Là một trong những công trình hồ thủy lợi lớn nhất tỉnh Nghệ An với trữ lượng 75 triệu m3 nước, hồ Vực Mấu được huyện Quỳnh Lưu (Nghệ An) bắt tay vào xây dựng từ năm 1978. Khi đưa công trình vào sử dụng, bảo đảm nước tưới thường xuyên, đã đánh thức cả một vùng khô hạn, nghèo khó thành làng mạc trù phú.
Ông Nguyễn Chiến Thắng năm nay đã ngoài 70 tuổi, ở phường Quỳnh Thiện, thị xã Hoàng Mai nhớ lại những ngày tháng trống dong, cờ mở, người người, nhà nhà đi vác đất để đắp đập Vực Mấu.
Ông Thắng cho biết thêm, khi chưa có nước hồ Vực Mấu, người dân ở huyện Quỳnh Lưu và vùng Hoàng Mai chúng tôi sống nhờ nước trời.
Từ khi có hồ Vực Mấu, đã làm thay đổi rất lớn diện mạo đời sống bà con vùng 10 xã phía Tây Bắc Quỳnh Lưu và toàn bộ thị xã Hoàng Mai, khi bảo đảm nước tưới cho 4.600ha đất canh tác.
Ông Nguyễn Chiến Thắng - phường Quỳnh Thiện, thị xã Hoàng Mai (Nghệ An)
Những năm khô hạn, người, vật nuôi thì khát nước; lúa đang vào thì đẻ nhánh chết đỏ ngoài đồng, người dân phải thắt ruột cắt về cho trâu bò ăn...
Khi có hồ Vực Mấu, nước về đến đâu, màu xanh của ấm no, trù phú đến đó. Sản xuất của người dân chủ động và phát triển mạnh về cả diện tích và sản lượng.
Trước đó, năng suất lúa các xã vùng Hoàng Mai rất thấp, nhưng hiện giờ đã đạt bình quân đạt khoảng 60 tạ/ha, bằng với các vùng trọng điểm lúa khác.
Từ khi có hồ Vực Mấu, đã làm thay đổi rất lớn diện mạo đời sống bà con vùng 10 xã phía tây bắc Quỳnh Lưu và toàn bộ thị xã Hoàng Mai, khi bảo đảm nước tưới cho 4.600ha đất canh tác.
Hà Tĩnh hiện có 348 hồ chứa thủy lợi, với tổng dung tích chứa hơn 1,57 tỷ m3 nước. Ngoài việc cấp nước cho sản xuất nông nghiệp, các công trình thủy lợi trên địa bàn còn cấp hơn 13.000m3/ngày đêm nước sinh hoạt cho gần 100.000 hộ dân và 100.000m3/ngày đêm cho các đơn vị sản xuất công nghiệp trên địa bàn.
Ngoài bảo đảm nước sinh hoạt của cả vùng và khu công nghiệp Hoàng Mai, hồ Vực Mấu còn đóng góp vào phát triển nuôi trồng thuỷ sản, du lịch lòng hồ; giảm, cắt lũ cho hạ lưu…
Hà Tĩnh hiện có 348 hồ chứa thủy lợi, với tổng dung tích chứa hơn 1,57 tỷ m3 nước. Ngoài việc cấp nước cho sản xuất nông nghiệp, các công trình thủy lợi trên địa bàn còn cấp hơn 13.000m3/ngày đêm nước sinh hoạt cho gần 100.000 hộ dân và 100.000m3/ngày đêm cho các đơn vị sản xuất công nghiệp trên địa bàn.
Cùng với việc chủ động “giải khát” cho hàng nghìn héc-ta lúa hè thu tại các huyện, thị phía bắc của tỉnh Hà Tĩnh, những năm qua, công trình thủy lợi Ngàn Trươi-Cẩm Trang đã thực hiện tốt vai trò cắt lũ, giảm lũ cho các địa phương vùng hạ du.
 |
Nhiều "mùa vàng" ở Hà Tĩnh được dệt nên từ sức lao động của người nông dân và nguồn nước tưới dồi dào. |
Theo chia sẻ của Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Vũ Quang (Hà Tĩnh), Bùi Khắc Bằng, thời điểm trước năm 2017, mỗi khi bước vào mùa mưa lũ, bà con nhân dân trên địa bàn luôn phải đối mặt với những thử thách nặng nề do thiên tai mang lại.
Khu vực miền tây Hà Tĩnh có tần suất mưa rất lớn vào mùa mưa lũ (trung bình tổng lượng mưa cả đợt vào khoảng 1.000mm) nếu không có công trình hồ Ngàn Trươi-Cẩm Trang "cắt" hàng trăm triệu m3 nước lũ thì các xã vùng hạ du huyện Vũ Quang và thượng Đức Thọ sẽ bị ngập sâu trong biển nước.
Trải dài trên 408km2, hồ thủy lợi Ngàn Trươi có cao trình thiết kế đỉnh đập +57,8m, dung tích hồ chứa 775 triệu m3, công trình thủy lợi đa mục tiêu này đã góp phần quan trọng giúp chính quyền địa phương và người dân chủ động phòng, chống và giảm thiểu thiệt hại do thiên tai gây ra.
Với 610 hồ chứa, có tổng công suất thiết kế 2,156 tỷ m3, dung tích hữu ích là 1,265 tỷ m3 nước/năm, Thanh Hóa được đánh giá là một trong những địa phương chiến lược thủy lợi một cách chủ động và linh hoạt.
Từ năm 2000 trở lại đây, tỉnh Thanh Hóa được đầu tư hơn 10.000 tỷ đồng xây dựng, sửa chữa, nâng cấp, hiện đại hóa 379 hồ chứa nước từ chương trình an toàn đập, hồ chứa, đầu tư công, vốn xử lý khẩn cấp, vốn 30a, nguồn vốn vay WB, ADB, vốn bảo vệ và phát triển đất trồng lúa....
Nằm ở thượng nguồn sông Chu, Công trình thủy lợi Cửa Đặt và huyện Thường Xuân có vai trò quan trọng trong bảo đảm an ninh nguồn nước, phục vụ sản xuất, đời sống ở tỉnh Thanh Hóa.
Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Thường Xuân (Thanh Hóa) Nguyễn Thành Lương
Các công trình hoàn thành, đưa vào khai thác sử dụng, phát huy hiệu quả phục vụ phát triển kinh tế, xã hội, an ninh chính trị trên địa bàn, nhất là các khu vực vùng sâu, vùng xa, đồng bào dân tộc trên địa bàn tỉnh.
Đặc biệt, từ khi hoàn thành, đưa hồ Cửa Đạt có dung tích hữu ích gần 800 triệu m3 nước cùng hệ thống kênh tự chảy vào khai thác, góp phần cắt lũ, phân lũ, chậm lũ trên sông Chu, sông Mã, đẩy lùi xâm nhập mặn cho vùng hạ du và cung cấp nước tưới ổn định cho hơn 86.000ha đất canh tác, kết hợp phát hơn 100MW điện, phục vụ phát triển kinh tế, xã hội ở Thanh Hóa
Trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa có 610 hồ chứa, tổng công suất thiết kế 2,156 tỷ m3, dung tích hữu ích là 1,265 tỷ m3 nước/năm.
Theo chia sẻ của đại diện lãnh đạo các tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An và Hà Tĩnh, bên những hiệu quả mang lại, do gặp khó khăn về huy động nguồn lực nên các địa phương vẫn chưa thể xây dựng, hoàn thiện hệ thống kênh dẫn nước từ các hồ chứa lớn đến các địa phương, khu vực khan hiếm nguồn nước, vì vậy chưa phát huy hết công năng của các hồ thủy lợi, nhất là hồ chứa có dung tích lớn như kỳ vọng ban đầu.
Trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa có 610 hồ chứa, tổng công suất thiết kế 2,156 tỷ m3, dung tích hữu ích là 1,265 tỷ m3 nước/năm.
Cùng với đó, hệ thống hồ, đập tại một số địa phương chủ yếu hồ, đập nhỏ, có lượng nước chứa ít, dễ bị khô cạn về mùa hè, nên nhiều khu vực trở thành vùng tử địa do khô hạn, thiếu nước sản xuất, sinh hoạt.
Vì vậy, mục tiêu phát triển thủy lợi theo hướng hiện đại, linh hoạt, bảo đảm cấp, thoát nước cho dân sinh, các ngành kinh tế, góp phần phục vụ phát triển kinh tế, xã hội bền vững, bảo đảm an ninh nguồn nước, lợi ích quốc gia, quốc phòng, an ninh đang được các địa phương tập trung thực hiện.
