Vôi bột "hóa" bột đá ở vùng mía Sơn La

Chúng tôi đến Ðội sản xuất Thống Nhất, thuộc Công ty TNHH MTV nông trường Tô Hiệu, nơi trồng mía lớn nhất ở xã Cò Nòi, huyện Mai Sơn. Ông Lê Ðức Long, Ðội phó, cho biết: Ðội có 260 hộ dân trồng mía, với diện tích 283 ha. Thực hiện chủ trương khuyến nông cải tạo đất, năm 2014, Công ty CP mía đường Sơn La hỗ trợ mỗi ha đất trồng mía một tấn vôi bột để bón khử chua đất. Còn ở Ðội Quyết Thắng, có 120 ha mía trồng mới và trồng lại, đã được công ty cấp 80 tấn vôi bột để phân phát đến các hộ dân.

Ðiều bất thường là, khi bón lót vôi bột mà công ty cung ứng thì phát hiện thứ vôi này không mùi, pha vào nước để lại cặn, mạt đá. Gia đình anh Lê Hồng Chi, ở Ðội Quyết Thắng được hỗ trợ 1,3 tấn, vì nghi ngờ chất lượng vôi không bảo đảm nên chưa bón. Khi lật những bao vôi bột này, chúng tôi thấy vì có đến ba loại vỏ bao đóng gói khác nhau. Loại thứ nhất ngoài vỏ bao bì ghi: Công ty CP Trung Ðức, mã hiệu: GCC.NA-1300, Nghi Khánh - Nghi Lộc - Nghệ An; Loại vỏ bao thứ hai ghi: Công ty CP khoáng sản Miền Trung, địa chỉ: 104 Hải Thượng Lãn Ông, TP Vinh - Nghệ An; Loại vỏ bao thứ ba ghi: Công ty CP đá trắng Vinaconex, địa chỉ: Tổ 5 TT Yên Bình - Yên Bái. Theo anh Phạm Tiến Thiên, Ðội Quyết Thắng, thì năm 2011, Công ty CP mía đường Sơn La từng hỗ trợ vôi bột bón ruộng, mùi của nó nồng cay, tiếp xúc lâu với da có cảm giác bỏng rát. Còn vôi bột cung ứng năm nay không có những dấu hiệu đó, bón xuống ruộng hơn một tháng, bới lên vẫn còn nguyên trong đất. Câu chuyện không dừng lại ở đó, có gia đình dùng thứ bột đó để bung ngô thì mày ngô không trợt, bà con bảo: "Vôi dởm rồi!".

Chúng tôi đem thắc mắc của các hộ dân trồng mía ở Ðội Quyết Thắng hỏi lãnh đạo Công ty CP mía đường Sơn La. Phó Tổng Giám đốc Nguyễn Văn Sở cho biết: Công ty có vùng nguyên liệu mía 4.936 ha với hơn 6.130 hộ dân tham gia trồng mía. Năm 2014, Hội đồng quản trị công ty có chủ trương hỗ trợ nông dân vôi bột để khử chua ruộng mía, đồng thời làm tăng hàm lượng đường. Ðây là lần thứ hai công ty thực hiện chủ trương này, mua 1.000 tấn vôi bột để hỗ trợ cho nông dân trồng mía. Sau khi có chủ trương, Tổng Giám đốc giao cho Phòng kế hoạch kinh doanh và Phòng kỹ thuật hóa nghiệm hợp đồng mua bán với Công ty TNHH Gia Thành, có trụ sở tại TP Hồ Chí Minh. Khi năm xe hàng đầu tiên về đến công ty, kiểm tra chất lượng có ý kiến nghi ngờ đây không phải là vôi bột, nhưng sau đó vẫn tiếp tục nhập về hàng chục xe hàng, phân phát cho dân!

Khi sự việc vỡ lở, Công ty CP mía đường Sơn La cùng với nhà cung cấp đã tiến hành yêu cầu giám định, kiểm tra hàm lượng CaCo3 (hợp chất muối vô cơ). Theo các chuyên gia trong lĩnh vực trồng trọt nông nghiệp thì đá vôi được nung thành vôi bột mới đủ hàm lượng CaCo3 có tác dụng khử chua, cải tạo đất. Còn những dạng đá khác trong tự nhiên không phải là đá vôi thì hàm lượng CaCo3 rất hạn chế. Vì thế, bón vôi bột xuống ruộng để khử chua đất khác hoàn toàn với bón bột đá. Ðây là vấn đề cần làm rõ!

Việc Hội đồng quản trị Công ty CP mía đường Sơn La chủ trương hỗ trợ vôi bột cho các hộ dân trồng mía nhằm mục đích cải tạo đất rất đáng hoan nghênh. Nhưng việc hợp đồng mua bán vôi bột thành đá bột đang gây ra những tác động tiêu cực. Nhiều hộ dân lo sợ bón bột đá xuống đồng ruộng của mình còn làm hỏng đất. Với Công ty CP mía đường Sơn La, việc đầu tư hàng tỷ đồng mua bột đá đã gây thiệt hại cho doanh nghiệp. Ðề nghị các cơ quan chức năng cần sớm làm rõ vụ việc mua bán, sử dụng bột đá nêu trên.