Khu vực nghiên cứu xây dựng đồ án quy hoạch nằm trên địa bàn ba xã của huyện Sóc Sơn và mười xã của huyện Đông Anh, tổng diện tích khoảng 2.080 ha; chiều dài toàn tuyến hơn 11km, điểm đầu là Sân bay quốc tế Nội Bài, điểm cuối là cầu Nhật Tân. Đồ án do Viện Quy hoạch xây dựng Hà Nội phối hợp Công ty TNHH Motor N.A Việt Nam thực hiện, nhằm khai thác hiệu quả quỹ đất, tạo lập trục giao thông đô thị kiểu mẫu của Thủ đô và đất nước.
Do quy mô nghiên cứu quy hoạch chi tiết lớn, cho nên các đơn vị phân chia làm bốn đoạn để thẩm định, trình duyệt. Cụ thể, từ sân bay Nội Bài đến đường vành đai 3 là đô thị cửa ngõ. Tại đây sẽ có khu nông nghiệp chất lượng cao với các trang trại nông sản, cây, hoa đặc sản của Hà Nội và các vùng, miền trong cả nước; khu công viên cây xanh, hồ điều hòa kết hợp trưng bày các sản phẩm khoa học, công nghệ; khu trung tâm hội chợ, triển lãm thương mại nông sản và trung tâm thương mại. Từ đường vành đai 3 đến đầm Vân Trì là đô thị quốc tế, tại đây sẽ xây dựng tòa tháp đôi hình búp sen, tạo điểm nhấn cho cửa ngõ đô thị; khu trung tâm văn hóa, du lịch quốc tế gắn với trung tâm hội chợ triển lãm quốc gia, làng văn hóa, công viên (trong đó có làng văn hóa đặc trưng của 10 nước ASEAN). Từ đầm Vân Trì đến đê sông Hồng là đô thị bên sông với tổ hợp các công trình công cộng thiết kế hiện đại, trong đó điểm nhấn chính là tháp tài chính cao 108 tầng. Đây sẽ là trung tâm tài chính, thương mại dịch vụ mang tầm quốc tế và khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Bên cạnh đó còn có các công viên kết hợp hồ điều hòa Hải Bối, công viên cây xanh trên cơ sở mặt nước tự nhiên đầm Vân Trì, đầm Vĩnh Thanh, công viên Kim Quy (gắn với di tích Cổ Loa); các khu nhà ở trên cơ sở cải tạo chỉnh trang các khu làng xóm hiện có. Cuối cùng là khu vực ngoài đê sông Hồng được quy hoạch là đô thị sinh thái, với công viên, khu nhà ở được thiết kế gắn với mặt nước và không gian xanh sông Hồng…
Vấn đề đặt ra là, khi thực hiện quy hoạch trên, chúng ta cần điều chỉnh kiến trúc, hạ tầng đô thị khu vực dân cư hiện có như thế nào để bảo đảm tính đồng bộ, hiệu quả? Theo UBND thành phố Hà Nội, giải pháp là cải tạo chỉnh trang, mở rộng tuyến đường ngõ xóm, bổ sung các công trình hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội. Đồng thời kiểm soát về chỉ tiêu xây dựng, hình thức kiến trúc và tổ chức không gian cảnh quan khu vực làng xóm tạo nét đặc trưng kiến trúc truyền thống, có sự gắn kết hài hòa với khu vực xây mới bằng các không gian chuyển tiếp. Để giải phóng mặt bằng phục vụ thiết kế đô thị mới, thành phố dành khoảng 40 ha để phát triển nhà ở xã hội, nhà ở tái định cư. Trong đó, ngoài hai khu tái định cư Xuân Canh và Vĩnh Ngọc đã triển khai trong thời gian qua, sẽ phát triển thêm hai khu tại thôn Viên Nội, xã Vân Nội và thôn Ngọc Chi, xã Vĩnh Ngọc huyện Đông Anh. Dự kiến, nhu cầu vốn thực hiện quy hoạch khoảng 33 nghìn tỷ đồng; trong đó 22 nghìn tỷ đồng đầu tư xây dựng hạ tầng khung và 11 nghìn tỷ đồng phục vụ công tác giải phóng mặt bằng.
Nhằm huy động các nguồn lực, đẩy nhanh tiến độ đầu tư, UBND thành phố đề xuất Chính phủ cho phép một số cơ chế. Trên cơ sở quy hoạch chi tiết đã xây dựng, phân chia thành tám dự án thành phần phát triển đô thị; thành lập Ban Quản lý khu vực phát triển đô thị và Ban Chỉ đạo thực hiện khu vực phát triển đô thị để triển khai thực hiện. Cho phép lựa chọn nhà đầu tư có kinh nghiệm và khả năng ứng vốn giải phóng mặt bằng và vốn xây dựng hạ tầng khung, có năng lực xây dựng và vận hành quản lý khai thác sau đầu tư. Bên cạnh nguồn vốn doanh nghiệp, thành phố sẽ huy động thêm nguồn vốn vay ưu đãi, vốn ODA… Doanh nghiệp sẽ được hoàn trả kinh phí giải phóng mặt bằng hoặc trừ vào tiền sử dụng đất phải nộp theo quy định. Thủ tướng Chính phủ ủy quyền cho thành phố Hà Nội thực hiện thẩm định, phê duyệt thủ tục đầu tư các dự án thuộc khu vực phát triển đô thị dọc hai bên đường Nhật Tân - Nội Bài…
Cho ý kiến về đồ án quy hoạch, Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chủ trương, nguyên tắc phát triển khu đô thị này và yêu cầu Hà Nội tiếp thu ý kiến đóng góp của các Phó Thủ tướng, đại diện các bộ, ngành để hoàn thiện quy hoạch, chủ động phê duyệt quy hoạch theo thẩm quyền. Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng lưu ý, thành phố cần chú trọng quản lý quy hoạch và xây dựng thật tốt, để 15 năm, 20 năm sau, khu vực này trở thành đô thị văn minh, hiện đại, xứng tầm với Thủ đô và đất nước. Về cơ chế chính sách đầu tư, Thủ tướng nhấn mạnh, Nhà nước phải chủ động đứng ra thu hồi đất, thực hiện tốt chính sách đền bù, tái định cư, tinh thần là tái định cư tại chỗ. Trách nhiệm của Chính phủ và thành phố Hà Nội là cân đối, chuẩn bị nguồn vốn phục vụ giải phóng mặt bằng; tiếp đó thực hiện xây dựng cơ sở hạ tầng. Việc thu hút doanh nghiệp vào đầu tư cũng phải được thực hiện bằng nhiều hình thức tùy theo tính chất, mức độ từng dự án… Một không gian đô thị hiện đại đang mở ra, đưa Hà Nội phát triển lên một tầm cao mới.
