mối không có hồ sơ, giấy tờ về nguồn gốc xuất xứ, dẫn đến các cửa hàng nhỏ lẻ khi mua trái cây tại đây cũng không có các loại giấy tờ này. Người tiêu dùng vẫn có thói quen tiện đâu mua đấy, không chú trọng đến nguồn gốc xuất xứ, chất lượng sản phẩm trái cây. Thói quen nay đã “tạo điều kiện” cho các hàng trái cây bán rong tồn tại.
Phó trưởng Phòng Kinh tế UBND quận Long Biên Nguyễn Ngọc Vĩnh cho biết: Trên địa bàn hiện có 44 trong tổng số 71 cửa hàng đã được cấp biển nhận diện, nhưng giá trị thương hiệu, biển nhận diện còn yếu, nhận thức của người tiêu dùng đối với các biển nhận diện này chưa nhiều. Việc gắn biển nhận diện trong đề án là không bắt buộc, dẫn đến tình trạng có cửa hàng đủ tiêu chuẩn được gắn biển lại từ chối. Còn các cửa hàng chưa đủ điều kiện cấp biển nhận diện hầu hết là các cửa hàng nhỏ lẻ, khó trang bị đầy đủ cơ sở vật chất đáp ứng các yêu cầu của đề án.
Thành phố đặt mục tiêu đến hết năm 2018, toàn bộ người kinh doanh được đào tạo, tập huấn ATTP, tất cả các cửa hàng kinh doanh trái cây trên địa bàn 12 quận được cấp biển nhận diện. Để đạt được mục tiêu này, Sở Công thương Hà Nội sẽ đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền về đề án bằng nhiều hình thức thiết thực, hiệu quả đến người tiêu dùng; tuyên truyền các cửa hàng kinh doanh trái cây về các điều kiện được cấp biển nhận diện. Lực lượng chức năng các quận cần triệt để xử lý việc kinh doanh, buôn bán trên vỉa hè, lòng đường. Đồng thời, ra soát quỹ đất còn trống để giới thiệu, bố trí các hộ kinh doanh trên lòng đường, vỉa hè vào kinh doanh theo đúng quy định, bảo đảm ATTP.
Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cần phối hợp các lực lượng chức năng tập trung kiểm soát chất lượng trái cây, truy xuất nguồn gốc trái cây. “Ngành công thương sẽ chủ trì, cùng các sở, ngành liên quan triển khai hiệu quả Đề án với mong muốn người dân Thủ đô được tiêu dùng trái cây sạch, rõ nguồn gốc, bảo đảm chất lượng”, Giám đốc Sở Công thương Lê Hồng Thăng nhấn mạnh.
