Thời gian qua, hoạt động giám sát và phản biện xã hội của hệ thống mặt trận các cấp trên địa bàn Hà Nội đã từng bước đi vào nền nếp, các hội nghị phản biện xã hội tại quận, huyện, thị xã gắn với các nội dung thiết thực, cụ thể, được dư luận ủng hộ. Đáng chú ý, MTTQ các cấp thông qua hoạt động giám sát của Ban Thanh tra nhân dân, Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng để giám sát việc đầu tư xây dựng, quản lý sử dụng đất đai, trật tự đô thị, giám sát cán bộ, đảng viên và đã thu được những kết quả tích cực. Chỉ tính riêng trong năm 2016, các Ban Thanh tra nhân dân, Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng đã giám sát 5.642 cuộc, đề nghị thu hồi hơn 23 nghìn m2 đất và hơn 72 triệu đồng về cho Nhà nước. Nhiều cuộc giám sát của một số địa phương có hiệu quả rõ rệt, như tại quận Ba Đình qua giám sát 68 dự án có quyết định đầu tư trên địa bàn đã phát hiện mười dự án có vi phạm. Tại huyện Hoài Đức khi giám sát 42 công trình, dự án cũng đã phát hiện hai trường hợp vi phạm...
Trong thực hiện phản biện xã hội, MTTQ các cấp đã tập hợp các nhà khoa học, trí thức, nhà quản lý và các chuyên gia để tổ chức gần 300 cuộc phản biện xã hội vào các nội dung lớn có ảnh hưởng trực tiếp tới mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô, địa phương cũng như các vấn đề đời sống sát sườn của người dân. Qua đó, đã đóng góp nhiều ý kiến giúp địa phương hoàn chỉnh các quyết sách sát thực tế, bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp, ý chí, nguyện vọng chính đáng của các tầng lớp nhân dân. Tuy nhiên, theo đánh giá của MTTQ thành phố Hà Nội, công tác giám sát, phản biện xã hội trên địa bàn thời gian qua dù có tập trung, hiệu quả hơn song hoạt động ở cấp cơ sở còn nhiều hạn chế, chưa đáp ứng nhiệm vụ đề ra.
Chính vì vậy, năm 2017, một trong những nhiệm vụ trọng tâm được Ban Thường trực Ủy ban MTTQ thành phố Hà Nội chỉ rõ là tiếp tục phát huy dân chủ, đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân, tăng cường giám sát và phản biện xã hội, tham gia xây dựng Đảng và chính quyền vững mạnh. Trong đó, tiếp tục phối hợp triển khai tổ chức hội nghị đối thoại giữa nhân dân với người đứng đầu tổ chức đảng, chính quyền, phát huy vai trò của MTTQ các cấp trong việc thúc đẩy thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở. Đồng thời, đẩy mạnh công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí; nâng cao hiệu quả hoạt động của Ban Thanh tra nhân dân, Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng; hiệu quả công tác phản biện xã hội trong hệ thống MTTQ các cấp, các tổ chức chính trị - xã hội vào các dự thảo, chương trình, nghị quyết, đề án phát triển kinh tế - xã hội bảo đảm đồng bộ từ thành phố tới cơ sở.
Đại diện Ủy ban MTTQ quận Long Biên cho rằng, để đổi mới nội dung và phương thức hoạt động của MTTQ, nhất là công tác giám sát và phản biện xã hội, cần làm tốt công tác tuyên truyền vận động và xây dựng chương trình công tác chi tiết gồm nội dung công việc, tiến độ thực hiện, cơ quan chủ trì, lãnh đạo phụ trách cũng như đơn vị phối hợp. Khi giám sát trong lĩnh vực trật tự xây dựng với các chủ đầu tư, đơn vị thi công chậm khắc phục cần phải kiên trì kiến nghị.
Với kinh nghiệm thực tiễn của cán bộ mặt trận tại địa phương, Chủ tịch Ủy ban MTTQ xã Phú Thị (huyện Gia Lâm) Nguyễn Văn Thành đề xuất cần rà soát, thống nhất lại các phong trào, các cuộc vận động, khắc phục tình trạng chồng chéo, thiếu tập trung. Sau khi thực hiện giám sát, phản biện, MTTQ các cấp và các đoàn thể cần có trách nhiệm theo dõi, giám sát việc tiếp thu và khắc phục, sửa chữa để hoạt động này đi vào thực chất.
Đồng chí Vũ Hồng Khanh, Chủ tịch Ủy ban MTTQ TP Hà Nội nhấn mạnh: MTTQ thành phố luôn xác định giám sát và phản biện xã hội là nhiệm vụ quan trọng nhằm phát huy quyền làm chủ của nhân dân tham gia xây dựng chính quyền, nhất là xây dựng các cơ chế, chính sách, quy định của thành phố và các địa phương liên quan quyền, lợi ích, trách nhiệm của nhân dân. Thời gian tới, MTTQ các cấp sẽ tiếp tục phát huy vai trò giám sát, phản biện xã hội, thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả phương châm dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, tập trung giải quyết kịp thời, dứt điểm những vấn đề bức xúc của nhân dân.
Việc MTTQ các cấp thành phố Hà Nội chọn giám sát và phản biện xã hội là một trong những nhiệm vụ trọng tâm là hoàn toàn đúng đắn và cần thiết. Song để nâng cao hiệu quả công tác này, thiết nghĩ việc giám sát và phản biện cần được tiến hành công khai, tổ chức chu đáo với ý thức trách nhiệm đầy đủ của những đơn vị được giám sát và phản biện. Đặc biệt, các ý kiến của mặt trận khi giám sát, phản biện, cần được các đối tượng được giám sát, phản biện ghi nhận và tiếp thu, có hồi âm trở lại kịp thời, tránh tình trạng đối tượng được giám sát, phản biện không tiếp thu nghiêm túc, rồi "đâu lại hoàn đó".
