Chị Hoàng Thị Hạnh, thôn Bản Lành, xã Hòa Cư, chia sẻ: Trước đây, ruộng của gia đình chỉ trồng lúa, nhưng năng suất thấp, thu hoạch thất thường. Sau khi được học tập kinh nghiệm về mô hình trồng sen lấy củ, gia đình chị quyết định chuyển sang trồng sen, với diện tích khoảng hơn một sào. Thu nhập từ củ sen cao hơn nhiều lần so với trồng lúa, cuộc sống gia đình chị giờ đây ổn định hơn. “Bây giờ bà con trong thôn không trồng ngô, lúa nhiều nữa mà chuyển sang trồng sen. Trước đây cấy lúa, một sào đất ruộng thu về hai tạ thóc, bán ra chỉ được khoảng 1,5 triệu đồng. Nhưng cũng với diện tích đó, trồng sen có thể thu về gần 10 triệu đồng...”, chị Hạnh cho biết thêm.
Theo ông Hoàng Văn Lượng, Trưởng thôn Bản Lành, xã Hòa Cư: Thôn hiện có 147 hộ thì có đến hơn 70 hộ trồng sen với diện tích hơn 10 ha. Hộ trồng ít thì từ một đến hai sào ruộng, hộ trồng nhiều thì từ sáu đến bảy sào. Trồng sen ít tốn công chăm sóc và đem lại hiệu quả kinh tế cao hơn các cây trồng khác, củ sen lại dễ bán, người dân rất yên tâm canh tác. Hiện nay, sen được trồng trên toàn xã nhưng tập trung nhiều nhất là ở thôn Bản Lành và Kéo Cặp. Cây sen được trồng tại xã chủ yếu giống sen trắng bởi đây là giống sen cho củ thơm ngon, năng suất hơn các loại sen khác.
Ông Tô Văn Mít, Phó Chủ tịch UBND xã Hòa Cư cho biết: Từ năm 2010 đến nay, nhận thấy củ sen đem lại hiệu quả kinh tế cao cho nên người dân chủ động mở rộng diện tích trồng. Hiện toàn xã có 625 hộ thì có gần 100 hộ trồng sen, nâng tổng diện tích trồng sen toàn xã lên hơn 20 ha.
Để cây sen sinh trưởng tốt, hằng năm, sau khi ăn Tết xong, người dân bắt đầu chuẩn bị đất để sang tháng 2 âm lịch thì trồng sen. Trong quá trình trồng, chỉ cần bón phân một lần khi cây đã trưởng thành. Đến tháng 7 âm lịch, củ sen đã có thể cho thu hoạch rải rác đến tận tháng 12 âm lịch, ước tính mỗi sào cho thu hoạch khoảng 5 tạ. Bên cạnh sự chủ động của người dân, hằng năm, UBND xã phối hợp với cơ quan chuyên môn của huyện mở các lớp tập huấn về kỹ thuật trồng và chăm sóc cây, trong đó có trồng cây sen. Nhờ đó, những năm gần đây, chất lượng và số lượng củ sen đều tăng cao. Củ sen dài, ăn bùi, có hương vị thơm ngon hơn…
Hiện nay, thị trường tiêu thụ củ sen không chỉ gói gọn ở các chợ truyền thống trong thành phố Lạng Sơn như: Giếng Vuông, Kỳ Lừa, Đông Kinh… mà còn được thương lái thu mua đem bán tại các tỉnh bạn như: Bắc Ninh, Cao Bằng… Đặc biệt, nhiều hộ đã biết quảng bá bán củ sen qua các trang mạng xã hội như Facebook, Zalo…, vì thế sản phẩm củ sen Hòa Cư được nhiều người biết đến và đặt mua nhiều. Vào vụ, củ sen được bán với giá khoảng từ 30 đến 40 nghìn đồng/kg, đem lại thu nhập hơn 15 triệu đồng/sào. Từ trồng sen, đời sống người dân trong xã ngày càng được nâng cao.
Thời gian tới, địa phương tiếp tục tuyên truyền, khuyến khích người dân mở rộng diện tích trồng sen lấy củ để tăng thu nhập. Theo đó, để nâng cao năng suất và giá trị, liên kết tiêu thụ sản phẩm sen, từ năm 2021, UBND xã Hòa Cư đã vận động người dân thành lập Hợp tác xã sản xuất cây, củ quả sạch Hòa Cư. Từ khi thành lập đến nay, thành viên Hợp tác xã thường xuyên được tham gia tập huấn, hướng dẫn quy trình, kỹ thuật trồng, chăm sóc, từng bước nâng cao năng suất, chất lượng và giá trị sản phẩm sen theo tiêu chuẩn VietGAP.
Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Cao Lộc Nguyễn Văn Hanh nhấn mạnh: Những năm gần đây, xã Hòa Cư đã có nhiều giải pháp để đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu cây trồng, tạo điều kiện cho hộ nông dân chuyển đổi ruộng đất để xây dựng các mô hình sản xuất theo hướng hàng hóa nhằm tạo ra bước đột phá và tăng giá trị sản xuất nông nghiệp. Trong đó, mô hình trồng sen lấy củ mang lại giá trị kinh tế cao hơn cho người dân. Hiện nay, chính quyền xã đang khuyến khích người dân mở rộng diện tích trồng sen; xây dựng sản phẩm OCOP về củ sen, hướng tới mở rộng ra thị trường tiêu thụ không chỉ trong tỉnh mà còn đưa ra các địa phương khác.
