Những ngày này, có mặt trên những cánh đồng trồng cây vụ đông của xã Nam An Phụ, dễ dàng nhận thấy mầu xanh trải dài của những thửa ruộng trồng cây hành, tỏi. Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Nguyễn Văn Tuy cho biết, vụ đông năm nay, xã Nam An Phụ có 935 ha trồng cây vụ đông thì diện tích trồng hành, tỏi khoảng 900 ha, chiếm hơn 96% tổng diện tích.
Hành, tỏi lâu nay là cây trồng chủ lực trong cơ cấu nông nghiệp của xã, được các nhà khoa học và người tiêu dùng đánh giá cao chỉ số về độ cay, nồng và tiêu chuẩn sản xuất sạch, đồng thời đang phấn đấu để đạt các chỉ số xuất khẩu. Sản lượng hành, tỏi trồng trên địa bàn xã đạt hàng chục nghìn tấn mỗi vụ; doanh thu từ hành, tỏi vụ đông ước hơn 200 tỷ đồng/năm; nhờ đó, nông dân trồng hành, tỏi thu nhập bình quân từ 200-250 triệu đồng/ha/vụ, cao gấp nhiều lần so với cây lúa và hoa màu khác. Năm nay, thời tiết thuận lợi, dự kiến năng suất hành củ bình quân từ 20-25 tấn củ tươi/ ha (tương đương từ 14-17 tấn củ khô/ha), tăng khoảng 30% so với năm trước (tăng khoảng từ 4,6-5,8 tấn/ha).
Điểm mới trong vụ đông năm nay, Công ty cổ phần phát triển Nông nghiệp vàng đã cùng với chính quyền xã Nam An Phụ lựa chọn địa điểm thực hiện mô hình trồng hành định hướng hữu cơ, an toàn, bền vững và cùng bà con nông dân thống nhất từ cách triển khai, giải pháp thực hiện và áp dụng theo một quy trình, từ khâu làm đất đến chăm sóc và thu hoạch, tiêu thụ. Mô hình được triển khai thí điểm trên diện tích hơn 12 mẫu, người dân tham gia mô hình tuân thủ đúng, đủ quy trình và không sử dụng bất kỳ một sản phẩm nào khác ngoài quy trình.
Đến thời điểm này, cây hành đã được từ 45-50 ngày tuổi, qua đánh giá bước đầu cây hành trong mô hình phát triển tốt, nở bụi, cứng dọc, khỏe và không bị sâu bệnh. Qua việc thử nghiệm này sẽ đánh giá được hiệu quả quy trình, chất lượng nông sản và tiêu thụ. Đây là bước chuyển về tư duy, hứa hẹn mở ra hướng sản xuất bền vững hơn cho sản phẩm đặc trưng của địa phương.
Ông Phạm Văn Rô, một nông dân ở xã Nam An Phụ chia sẻ, ở đây gia đình nào cũng trồng hành, tỏi; nhà ít thì vài sào, nhà nhiều lên tới cả mẫu. Còn ông Bùi Đức Đỉnh cũng ở xã Nam An Phụ thì ví von cây hành, cây tỏi là “cây ATM”, bởi mỗi vụ gia đình ông thu lãi cả trăm triệu đồng.
Vụ đông ở Hải Phòng, người nông dân không chỉ trồng hành, tỏi, mà lâu nay đã đưa nhiều cây trồng có giá trị cao vào sản xuất. Theo Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Lương Thị Kiểm, năm 2025, Hải Phòng tiếp tục phát triển sản xuất vụ đông theo hướng hàng hóa tập trung, gắn với thị trường và liên kết chuỗi giá trị. Toàn thành phố sản xuất khoảng 29.500 ha cây vụ đông, với tổng sản lượng nông sản ước đạt khoảng 770.000 tấn.
Sản xuất vụ đông đã hình thành nhiều vùng sản xuất hàng hóa tập trung, quy mô lớn, áp dụng quy trình VietGAP, có nhãn hiệu tập thể, từng bước đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường. Đáng chú ý, Hải Phòng có hai nhóm sản phẩm vụ đông chủ lực với sản lượng rất lớn và thu hoạch tập trung, đó là hành, tỏi và cà rốt. Trong đó, hành, tỏi chiếm diện tích khoảng 7.100 ha, sản lượng dự kiến từ 120.000- 130.000 tấn; cà rốt diện tích khoảng 1.250 ha, sản lượng từ 60.000-65.000 tấn, là sản phẩm có tỷ lệ xuất khẩu 80%.
Ngoài ra, Hải Phòng còn có vùng trồng cây su hào, cải bắp, súp lơ với tổng diện tích gieo trồng khoảng 5.200 ha, sản lượng dự kiến từ 180.000- 200.000 tấn; đồng thời còn có nhóm cây vụ đông quan trọng khác như khoai tây, cà chua, củ đậu…, tạo nên nguồn cung nông sản dồi dào, đa dạng, đóng góp quan trọng vào tổng sản lượng khoảng 1 triệu tấn nông sản vụ đông của toàn thành phố.
Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Lương Thị Kiểm cũng cho biết: Hiện tại, với quy mô dân số khoảng 4,6 triệu người, nhu cầu tiêu dùng nông sản của Hải Phòng là rất lớn. Tuy nhiên, theo thực tế sản xuất và cơ cấu tiêu thụ hiện nay, chỉ có khoảng 30% sản lượng nông sản vụ đông được tiêu thụ tại thị trường Hải Phòng; khoảng 70% sản lượng phải tiêu thụ ngoài tỉnh và xuất khẩu. Đây là áp lực rất lớn đối với việc tổ chức sản xuất và tiêu thụ, nhất là đối với các sản phẩm có sản lượng lớn, thu hoạch tập trung trong thời gian ngắn như hành, tỏi, cà rốt.
Nhìn chung, sản xuất và tiêu thụ nông sản vụ đông của Hải Phòng hiện đang đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức như: Liên kết chuỗi giá trị chưa bền vững, tỷ lệ sản phẩm được tiêu thụ theo hợp đồng bao tiêu còn thấp; năng lực sơ chế, bảo quản sau thu hoạch, logistics lạnh chưa đáp ứng yêu cầu, nhất là đối với các sản phẩm xuất khẩu; chi phí vật tư đầu vào tăng cao, làm giảm hiệu quả sản xuất của nông dân; thị trường tiêu thụ phụ thuộc nhiều vào thương lái, dễ xảy ra tình trạng “được mùa-mất giá” khi sản lượng thu hoạch tập trung; việc ứng dụng công nghệ số, truy xuất nguồn gốc, xây dựng thương hiệu ở một số vùng sản xuất còn hạn chế, chưa đồng đều.
Để sản xuất nông nghiệp nói chung, sản xuất vụ đông nói riêng trên địa bàn phát huy hết khả năng, giá trị, thành phố và ngành nông nghiệp đang triển khai nhiều giải pháp. Đáng chú ý, mới đây, Hội đồng nhân dân thành phố Hải Phòng đã thông qua Nghị quyết số 51/2025/ NQ-HĐND ngày 11/12/2025 ban hành quy định cơ chế, chính sách khuyến khích phát triển sản xuất nông nghiệp hàng hóa tập trung trên địa bàn thành phố giai đoạn 2026 - 2030. Theo đó sẽ hỗ trợ thuê đất nông nghiệp để sản xuất trồng trọt hàng hóa quy mô lớn; hỗ trợ xây dựng nhà lưới, nhà màng; hỗ trợ sản xuất trồng trọt theo tiêu chuẩn VietGAP, hữu cơ, Global GAP, Halal; hỗ trợ cơ giới hóa trong sản xuất, bảo quản, chế biến nông sản.
Bà Ngô Thị Thu Hồng, đại diện Công ty cổ phần AMEII Việt Nam cho biết, chính sách này cùng với một số chính sách còn hiệu lực của Hải Phòng giúp nông dân, hợp tác xã và doanh nghiệp yên tâm đầu tư, liên kết sản xuất-tiêu thụ. Qua đây có thể thấy thành phố đã và đang tạo lập môi trường thuận lợi, động lực mạnh mẽ cho các tổ chức, cá nhân sản xuất nông nghiệp; đồng thời khuyến khích doanh nghiệp tham gia liên kết đầu tư, bao tiêu sản phẩm một cách hiệu quả; tạo nền tảng quan trọng để nông nghiệp Hải Phòng bứt phá mạnh mẽ, phát triển theo hướng sản xuất hàng hóa tập trung, ứng dụng công nghệ cao, chuyển đổi số và bền vững.
