Xây dựng chính sách phù hợp để quản lý tài nguyên nước hiệu quả

Chiều 20/6, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 5, Quốc hội tiến hành thảo luận ở hội trường về dự án Luật Tài nguyên nước (sửa đổi).

Quy định cụ thể về quyền, nghĩa vụ của cộng đồng trong sử dụng tài nguyên nước

Đại biểu Chamaléa Thị Thủy - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Ninh Thuận phát biểu. (Ảnh: DUY LINH)

Bày tỏ tán thành với việc cần phải sửa đổi luật hiện hành để khắc phục các bất cập như đã nêu tại Tờ trình số 162/TTr-CP ngày 28/4/2023 của Chính phủ, đại biểu Chamaléa Thị Thủy - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Ninh Thuận cho rằng, bên cạnh việc cần khắc phục các bất cập hiện nay, việc sửa đổi luật lần này cũng cần phải làm cho được nhiệm vụ quan trọng hơn, đó là xây dựng chính sách cho thật sự phù hợp, để công tác quản lý tài nguyên nước thật sự hiệu quả.

Đại biểu nhấn mạnh, chúng ta đều biết rõ vai trò quan trọng của nước đối với con người và mọi sinh vật trên trái đất, đặc biệt là nguồn nước ngọt, nước sạch. Do đó, đại biểu đề nghị nghiên cứu bổ sung vào dự thảo luật những quy định cụ thể về quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của “cộng đồng dân cư”.

Theo đại biểu, nếu phát huy được sức mạnh, trách nhiệm của “cộng đồng dân cư” thì việc quản lý, bảo vệ, khai thác, sử dụng tài nguyên nước, phòng, chống và khắc phục hậu quả tác hại do nước gây ra sẽ rất hiệu quả.

Bên cạnh đó, đại biểu Chamaléa Thị Thủy đề nghị cần bổ sung vào Điều 4 dự thảo luật nguyên tắc: “Việc khai thác, sử dụng tài nguyên nước phải phù hợp với lợi ích cộng đồng…”.

Theo đó, cần nghiên cứu, bổ sung vào dự thảo luật các quy định về việc phải lấy ý kiến một cách thực chất đối với cộng đồng dân cư, các đối tượng người dân, nhất là người dân sinh sống ở hạ lưu các con sông có thể bị ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống, sản xuất trước khi cấp phép cho hoạt động khai thác, sử dụng tài nguyên nước đối với cá nhân, tổ chức.

Quang cảnh phiên thảo luận tại hội trường của Quốc hội chiều 20/6. (Ảnh: DUY LINH)

Bày tỏ quan tâm đến vấn đề điều hòa, phân phối tài nguyên nước, nhất là trong trường hợp hạn hán, thiếu nước, đại biểu tỉnh Ninh Thuận nhấn mạnh đây là vấn đề rất quan trọng, góp phần bảo đảm nhu cầu sản xuất và các nhu cầu thiết yếu của người dân vùng hạn.

Vấn đề này đã được quy định tại Điều 36 và Điều 37 dự thảo Luật Tài nguyên nước (sửa đổi). Tuy nhiên, đại biểu cho rằng muốn thực hiện được việc điều hòa, phân phối tài nguyên nước hiệu quả trên thực tế, ngoài việc phải quy định nguyên tắc, cách thức điều hòa, phân phối tài nguyên nước như tại dự thảo luật, thì vấn đề về bảo đảm nguồn lực để thực hiện các quy định này cần phải được hết sức quan tâm.

Theo đại biểu, các chính sách cần có mối liên kết chặt chẽ và tương hỗ với nhau. Các quy định của Luật Tài nguyên nước (sửa đổi) chỉ thực sự hiệu quả nếu được bảo đảm thực hiện bởi các nguồn lực thiết yếu từ các chính sách khác như chiến lược về quy hoạch, đầu tư, xây dựng, bố trí, phân bổ nguồn vốn phù hợp, kịp thời…

Cân nhắc bổ sung quy định về tái sử dụng nước

Đại biểu Thạch Phước Bình (Trà Vinh) phát biểu. (Ảnh: DUY LINH)

Góp ý về nội dung sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả, đại biểu Thạch Phước Bình (Trà Vinh) cho rằng, dự thảo luật đã quy định nhiều biện pháp sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả tại mục 3 Chương IV. Tuy nhiên, biện pháp tuần hoàn tái sử dụng nước chưa được đề cập rõ trong dự thảo luật.

Trong khi đó, tuần hoàn tài nguyên nói chung, tài nguyên nước nói riêng là chính sách được khuyến khích trong Luật Bảo vệ môi trường năm 2020, chuyển đổi mô hình quản lý tài nguyên nước theo hướng tuần hoàn, góp phần bảo đảm việc phát triển kinh tế và bảo vệ nguồn tài nguyên thiên nhiên, hoàn thiện thể chế, chính sách thúc đẩy tuần hoàn, tái sử dụng nước thải cũng là một trong những giải pháp cần tập trung nhằm bảo vệ an ninh nguồn nước ở Việt Nam và khuyến khích xã hội hóa việc đầu tư xử lý nước thải.

Vì vậy, đại biểu đề nghị Ban soạn thảo cân nhắc bổ sung quy định về tái sử dụng nước trong dự thảo luật, trong đó tại Điều 3 Chương I cần đưa ra định nghĩa về các khái niệm như tái sử dụng nước, tuần hoàn nước, cải tạo nước để từng bước hướng đến việc coi nước đã qua sử dụng như một nguồn tài nguyên nước.

Đồng thời, tại Mục 2 Chương IV từ Điều 42 đến Điều 54 trong quy định chung về khai thác, sử dụng tài nguyên nước, đại biểu Thạch Phước Bình kiến nghị bổ sung nội dung tuần hoàn nước; tương tự đối với các quy định cho sử dụng nước sinh hoạt, nông nghiệp, công nghiệp và sử dụng mục đích khác cũng cần có nội dung khuyến khích sử dụng nước tuần hoàn và có cơ chế ưu đãi.

Thu hút nguồn vốn để phục hồi các “dòng sông chết”

Đại biểu Tráng A Dương (Hà Giang) phát biểu. (Ảnh: DUY LINH)

Để bảo đảm an ninh nguồn nước quốc gia, chú trọng phòng ngừa, kiểm soát phục hồi và các nguồn nước bị suy thoái, cạn kiệt, ô nhiễm, đại biểu Tráng A Dương (Hà Giang) nêu rõ, dự thảo luật đã cụ thể hóa điểm này ở Chương III, từ Điều 23 đến Điều 35, trong đó quy định trách nhiệm của một số bộ, ngành, các địa phương trong việc bảo vệ, phòng, chống suy thoái, cạn kiệt, ô nhiễm nguồn nước.

Tuy nhiên, theo đại biểu, quản lý tài nguyên nước là quản lý đa ngành, tổng hợp, nhiều yếu tố, nguyên nhân gây cạn kiệt, ô nhiễm nguồn nước liên quan đến rất nhiều ngành như quá trình đô thị hóa, phá rừng, sử dụng phân hóa học, thuốc bảo vệ thực vật trong sản xuất nông nghiệp, nước thải công nghiệp, sản xuất, kinh doanh dịch vụ...

Do vậy, đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục nghiên cứu, rà soát, bổ sung các quy định cũng như trách nhiệm của bộ, ngành, các tổ chức, cá nhân liên quan trong việc bảo vệ, phòng, chống suy thoái, cạn kiệt ô nhiễm nước để tạo cơ sở pháp lý đầy đủ cho việc sử dụng, bảo vệ nguồn tài nguyên nước.

Đại biểu Tráng A Dương nêu thực trạng hiện nay có nhiều sông, suối là nguồn nước cấp cho sinh hoạt, sản xuất, tạo cảnh quan sinh thái đang bị ô nhiễm, cạn kiệt nghiêm trọng và được gọi là “dòng sông chết”.

Theo đại biểu, việc phục hồi các “dòng sông chết” là vô cùng quan trọng và cấp bách. Tại Điều 35 dự thảo luật đã bổ sung các quy định về phục hồi nguồn nước là hết sức cần thiết. Tuy nhiên, vấn đề khó khăn trong việc phục hồi các dòng sông chết đó là đòi hỏi nguồn kinh phí lớn, trong đó ngân sách nhà nước không có khả năng bố trí đủ cho hoạt động này.

Đại biểu bày tỏ thống nhất với quy định tại khoản 4 Điều 35 dự thảo luật, tuy nhiên, đề nghị nghiên cứu để quy định rõ hơn về cơ chế, chính sách tài chính cho hoạt động này, đặc biệt xem xét quy định cụ thể về cơ chế, chính sách để thu hút nguồn vốn cho tổ chức, cá nhân tham gia vào hoạt động phục hồi các dòng sông.