Hồi sinh những vùng đất ô nhiễm bom mìn

Nỗi đau và thách thức từ lòng đất

Hiện cả nước vẫn còn 5,6 triệu héc-ta đất ô nhiễm bom mìn, vật nổ sau chiến tranh, tương đương 17,7% diện tích đất tự nhiên. Từ năm 1975 đến nay, bom mìn còn sót lại đã cướp đi sinh mạng hơn 40.000 người, làm hơn 60.000 người bị thương, phần lớn là lao động chính, đồng bào dân tộc thiểu số và trẻ em. Khu vực miền trung, nơi từng là chiến trường ác liệt nhất, đã ghi nhận hơn 22.800 nạn nhân, trong đó hơn 10.500 người tử vong.

Ở miền núi phía bắc, riêng tỉnh Lạng Sơn còn khoảng 21.000ha đất ô nhiễm bom mìn. Những vùng đất ô nhiễm bom mìn trở thành rào cản của sự phát triển, hàng triệu héc-ta đất bị bỏ hoang, nhiều dự án hạ tầng, năng lượng, du lịch chậm tiến độ, sinh kế của người dân bị bó hẹp trong nỗi lo mất an toàn.

Nỗ lực khắc phục hậu quả bom mìn sau chiến tranh

22/06/2025 09:51

Báo cáo của Trung tâm Hành động bom mìn quốc gia Việt Nam cho thấy, trong hai năm 2023-2024, hơn 73.000 héc-ta đất được làm sạch để phục vụ phát triển kinh tế-xã hội, trong đó, lực lượng quân đội đảm nhiệm hơn 59.000ha, phần còn lại do VNMAC và các tổ chức quốc tế phối hợp triển khai.

Những vùng đất từng bị ô nhiễm nặng, như: Hà Giang, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế, Quảng Ngãi, Gia Lai… đã dần hồi sinh. Điển hình là dự án “Hành động bom mìn vì Làng Hòa bình Việt Nam-Hàn Quốc” do Chính phủ Hàn Quốc tài trợ thông qua Cơ quan Hợp tác Quốc tế Hàn Quốc (KOICA), với tổng kinh phí 25 triệu USD. Dự án góp phần biến những vùng đất ô nhiễm bom mìn thành khu dân cư, đồng ruộng an toàn, người dân an tâm sản xuất, ổn định cuộc sống.

Tăng cường hợp tác, khắc phục hậu quả

Trong 5 năm qua, Trung tâm Hành động bom mìn quốc gia Việt Nam cùng các địa phương đã vận động được 44 dự án quốc tế, tổng giá trị 138,5 triệu USD, từ các đối tác: Hoa Kỳ, Hàn Quốc, Nhật Bản, Na Uy, Đức, Pháp, Anh, Canada…; các tổ chức quốc tế: Chương trình phát triển Liên hợp quốc, Cơ quan rà phá bom mìn của Liên hợp quốc, Trung tâm Hành động bom mìn nhân đạo Geneva, Ủy ban Chữ thập đỏ quốc tế…

Việc mở rộng hợp tác không chỉ mang lại nguồn lực tài chính mà còn giúp nâng cao năng lực kỹ thuật, tiếp cận các tiêu chuẩn quốc tế và chia sẻ kinh nghiệm xử lý bom mìn an toàn, hiệu quả. Nhiều khóa đào tạo, tập huấn được tổ chức cho hàng nghìn cán bộ, kỹ thuật viên Việt Nam, góp phần xây dựng đội ngũ chuyên gia rà phá bom mìn có trình độ cao trong khu vực.

Không chỉ tiến hành rà phá bom mìn, Việt Nam còn tập trung vào giáo dục phòng, tránh tai nạn cho trẻ em và người dân tại vùng bị ô nhiễm nặng. Trong hai năm 2023-2024, Trung tâm Hành động bom mìn quốc gia Việt Nam và các tổ chức quốc tế đã tổ chức hơn 1.900 buổi tuyên truyền trực tiếp, hàng triệu lượt tiếp cận trực tuyến cùng cuộc thi “Đại sứ học đường” thu hút hơn 25.000 học sinh tham gia.

Thư viện điện tử quốc gia về giáo dục phòng, tránh tai nạn bom mìn được xây dựng với sự hỗ trợ của Tổ chức CRS (Hoa Kỳ), cung cấp kho tài liệu trực tuyến phong phú, giúp lan tỏa nhận thức và kỹ năng sống an toàn. Các hoạt động hỗ trợ nạn nhân cũng được đẩy mạnh. Hai năm qua, có 40 nạn nhân bom mìn tại các địa phương được hỗ trợ sinh kế, chăm sóc sức khỏe, phục hồi chức năng với tổng kinh phí 240 triệu đồng.

Bộ Quốc phòng đang xây dựng Pháp lệnh Khắc phục hậu quả bom mìn sau chiến tranh, dự kiến trình Chính phủ vào cuối năm 2025. Bên cạnh đó, Chiến lược quốc gia về giáo dục phòng tránh tai nạn bom mìn, vật nổ cũng đang hoàn thiện, hướng tới mục tiêu “không còn ai bị thương hoặc thiệt mạng vì bom mìn” trong thập kỷ tới.

Hướng tới một Việt Nam không còn bom mìn chiến tranh

Năm 2025, Bộ Quốc phòng phê duyệt Đề án “Nâng cao năng lực khắc phục hậu quả bom mìn sau chiến tranh ở Việt Nam”, đặt mục tiêu đến năm 2030, chúng ta đủ năng lực để hoàn thành rà phá toàn bộ bom mìn còn sót lại trước năm 2065. Với 5,6 triệu hécta đất ô nhiễm, nguồn kinh phí cần thiết để làm sạch ước khoảng 203.600 tỷ đồng.

Ngày 21/10/2025, Bộ Quốc phòng và Trung tâm Hành động bom mìn quốc gia Việt Nam đã tổ chức Hội nghị vận động tài trợ nguồn lực khắc phục hậu quả bom, mìn sau chiến tranh, nhằm kết nối cộng đồng doanh nghiệp, các tổ chức quốc tế và người dân cùng chung tay đóng góp.

Hợp tác khắc phục hậu quả sau chiến tranh ở Việt Nam

28/02/2025 21:34

Trong khuôn khổ hội nghị, Trung tâm Hành động bom mìn quốc gia Việt Nam đã trao hỗ trợ sinh kế cho 10 nạn nhân bom mìn đến từ các tỉnh miền trung và miền núi phía bắc. Ông Lê Văn Thành, 56 tuổi, ở Quảng Trị cho biết, năm 1992, khi mới 23 tuổi, trong lúc khai hoang khu đất gần Thành cổ Quảng Trị, ông vô tình cuốc trúng mìn, mất một chân, bốn ngón tay, hỏng một mắt và mang nhiều vết thương khác.

Từ một thanh niên khỏe mạnh, ông trở thành người tàn phế, mưu sinh bằng nghề bán vé số, thu nhập bấp bênh, sống dựa vào khoản trợ cấp 750.000 đồng/tháng. Gần đây, con gái ông được nhận học bổng từ tổ chức PeaceTrees Vietnam, giúp gia đình thêm động lực vượt lên nghịch cảnh.

Phát biểu tại hội nghị, Đại sứ Hoa Kỳ Marc Evans Knapper và Đại sứ Nhật Bản ITO Naoki đều đánh giá cao những nỗ lực của Việt Nam trong khắc phục hậu quả bom mìn chiến tranh, khẳng định sẽ tiếp tục đồng hành, chia sẻ kinh nghiệm và hỗ trợ nguồn lực trong giai đoạn tới.

Cũng tại hội nghị này, Bộ Quốc phòng công bố Quỹ hỗ trợ khắc phục hậu quả bom mìn, ký kết bản ghi nhớ hợp tác quốc tế, trao Huân chương Hữu nghị của Nhà nước và Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ tặng các tổ chức quốc tế có nhiều đóng góp. Hơn 40 doanh nghiệp, đơn vị đã cam kết ủng hộ hàng tỷ đồng, thể hiện tinh thần “không ai bị bỏ lại phía sau”.