Khoa học - Giáo dục

7 năm trước, Trần Quý Thu Hà, một du học sinh từ Mỹ về Việt Nam đã lập ra mô hình học tập cho trẻ em nghèo và người yếu thế, lấy tên Lớp học Cầu Vồng. Không ồn ào sôi động, nhưng từ một lớp ban đầu ở khu lao động nghèo ở khu vực bãi giữa sông Hồng (Long Biên, Hà Nội) đến nay gần 20 lớp học được mở, hoạt động linh hoạt và khá hiệu quả. Lớp học Cầu Vồng là thành viên của Mạng lưới Tình nguyện Quốc gia khu vực miền bắc, thuộc Trung ương Ðoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh.

GS, TS Nguyễn Văn Minh, Hiệu trưởng Trường đại học Sư phạm Hà Nội (ảnh bên) đã có những bài nói chuyện đầy tâm huyết và nhân văn với sinh viên, được chia sẻ nhiều trên báo chí và mạng xã hội. Nhân dịp Ngày nhà giáo Việt Nam 20/11, GS, TS Nguyễn Văn Minh trò chuyện với Nhân Dân hằng tháng về những điều ông suy nghĩ, trăn trở về nghề giáo và ngành giáo dục...

Ðến hẹn lại lên, thời điểm giao mùa, cả nước thấp thỏm lo âu với các loại dịch bệnh lây lan. Số ca mắc sốt xuất huyết mỗi ngày vẫn tăng trên cả ba miền. Dịch đau mắt đỏ, tay chân miệng cũng đang hoành hành khắp cả nước. Bên cạnh đó, rải rác các trường hợp mắc bệnh đậu mùa khỉ ở TP Hồ Chí Minh và các tỉnh phía nam tiềm ẩn nhiều bất trắc. Trước thực trạng đó, công tác phòng chống dịch cần phải được chú trọng, đòi hỏi sự chung tay vào cuộc của các ban, ngành và cộng đồng. Mỗi bệnh có cơ chế lây nhiễm khác nhau, cho nên công tác dự phòng phải được triển khai thực hiện đồng bộ, không thể lơ là, chủ quan.

Không chỉ năm nay mà liên tục mấy năm gần đây, công tác tuyển sinh các ngành khoa học cơ bản ngày càng trở nên khó khăn. Dù các cơ sở giáo dục không ngừng xoay xở tìm giải pháp để thu hút thí sinh, nhưng kết quả vẫn chưa mấy khả quan. Nguồn nhân lực chưa đủ đáp ứng nhu cầu xã hội, nhưng người học không mặn mà.

Bảo tồn thiên nhiên là một trong những ngành nghề đặc thù và chưa phổ biến tại Việt Nam. Trong những năm gần đây, công tác này ngày càng được đẩy mạnh, mở ra nhiều cơ hội tham gia và phát triển cho bất cứ ai có tình yêu và mong muốn mang lại những thay đổi tích cực đối với thiên nhiên và môi trường.

76 tuổi đời, hơn 50 năm theo đuổi nghiên cứu về cây nấm. PGS,TS Nguyễn Thị Chính, nguyên Phó Chủ nhiệm bộ môn Vi sinh, khoa Sinh học, Ðại học Khoa học tự nhiên (Ðại học Quốc gia Hà Nội), nguyên Phó Hiệu trưởng Trường đại học Thành Ðô, giờ vẫn đảm đương nhiều vai trò quan trọng. PGS,TS Nguyễn Thị Chính là một trong những người đặt những viên gạch nền móng đầu tiên để xây dựng và phát triển ngành nấm, đặc biệt là nấm dược liệu phát triển mạnh mẽ và sôi động như hiện nay.

Ngày 22/8, Sở Giáo dục và Đào tạo Hòa Bình tổ chức hội nghị triển khai nhiệm vụ năm học 2023-2024 và nhận cờ thi đua của Thủ tướng Chính phủ.

Tại Việt Nam, những năm gần đây, thị trường thiết bị lọc nước ion kiềm phát triển mạnh với sự tham gia của nhiều thương hiệu từ nhiều quốc gia, thông qua hệ thống cửa hàng điện máy, qua các kênh bán hàng online và cả hệ thống phân phối đa cấp và len lỏi có mặt ở khá nhiều gia đình. Sản phẩm nào cũng được quảng bá là thuộc các thế hệ mới, công nghệ vượt trội, tính năng ưu việt. Giá cả cũng đa dạng, từ 10 triệu đến hàng trăm triệu đồng...

Sau khi ra đời dòng sữa tươi sạch mang thương hiệu TH true MILK, Tập đoàn TH vẫn từng bước nghiên cứu các công thức để tạo ra những sản phẩm hoàn chỉnh nhất, theo xu thế, tiêu chuẩn thế giới, theo các quốc gia đã phát triển. Sản phẩm TH true FORMULA vừa ra mắt là một trong các sản phẩm đảm bảo dinh dưỡng hợp lý và khoa học giúp trẻ em phát triển tốt cả về thể lức và trí lực, góp phần cải thiện tình trạng dinh dưỡng của trẻ em Việt Nam.

Tình trạng dịch bệnh đe dọa cộng đồng vào mùa hè luôn là vấn đề nan giải ở xứ nhiệt đới, bởi tính chất nắng lắm mưa nhiều là yếu tố thuận lợi để virus, vi khuẩn sinh sôi, phát triển. Sau thời gian trải qua đại dịch, sức đề kháng trong cộng đồng có phần suy giảm. Tình trạng lỏng lẻo trong công tác tiêm chủng mấy năm đại dịch khiến cho hệ miễn dịch cộng đồng, đặc biệt là trẻ nhỏ, trở nên yếu ớt. Bên cạnh đó, nắng nóng, nhu cầu điện tăng cao, ngành điện không đáp ứng đủ khiến chất lượng cuộc sống gặp nhiều khó khăn, ăn ngủ sinh hoạt ảnh hưởng xấu đến sức khỏe... những yếu tố đó khiến cộng đồng đối diện với nhiều nguy cơ nhiễm dịch bệnh hơn trong mùa hè này.

Theo Luật Cư trú, từ ngày 1/1/2023, sổ hộ khẩu, sổ tạm trú chính thức bị xóa, kéo theo những thay đổi trong công tác tuyển sinh các cấp học phổ thông. Phụ huynh có con nằm trong các độ tuổi đó đang có nhiều lo lắng băn khoăn.

Sau khi trải qua giai đoạn dịch bệnh nhiều khó khăn, tình trạng sức khỏe và khả năng đề kháng trong cộng đồng có xu hướng giảm sút. Nhu cầu sử dụng các sản phẩm chăm sóc sức khỏe như thuốc, thực phẩm chức năng... của người dân tăng cao là điều tất yếu. Nắm bắt thực tế đó, nhiều doanh nghiệp, cá nhân thúc đẩy việc kinh doanh trong lĩnh vực này bằng cách quảng cáo trên các nền tảng mạng xã hội, các trang bán hàng trực tuyến. Hiện tượng quảng cáo sai sự thật về thuốc, thực phẩm chức năng, cam kết chữa khỏi... nhằm mục đích thu lợi, ngày càng trở nên nghiêm trọng, mặc dù các cơ quan chức năng vào cuộc nỗ lực xử lý.

Thời phổ thông, tôi học văn rất kém. Dù tôi nhớ rằng năm lớp 3 trường làng, sau khi vượt qua một cuộc “khảo sát” gì đó ở trường, tôi được cô giáo cử đi thi học sinh giỏi văn toàn huyện. Trước ngày thi, cô gọi tôi lên, chỉ vào cái ô ở mặt sau có gạch chéo, dặn không được viết vào đó, thế thôi, về mai đi thi.

Tự chế tạo robot, tự tổ chức các cuộc thi đấu, trưng bày, triển lãm... quy tụ những người cùng trang lứa, trong khi người lớn - thầy cô giáo, cha mẹ - chỉ đóng vai trò quan sát viên, khách mời..., một diện mạo mới đầy hứng khởi của lứa học sinh trung học đương thời đã được thể hiện rõ ràng, ấn tượng qua cuộc thi GART EXPO 2022 tại Trường THPT Hà Nội Amsterdam...

Từng là CEO Ngân hàng ANZ nhiều năm, chuyên gia tài chính Đàm Bích Thủy (ảnh bên) bỗng chuyển qua làm giáo dục và trở thành Chủ tịch Đại học Fulbright Việt Nam khiến nhiều người bất ngờ, nhưng với bà đó là lẽ tự nhiên. Mặc dù vừa tuyên bố từ nhiệm chức Chủ tịch Đại học Fulbright vào mùa hè 2023 nhưng bà Đàm Bích Thủy vẫn đầy nhiệt huyết khi nói về ngôi trường này, về giáo dục khai phóng trong thế giới ngày càng khó đoán định, về giá trị căn tính Việt trong thời đại toàn cầu hóa...

Những nhà khoa học trẻ trở về nước đã vượt qua nhiều khó khăn, thử thách ban đầu để mở những lối đi mới cho nghiên cứu khoa học. Họ đã làm giàu kho tàng tri thức và luôn khát khao đem tri thức phụng sự đất nước.

Nhiều gia đình khi quyết định gửi con đi học để thực hiện "giấc mơ Mỹ" nôm na hiểu rằng đó là một sự đầu tư lâu dài (hầu như phải chuẩn bị từ những năm cấp 3) và là con đường hết sức khó khăn. Nhưng rất ít người hình dung cụ thể: khó khăn đến mức nào?

Nhìn nhận về công cuộc chuyển đổi số, Nhà nước ta luôn khẳng định, đó là xu thế phát triển tất yếu của thế giới, Việt Nam cũng không nằm ngoài dòng chảy đó. Với mục tiêu người dân là chủ thể, là trung tâm, là động lực chính, định hướng chuyển đổi số quốc gia trong năm nay là đưa hoạt động của người dân lên môi trường số bằng các nền tảng số Việt Nam. Thực tế, chuyển đổi số đã góp phần định hình nên một diện mạo mới trên mọi mặt của đời sống xã hội.

Ở độ tuổi ngoài 80, mỗi ngày GS, TS Bùi Công Hiển (ảnh bên) vẫn duy trì lịch sinh hoạt điều độ: dậy sớm, vận động nhẹ nhàng, nạp năng lượng và ngồi vào bàn làm việc. Có thể đó là liều thuốc kỳ diệu để duy trì sức khỏe thể lực và trí lực cho vị giáo sư. Tuổi cao, sức khỏe giảm sút, GS càng tha thiết được chia sẻ, trao truyền vốn sống, tri thức tích lũy đã và đang đeo đuổi gần trọn cuộc đời, ngành côn trùng học.

Đã đến lúc các bệnh viện và cơ sở y tế thay đổi quan niệm về tính bất biến của nguồn nhân lực. Chuyển việc, nhảy việc là một xu hướng tất yếu kể cả ở môi trường có tính ổn định cao như ngành y. Cấp quản lý vĩ mô chỉ đưa ra định hướng, chính sách lớn còn việc giữ những con người cụ thể phải là do các đơn vị chủ quản trực tiếp.

Trong đợt cả nước căng thẳng chiến đấu với đại dịch Covid-19, những chú robot y tế có tên gọi VIBOT làm việc chăm chỉ và hết sức hiệu quả, lại hạn chế rủi ro lây nhiễm... đảm nhận vận chuyển thức ăn, đồ dùng cho bệnh nhân, vật dụng y tế từ ngoài vào khu cách ly điều trị. Mới đây, tại Ngày hội Trí tuệ nhân tạo Việt Nam (AI4VN) 2022, mọi người vui mừng khi gặp lại những chú robot thân thiện đó và tỏ ra tự hào khi biết, sản phẩm do chính các kỹ sư Việt Nam sáng chế.

Tuyển sinh là một trong những công việc quan trọng của các trường đại học. Những tưởng, với nỗ lực cải tiến, điều chỉnh và rút kinh nghiệm liên tục trong suốt thời gian qua, công tác tuyển sinh năm nay hứa hẹn sẽ nhanh gọn, thuận lợi nhưng đến giữa tháng 9, các phần việc còn lại của công tác tuyển sinh vẫn còn bề bộn. Có lẽ đây là kỳ tuyển sinh dài nhất trong lịch sử...

Cuộc chiến chống Covid-19 đã đặt ra nhiều vấn đề chưa có tiền lệ. Chưa lúc nào đối phó dịch bệnh mà các giải pháp, nền tảng công nghệ lại được coi là một trong các yếu tố đóng vai trò quan trọng, quyết định. Ðáp ứng từng giai đoạn chống dịch, hơn hai năm qua, các kỹ sư của Tập đoàn công nghiệp-viễn thông quân đội (Viettel) đã phát triển nhiều giải pháp tích hợp công nghệ mới, tiến độ hoàn thành chưa từng có.

Giữa những ngày miền bắc rét đậm rét hại, căng thẳng dịch bệnh, có cô gái trẻ từ TP Hồ Chí Minh bay ra bắc, đến thủ phủ chè Thái Nguyên mà lòng vui phơi phới. Ðứng giữa cánh đồng ràn rạt gió, choáng ngợp trước mầu xanh ngút ngàn của chè, Dương Nguyễn Hồng Nhung vui sướng, phấn khích không giấu giếm, gọi điện về khoe: "Mẹ ơi, con vui quá trời vì mang được trà sạch, ngon về biếu ba mẹ. Tết này quá chừng ấm và thơm...".

Hơn 4 năm ấp ủ, cho ra đời sản phẩm loa thông minh thuần Việt OLLI MAIKA là một thời gian khá dài đối với một startup công nghệ. Và với đôi bạn Tạ Thanh Hải và Bùi Bách Việt-hai nhà đồng sáng lập Công ty cổ phần Công nghệ OLLI (OLLI), đó mới chỉ là chặng đường đầu tiên trên con đường dài để hiện thực hóa giấc mơ người Việt làm chủ công nghệ và sáng tạo những sản phẩm “make in Vietnam”.

Đội ngũ giáo viên được coi là yếu tố có tính quyết định để đổi mới giáo dục thành công. Tuy nhiên, có một thực trạng phổ biến và kéo dài ở hầu hết các địa phương đối với giáo dục phổ thông là vừa thừa, vừa thiếu giáo viên (hiện thừa 10.178 giáo viên và thiếu 94.714 giáo viên).

Cuộc chạy đua nghiên cứu, sản xuất vắc-xin Covid-19 trên thế giới đang diễn ra, bước đầu đã có một số vắc-xin được thương mại hóa, sử dụng tiêm cho người dân, như: Pfizer (Mỹ); AstraZeneca (Anh-Thụy Điển); Sputnik V (Nga); Sinovac (Trung Quốc). Trong đó, Việt Nam với tâm thế cùng thế giới nghiên cứu vắc-xin để chống đại dịch, Bộ Khoa học và Công nghệ (KH và CN) đã đặt hàng Công ty Cổ phần công nghệ sinh học dược Nanogen (viết tắt là Công ty Nanogen) nghiên cứu, sản xuất vắc-xin Covid-19. Chỉ sau năm tháng, với tinh thần nỗ lực, sáng tạo, tăng tốc, Công ty Nanogen đã sản xuất thành công vắc-xin Nanocovax để thử nghiệm lâm sàng. Tuy còn phải chờ đợi kết quả các giai đoạn thử nghiệm trên người, nhưng thành công này đã khẳng định tiềm lực khoa học rất lớn của Việt Nam.

Trong bối cảnh dịch Covid-19 tác động mạnh mẽ, ảnh hưởng lớn đến toàn bộ hoạt động của nền kinh tế - xã hội từ đầu năm 2020 theo chiều hướng xấu, quá trình chuyển đổi số quốc gia đã diễn ra mạnh mẽ hơn, toàn diện hơn; nhất là đối với các hoạt động kinh tế, thương mại, giáo dục, văn hóa, hành chính, giao thông - vận tải... Đặc biệt, doanh nghiệp công nghệ Việt Nam đã nhanh chóng thích ứng và đối phó hiệu quả với đại dịch Covid-19.

Trả lời câu hỏi cuối cùng, “điều gì đã giúp người phụ nữ sở hữu vóc dáng nhỏ bé như bà có thể vượt qua mọi khó khăn, thử thách để kiên gan, bền chí trên hành trình phát triển vắc-xin không ngừng nghỉ suốt 55 năm qua”, GS,TS Huỳnh Thị Phương Liên (ảnh bên) nói giản dị “không chỉ đam mê, nhiệt huyết mà còn phải thật sự kiên cường”. Cuộc đời của nhà khoa học vẫn miệt mài nghiên cứu ở tuổi 81 là minh chứng rõ nhất cho câu nói của bà.

Trên trang cá nhân của mình, Huyền Chip vừa hào hứng khoe, được tỉ phú công nghệ lừng danh Elon Musk thả “còm” trong một tweet. Cô gái nhỏ nhắn, sinh ra và lớn lên ở một làng quê “không ai biết nói tiếng Anh, chưa ai từng ra nước ngoài trừ những người đi xuất khẩu lao động”, đã hoàn thành giấc mơ dường như hoang tưởng: Đi vòng quanh trái đất, tốt nghiệp đại học Stanford, làm việc với những chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực nắm bắt sứ mệnh thay đổi thế giới: A.I, được Linkedln bình chọn vào top 10 người có ảnh hưởng nhất năm 2020 trong lĩnh vực khoa học dữ liệu - trí thông minh nhân tạo, đồng nghĩa đó trở thành nguồn cảm hứng tích cực cho một bộ phận không nhỏ giới trẻ Việt Nam...