Nhiệm kỳ 2020-2025: Kỷ luật, kỷ cương làm nền tảng điều hành tài chính

Bối cảnh đặc biệt của nhiệm kỳ và yêu cầu đặt ra đối với công tác xây dựng Đảng

Nhiệm kỳ 2020-2025 của Đảng bộ Bộ Tài chính diễn ra trong bối cảnh thế giới và trong nước có nhiều biến động nhanh, phức tạp, nhiều vấn đề chưa có tiền lệ, vượt ngoài dự báo. Đại dịch Covid-19 bùng phát và kéo dài đã tác động sâu rộng đến mọi mặt của đời sống kinh tế-xã hội, làm đứt gãy chuỗi cung ứng, suy giảm hoạt động sản xuất, kinh doanh, ảnh hưởng trực tiếp đến nguồn thu ngân sách và nhu cầu chi cho phòng, chống dịch, bảo đảm an sinh xã hội. Bên cạnh đó, xung đột vũ trang tại Ukraine và khu vực Trung Đông, cùng với cạnh tranh chiến lược, chiến tranh thương mại và sự điều chỉnh chính sách của các nền kinh tế lớn đã làm gia tăng bất ổn kinh tế toàn cầu, tác động mạnh đến thương mại, đầu tư và dòng vốn quốc tế.

Trong khi đó, thiên tai, bão lũ, sạt lở diễn biến phức tạp với tần suất và cường độ gia tăng, đặt ra yêu cầu lớn về nguồn lực tài chính cho công tác phòng, chống, khắc phục hậu quả và hỗ trợ người dân, doanh nghiệp. Cùng với những thách thức truyền thống, sự phát triển đột phá của khoa học-công nghệ, đổi mới sáng tạo và trí tuệ nhân tạo, cùng với cạnh tranh công nghệ ngày càng gay gắt, cũng đặt ra yêu cầu mới đối với năng lực quản trị, điều hành và hoàn thiện thể chế.

Ở trong nước, cùng với nhiệm vụ phòng, chống và kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19, Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều quyết sách lớn mang tính lịch sử, cách mạng. Đó là việc sắp xếp tổ chức bộ máy và đơn vị hành chính các cấp; tổ chức hoạt động chính quyền địa phương hai cấp; rà soát, hoàn thiện hệ thống pháp luật; đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, phân cấp, phân quyền; tháo gỡ khó khăn cho các dự án tồn đọng kéo dài; thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân, khoa học-công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; xây dựng phương án tăng trưởng cao, tạo nền tảng cho mục tiêu tăng trưởng hai con số trong giai đoạn 2026-2030.

Trong bối cảnh đó, Bộ Tài chính - cơ quan của Chính phủ với 34 đơn vị trực thuộc, trên cơ sở hợp nhất các cơ quan Bộ Tài chính và Bộ Kế hoạch và Đầu tư, tiếp nhận chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của Bảo hiểm xã hội Việt Nam, Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp, Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia phạm vi quản lý nhà nước rộng, đa ngành, đa lĩnh vực giữ vai trò trung tâm trong quản lý tài chính-ngân sách, đầu tư công, thuế, hải quan, thị trường tài chính, tài sản công, doanh nghiệp nhà nước, bảo hiểm xã hội, thống kê và nhiều lĩnh vực quan trọng khác. Việc hợp nhất, tiếp nhận thêm chức năng, nhiệm vụ của một số cơ quan càng làm gia tăng yêu cầu về thống nhất lãnh đạo, giữ vững kỷ luật, kỷ cương và ổn định tư tưởng trong toàn hệ thống.

Tài khóa đồng hành cùng phục hồi và tăng trưởng

Bám sát chức năng, nhiệm vụ được giao, Đảng ủy và Ban Thường vụ Đảng ủy Bộ Tài chính đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo các cấp ủy, đơn vị trực thuộc thực hiện đồng bộ, toàn diện các nhiệm vụ chính trị và chuyên môn trong nhiệm kỳ 2020-2025. Trong đó, công tác sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy gắn với công tác cán bộ được triển khai quyết liệt theo các nghị quyết của Trung ương, hướng tới mô hình bộ đa ngành, đa lĩnh vực, giảm đầu mối trung gian, phân định rõ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của từng cơ quan, đơn vị.

Việc sắp xếp tổ chức không chỉ nhằm tinh gọn bộ máy, mà còn hướng tới nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực tài chính-ngân sách. Trong quá trình đó, vai trò người đứng đầu được đề cao; kỷ luật, kỷ cương hành chính được tăng cường; nguyên tắc công khai, minh bạch và hiện đại hóa hoạt động được quán triệt xuyên suốt. Đây là những yếu tố quan trọng giúp bộ máy tài chính vận hành ổn định, thông suốt, nhất là trong những thời điểm phải xử lý đồng thời nhiều nhiệm vụ khó, phức tạp, yêu cầu cao về tiến độ và chất lượng.

Cùng với sắp xếp tổ chức, công tác hoàn thiện thể chế được xác định là trụ cột quan trọng trong lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị. Trong nhiệm kỳ, Bộ Tài chính đã chủ trì xây dựng, tham mưu ban hành và ban hành theo thẩm quyền 670 văn bản quy phạm pháp luật, bao phủ hầu hết các lĩnh vực quản lý của ngành. Việc hoàn thiện thể chế không chỉ nhằm tháo gỡ các điểm nghẽn trước mắt trong đầu tư, kinh doanh và quản lý tài chính-ngân sách, mà còn hướng tới xây dựng khuôn khổ pháp lý đồng bộ, thống nhất, tạo nền tảng lâu dài cho phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.

Bên cạnh đó, cải cách hành chính được đẩy mạnh theo hướng thực chất, gắn chặt với phân cấp, phân quyền và chuyển đổi số, từng bước xóa bỏ cơ chế “xin-cho”, nâng cao trách nhiệm giải trình của cơ quan quản lý nhà nước. Giai đoạn 2020-2025, Bộ Tài chính đã bãi bỏ 604 thủ tục hành chính, sửa đổi, bổ sung hoặc thay thế 602 thủ tục, công bố mới 322 thủ tục; trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt 81 phương án đơn giản hóa và thực hiện 32 phương án phân cấp trong giải quyết thủ tục hành chính. Đồng thời, 734 thủ tục được đưa lên môi trường điện tử, trong đó 334 thủ tục cung cấp dưới dạng dịch vụ công trực tuyến toàn trình và tích hợp với Cổng Dịch vụ công quốc gia; bộ phận Một cửa Bộ Tài chính đã tiếp nhận, giải quyết 7.530 hồ sơ đúng hạn, góp phần nâng cao tính minh bạch, hiệu lực quản lý và chất lượng phục vụ người dân, doanh nghiệp. Những cải cách này đã góp phần quan trọng vào việc nâng cao chất lượng điều hành, tăng niềm tin của người dân và doanh nghiệp đối với chính sách tài chính của Nhà nước.

Dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng ủy Bộ Tài chính, việc thực hiện nhiệm vụ tài chính-ngân sách trong nhiệm kỳ 2021-2025 đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, có ý nghĩa nền tảng. Giai đoạn 2021-2025, tổng thu ngân sách nhà nước ước đạt khoảng 9,4 triệu tỷ đồng, vượt mục tiêu kế hoạch đề ra, gấp khoảng 1,36 lần so với giai đoạn 2016-2020. Trong điều kiện nhiều nguồn thu bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh và suy giảm tăng trưởng, kết quả này thể hiện rõ nỗ lực lớn trong quản lý thu, mở rộng cơ sở thuế và nuôi dưỡng nguồn thu bền vững.

Đáng chú ý, chính sách tài khóa đã phát huy vai trò đồng hành với nền kinh tế. Bộ Tài chính chủ động tham mưu và triển khai nhiều chính sách miễn, giảm, gia hạn thuế, phí, lệ phí và tiền thuê đất với quy mô hỗ trợ khoảng 840 nghìn tỷ đồng, qua đó góp phần tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và người dân, thúc đẩy phục hồi sản xuất, kinh doanh và bảo đảm an sinh xã hội. Việc triển khai các chính sách hỗ trợ này vừa bảo đảm kịp thời, đúng đối tượng, vừa giữ vững kỷ luật tài chính, không làm ảnh hưởng đến an toàn ngân sách trong trung và dài hạn.

Về chi ngân sách nhà nước, tổng chi giai đoạn 2021-2025 ước đạt khoảng 10,4 triệu tỷ đồng, cơ bản hoàn thành mục tiêu kế hoạch 5 năm. Cơ cấu chi tiếp tục được điều chỉnh theo hướng tích cực, trong đó tỷ trọng chi đầu tư phát triển bình quân đạt khoảng 28-29%, cao hơn nhiều so với các giai đoạn trước. Nguồn lực ngân sách được ưu tiên cho đầu tư hạ tầng trọng điểm, khoa học-công nghệ, chuyển đổi số và các chương trình mục tiêu quốc gia, qua đó tạo động lực cho tăng trưởng trung và dài hạn. Riêng Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội được bố trí khoảng 176,4 nghìn tỷ đồng, góp phần quan trọng vào quá trình phục hồi sau đại dịch.

Công tác quản lý bội chi và nợ công tiếp tục là điểm sáng trong điều hành tài chính quốc gia. Bội chi ngân sách nhà nước bình quân giai đoạn 2021-2025 khoảng 3,4% GDP, trong giới hạn Quốc hội cho phép. Nợ công đến cuối nhiệm kỳ dự kiến giảm còn khoảng 36-37% GDP, thấp hơn đáng kể so với đầu giai đoạn, qua đó củng cố dư địa tài khóa và nâng cao uy tín quốc gia trên thị trường tài chính quốc tế.

Cải cách hành chính trong lĩnh vực tài chính đạt kết quả rõ nét, mang tính nền tảng. Trong nhiệm kỳ, 604 thủ tục hành chính được bãi bỏ, 602 thủ tục được sửa đổi, bổ sung, 322 thủ tục mới được công bố; 734 thủ tục hành chính được đưa lên môi trường điện tử, trong đó 334 thủ tục được cung cấp dưới dạng dịch vụ công trực tuyến toàn trình. Những kết quả này không chỉ góp phần giảm chi phí tuân thủ cho người dân và doanh nghiệp, mà còn nâng cao tính công khai, minh bạch và hiệu quả hoạt động của bộ máy quản lý tài chính.

Tăng cường xây dựng Đảng – nền tảng bảo đảm hoàn thành nhiệm vụ trong bối cảnh mới

Xuyên suốt nhiệm kỳ 2020-2025, Đảng ủy Bộ Tài chính xác định công tác xây dựng Đảng là nhiệm vụ then chốt, được triển khai toàn diện trên các mặt chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ, kiểm tra, giám sát và dân vận. Công tác xây dựng Đảng về chính trị được chú trọng với việc kiên định chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, mục tiêu độc lập dân tộc gắn với chủ nghĩa xã hội; cụ thể hóa các nghị quyết, chủ trương của Đảng thành chương trình hành động phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của Bộ.

Công tác tư tưởng được triển khai đồng bộ, gắn với nắm bắt tình hình, định hướng dư luận và bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh được thực hiện nền nếp, gắn với trách nhiệm nêu gương, tự phê bình và phê bình. Công tác tổ chức, cán bộ được triển khai chặt chẽ, công khai, minh bạch; công tác kiểm tra, giám sát được tăng cường, góp phần giữ vững kỷ luật, kỷ cương, phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.

Nhìn lại nhiệm kỳ 2020-2025, có thể khẳng định rằng, việc gắn công tác xây dựng Đảng với thực hiện nhiệm vụ chính trị đã trở thành nhân tố quyết định giúp Bộ Tài chính hoàn thành khối lượng công việc rất lớn trong bối cảnh đặc biệt khó khăn, phức tạp. Những kết quả đạt được không chỉ thể hiện ở các chỉ tiêu tài chính-ngân sách, mà còn ở sự chuyển biến về phương thức lãnh đạo, kỷ luật, kỷ cương và tinh thần trách nhiệm trong toàn ngành. Đây là nền tảng quan trọng để Bộ Tài chính bước vào nhiệm kỳ mới với yêu cầu cao hơn, quyết tâm mạnh mẽ hơn, tiếp tục đóng góp tích cực vào sự phát triển nhanh và bền vững của đất nước.