Những ngày cuối tháng 12/1972, cả thế giới phải kinh ngạc, kính phục khi chứng kiến uy danh “pháo đài bay B-52” - biểu tượng sức mạnh của không lực Hoa Kỳ bị đập tan trên bầu trời Hà Nội. Mảnh đất Thăng Long-Đông Đô - nơi lắng hồn núi sông ngàn năm lại ghi thêm một chiến công hiển hách trong những chiến công vĩ đại nhất của dân tộc Việt Nam ở thế kỷ XX.

Trong tiến trình lịch sử 70 năm của Hà Nội kể từ ngày đoàn quân kháng chiến trở về tiếp quản Thủ đô 10/10/1954, có thể nói sự kiện "Điện Biên Phủ trên không" tháng 12/1972 là "trận quyết chiến chiến lược". Câu chuyện chia sẻ của hai vị Anh hùng Lực lượng vũ trang là Trung tướng Nguyễn Đức Soát và Đại tá Nguyễn Đình Kiên trong buổi giao lưu trực tuyến tại Báo Nhân Dân đã mang lại nhiều cảm xúc và ý nghĩa lịch sử cho thế hệ sau, cũng như đưa đến một góc nhìn xuyên suốt đầy tự hào về Thủ đô Hà Nội.

Dân tộc ta có truyền thống cao đẹp “Đền ơn đáp nghĩa”, “Uống nước nhớ nguồn”, không chỉ thể hiện mỗi khi chúng ta kỷ niệm Ngày Thương binh-Liệt sĩ 27/7, mà từng tháng, từng năm, các địa phương, đơn vị, cơ quan đều có những việc làm thường xuyên chăm sóc các gia đình liệt sĩ, thương binh, bệnh binh, người có công với cách mạng.

Không nơi đâu trên trái đất này, những người từng ở hai đầu chiến tuyến lại có thể trở thành bạn bè, cùng nhau hàn gắn vết thương chiến tranh như câu chuyện của những cựu phi công Việt Nam và Hoa Kỳ.

Chiều 29/12, tại Hà Nội, Bộ Công an tổ chức hội nghị "Gặp mặt đại biểu nhân chứng lịch sử Công an nhân dân tham gia chống chiến tranh phá hoại và gián điệp biệt kích thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, cứu nước". Đồng chí Đại tướng Tô Lâm, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Công an dự và phát biểu ý kiến.

Đế quốc Mỹ liên tiếp thực hiện hai cuộc chiến tranh phá hoại miền bắc mà đỉnh cao là cuộc tập kích đường không chiến lược cuối tháng 12/9172 hòng “đưa miền bắc về thời kỳ đồ đá”. Trong 12 ngày đêm, giặc Mỹ muốn biến Hà Nội thành bãi chiến trường của cuộc đọ sức cuối cùng mà chúng tưởng nắm chắc phần thắng trong tay. Nhưng, tất cả mọi tính toán điên cuồng đó đều bị đảo lộn hoàn toàn. Quân và dân Thủ đô Hà Nội, thành phố Hải Phòng và một số địa phương miền bắc phối hợp chặt chẽ với các lực lượng vũ trang đánh bại hoàn toàn cuộc tập kích chiến lược đường không quy mô lớn chưa từng có của đế quốc Mỹ, làm nên một chiến công vô cùng chói lọi!

Là một trong những phóng viên ảnh trực tiếp tác nghiệp trong 12 ngày đêm giặc Mỹ ném bom Hà Nội tháng 12/1972, nghệ sĩ nhiếp ảnh Chu Chí Thành đã ghi lại những khoảnh khắc không thể quên về một Hà Nội chìm trong khói lửa đau thương mà hào hoa, nghĩa tình. Kỷ niệm 50 năm sự kiện lịch sử này, được sự đồng ý của tác giả, Báo Nhân Dân xin giới thiệu tới bạn đọc bộ ảnh đặc biệt đó. 

Là người trực tiếp ghi lại khoảnh khắc lịch sử “Hà Nội 12 ngày đêm”, nghệ sĩ nhiếp ảnh Chu Chí Thành (nguyên phóng viên ảnh của Thông tấn xã Việt Nam) vẫn không thể quên được những ký ức đau thương nhưng không kém phần hào hùng 50 năm về trước.

Chiến thắng “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không” là kỳ tích có một không hai, mang tầm vóc lịch sử ở thế kỷ 20 và là bản Hùng ca chói lọi chống giặc ngoại xâm, giữ nước của dân tộc Việt Nam.

Tiến sĩ Thawatchai Dulyasujarit, giảng viên Đại học Rajabhat Sakon Nakhon (Thái Lan) khẳng định, chiến thắng lẫy lừng “Điện Biên Phủ trên không” trước lực lượng không quân Mỹ trên bầu trời miền bắc Việt Nam 50 năm trước đã chứng minh tinh thần quả cảm không gì khuất phục nổi của quân và dân Việt Nam.

Ngày 22/12, nhân kỷ niệm 50 năm Chiến thắng "Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không", kỷ niệm 78 năm thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam, Cảng hàng không quốc tế Nội Bài tổ chức chương trình giao lưu: “Bầu trời và Mặt đất”, gặp gỡ một số nhân chứng lịch sử tham gia chiến đấu chiến dịch Điện Biên Phủ trên không.

Tối 21/12, tại Cung Văn hóa Lao động Hữu nghị Việt-Xô, Hà Nội, Báo Quân đội nhân dân phối hợp các cơ quan, đơn vị liên quan tổ chức chương trình nghệ thuật “Vang mãi bản hùng ca bầu trời”.

Trong 12 ngày đêm cuối năm 1972 (18 đến 30/12/1972), máy bay Mỹ đã ném hơn 10 nghìn tấn bom xuống Hà Nội, làm 2.380 người chết, 1.355 người bị thương, nhiều công trình nhà máy, xí nghiệp, bệnh viện,... bị phá hủy.

Mỹ đã sử dụng các căn cứ không quân trên đảo Guam, Thái Lan và Đà Nẵng (Việt Nam) để thực hiện chiến dịch ném bom đánh phá miền bắc Việt Nam và Hà Nội tháng 12/1972.

Trong 12 ngày đêm cuối năm 1972, Mỹ đã sử dụng 197 máy bay B-52, tương đương gần 50% (197/400) máy bay B-52 của toàn nước Mỹ, thực hiện 729 lần ném bom xuống miền bắc Việt Nam và Hà Nội.

Hồ Hữu Tiệp là nơi duy nhất tại nội thành Hà Nội có xác máy bay B-52 trúng tên lửa rơi xuống. Vào dịp này, quận Ba Đình đã tổ chức triển lãm hình ảnh, hiện vật ngay bên hồ để ôn lại ký ức năm xưa.

Trong chiến dịch phòng không (CDPK) bảo vệ Hà Nội, Hải Phòng và một số tỉnh miền bắc cuối tháng 12/1972, Tiểu đoàn 77 nằm trong đội hình chiến đấu của Trung đoàn tên lửa 257, Sư đoàn phòng không (PK) 361, được giao nhiệm vụ bảo vệ Thủ đô Hà Nội. Tiểu đoàn 77 đã lập nên một kỳ tích vang dội: Bắn rơi 4 chiếc máy bay B-52 của đế quốc Mỹ, trong đó 3 chiếc rơi tại chỗ. Với chiến công xuất sắc này, Tiểu đoàn 77 là một trong hai tiểu đoàn tên lửa bắn rơi nhiều máy bay B-52 nhất trong toàn bộ chiến dịch.

Nhân kỷ niệm 50 năm chiến thắng “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không”, chiều 16/12, tại Trung tâm Thông tin Văn hóa Hồ Gươm (số 2 phố Lê Thái Tổ, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội), Ban Quản lý hồ Hoàn Kiếm và phố cổ Hà Nội phối hợp Bảo tàng Chiến thắng B52 (Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội) khai mạc trưng bày, giới thiệu các hiện vật, hình ảnh về chiến dịch Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không.

Hà Nội sẽ tổ chức hàng chục buổi biểu diễn nghệ thuật ngoài trời phục vụ công chúng Thủ đô trong dịp kỷ niệm 50 năm Chiến thắng “Hà Nội – Điện Biên Phủ trên không”, 78 năm Ngày thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam.

Người dân Thủ đô và du khách xúc động khi được sống lại ký ức 12 ngày đêm chiến đấu bảo vệ Hà Nội khi xem trưng bày mang tên "Khoảng lặng".

Ngày 15/12, tại Hà Nội, Bảo tàng Báo chí Việt Nam tổ chức Tọa đàm và Trưng bày chuyên đề: Báo chí xung trận “Hà Nội-Điện Biên Phủ trên không” với sự tham gia của nhiều thế hệ nhà báo, các nhân chứng lịch sử, đại diện một số bảo tàng và cơ quan ngoại giao...

Các nhân chứng là phụ nữ Thủ đô từng chiến đấu, phục vụ chiến đấu trong 12 ngày đêm bão lửa của chiến thắng “Hà Nội-Điện Biên Phủ trên không” đã kể lại những ký ức đau thương mà anh dũng của quân dân Thủ đô.

Ngày 15/12, tại Hà Nội, Nhà xuất bản Quân đội nhân dân tổ chức giới thiệu bộ sách 5 cuốn nhân kỷ niệm 50 năm Chiến thắng “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không”.

Ngày 14/12, tại Bảo tàng Hải Phòng đã khai mạc trưng bày “Điện Biên Phủ trên không – Bản hùng ca chiến thắng”.

Tại Hà Nội, có một địa chỉ đặc biệt đối với các phi công Mỹ tham gia chiến tranh tại Việt Nam, đó là Nhà tù Hỏa Lò. Đây là nơi giam giữ những phi công Mỹ bị quân dân ta bắt được khi máy bay họ bị bắn cháy.

Nhân kỷ niệm 50 năm Chiến thắng Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không (12/1972-12/2022), sáng 9/12, tại Hà Nội, Bộ Quốc phòng phối hợp Ban Tuyên giáo Trung ương, Bộ Công an và Thành ủy Hà Nội tổ chức Hội thảo khoa học cấp quốc gia với chủ đề: Chiến thắng “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không 1972” - Sức mạnh Việt Nam và tầm vóc thời đại.

Ngày 6/12, tại Đại học Ngôn ngữ quốc gia Moskva (Nga), diễn ra buổi nói chuyện chuyên đề về 50 năm chiến thắng “Hà Nội-Điện Biên Phủ trên không”, với sự tham gia của đông đảo giáo viên, sinh viên Nga và Việt Nam.

Cách đây 50 năm, khi tiếng còi báo động phòng không vang lên khắp Thủ đô Hà Nội, những trận mưa bom của địch trút xuống, mọi người vội vàng tìm nơi trú ẩn an toàn. Nhưng những thanh niên Nhà máy điện Yên Phụ lại cảm tử ở lại, bám máy, bám lò, giữ cho dòng điện không phút giây nào bị ngắt.

Với hơn 130 tham luận được nghiên cứu công phu, Hội thảo khoa học cấp quốc gia “Chiến thắng Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không 1972 - Sức mạnh Việt Nam và tầm vóc thời đại” sẽ diễn ra vào ngày 9/12 tới đây tại Thủ đô Hà Nội.

Bảo tàng Hà Nội đang thi công, hoàn thiện các nội dung trưng bày chính nhưng thời gian qua, các trưng bày, triển lãm chuyên đề vẫn thu hút đông khách. Bảo tàng còn là điểm đến hấp dẫn với giới trẻ. Do đó, ngay từ bây giờ, Bảo tàng Hà Nội đã tính đến những giải pháp, định hướng thu hút công chúng trong giai đoạn từ nay đến năm 2028.