ND - Vụ cháy lớn tại tòa nhà chung cư JSC 34, cao 18 tầng tại ngõ 164, đường Khuất Duy Tiến (phường Nhân Chính, quận Thanh Xuân) vào hồi 18 giờ ngày 10-3 vừa qua, gây cái chết thương tâm cho hai mẹ con chị Vương Lan Phương sống trong căn hộ tầng 18 và làm hàng chục người khác bị thương, hàng trăm người bị hoảng loạn. Ðã đến lúc, những bất cập về nhiều mặt trong công tác phòng cháy, chữa cháy (PCCC) của các chung cư cao tầng trên địa bàn Thủ đô, cần được nhìn nhận nghiêm túc và nhanh chóng có biện pháp khắc phục.
Những nguyên nhân xảy ra hỏa hoạn do sự bất cập trong nhiều khâu, thuộc trách nhiệm nhiều bên liên quan. Trước hết là do những sơ suất trong quá trình thiết kế, xây dựng, quản lý, vận hành của đơn vị xây dựng, quản lý tòa nhà. Qua buổi khám nghiệm hiện trường, tòa nhà JSC bộc lộ nhiều bất hợp lý trong thiết kế. Ðường ống thu rác, theo nguyên tắc, phải được thiết kế bằng vật liệu chống cháy như bê-tông, tôn kẽm hoặc i-nốc. Tuy nhiên, để tiết kiệm, chủ đầu tư lắp đặt hệ thống này bằng vật liệu dễ cháy. Bất hợp lý thứ hai dễ nhận thấy là cửa xả rác của từng tầng nhà được thiết kế liền kề, song song với cầu thang máy và đối diện với buồng thang thoát hiểm. Chính vì vậy, khi xảy ra cháy trong đường ống này, khói từ đó tỏa ra đã ảnh hưởng đến đường thoát hiểm của người dân. Ngoài buồng thang thoát hiểm trên, cuối hành lang của mỗi đơn nguyên trong tòa nhà còn có một cầu thang bộ, nhưng không được thiết kế buồng thang. Ðây chính là "đường dẫn khói" từ các tầng dưới lên khi xảy ra cháy. Trong vụ cháy này, cầu thang hở trên đã khiến khói bốc từ tầng dưới lên, bịt tất cả đường thoát nạn của người dân. Hệ thống đèn chiếu sáng khi xảy ra sự cố cũng không được lắp đặt. Khi xảy ra cháy, xe cứu hỏa, cứu thương khó vào hiện trường do hệ thống đường giao thông tại các khu đô thị không đủ rộng, các phương tiện để bừa bãi. Vụ cháy tối 10-3 vừa qua, xe cứu hỏa rất khó khăn mới vào được tòa nhà, nhiều người dân đã phải gọi xe ôm đưa người bị thương đến bệnh viện.
Trong khi đó, người dân khá chủ quan với "giặc hỏa". Nguyên nhân vụ cháy lớn ở tòa nhà JSC đã được cơ quan chức năng kết luận là do người dân vứt vật liệu gây cháy vào hố thu rác. Ở nhiều chung cư đã quy định cấm đốt vàng mã, đun nấu ở hành lang, đổ tro, than tổ ong vào hố thu rác, nhưng quy định này chưa được thực hiện nghiêm túc. Hai vụ cháy tại nhà 25 tầng trên phố Vũ Ngọc Phan, quận Ðống Ða và chung cư khu đô thị Mễ Trì Hạ, Từ Liêm trong năm 2009 cũng do nguyên nhân nêu trên. Tại tòa nhà chung cư N2A trên đường Hoàng Minh Giám, lối thoát hiểm còn được người dân tận dụng làm bếp nấu ăn, làm kho chứa đồ gần như bịt kín lối đi. Tại nhiều tòa nhà, người dân cho thuê làm văn phòng hoặc kinh doanh buôn bán, do đó mật độ người trong tòa nhà tăng cao, ảnh hưởng đến công tác thoát nạn khi có sự cố cháy, nổ xảy ra. Mặt khác, do chuyển đổi công năng từ nhà ở sang văn phòng nên sử dụng nhiều thiết bị điện, dẫn đến tình trạng quá tải, chập điện gây cháy. Tại nhiều khu chung cư, nhiều hộ dân còn lắp đặt lồng sắt, chuồng cọp, trường hợp xảy ra hỏa hoạn tương tự như khu JSC 34, xe cứu hỏa chắc phải "chào thua" hệ thống chuồng cọp, bởi không thể có đủ thời gian cưa sắt để đưa người ra ngoài.
Công tác tuyên truyền, giáo dục người dân cách phòng ngừa, thoát nạn khi xảy ra cháy cũng còn bất cập. Một người dân sống ở tầng 15 tòa nhà 18T2 khu đô thị Trung Hòa - Nhân Chính cho biết: "Gia đình tôi sống ở đây được hai năm nay, nhưng chưa bao giờ thấy Ban Quản lý tổ chức tập dượt PCCC cho người dân, mà bản thân người dân sống ở khu chung cư họ đều bàng quan, phó mặc việc đó cho ban quản lý tòa nhà".
Ngày 11-3, UBND thành phố Hà Nội đã ra Văn bản số 1603/UBND-XD yêu cầu các sở, ngành liên quan và UBND các quận, huyện kiểm tra, chấn chỉnh công tác quản lý các nhà chung cư cao tầng. Thành phố giao Sở Xây dựng kiểm tra sự tuân thủ các quy định pháp luật về quản lý chất lượng công trình xây dựng, kiểm tra căn cứ nghiệm thu hoàn thành công trình xây dựng theo quy định của pháp luật. Yêu cầu chủ đầu tư, chủ sở hữu công trình tòa nhà JSC 34 khẩn trương kiểm tra, báo cáo về chất lượng công trình sau vụ cháy; tổ chức hướng dẫn, kiểm tra, giám định chất lượng công trình theo thẩm quyền và theo quy định của pháp luật, bảo đảm an toàn tính mạng và tài sản của nhân dân khi tiếp tục khai thác, sử dụng công trình. Các Sở Kế hoạch và Ðầu tư, Quy hoạch - Kiến trúc, Công an thành phố, UBND các quận, huyện tổ chức việc rà soát, kiểm tra chất lượng công trình, căn cứ nghiệm thu hoàn thành công trình xây dựng (đặc biệt là căn cứ về phòng, chống cháy, nổ; an toàn vận hành) của các tòa nhà chung cư trên địa bàn; tổ chức xử lý, giải quyết theo thẩm quyền và theo quy định của pháp luật, báo cáo UBND thành phố trong tháng 5.
Tính đến hết năm 2009, trên địa bàn thành phố có 364 nhà cao tầng (từ 10 tầng trở lên) đã đưa vào sử dụng, và con số này sẽ tăng nhanh trong thời gian tới, do hàng loạt các khu đô thị mới đang triển khai xây dựng. Ðiều đáng nói là trong số những toà nhà đã đưa vào sử dụng đó, có 247 nhà qua rà soát được cơ quan chức năng kết luận có nguy cơ tiềm ẩn xảy ra các vụ cháy. Hơn bao giờ hết, cần nhanh chóng có biện pháp rà soát, khắc phục ngay những bất cập trong công tác PCCC ở các khu chung cư, cũng như trong mọi cơ quan, cơ sở sản xuất và các hộ dân, để không xảy ra thêm những vụ cháy như tòa nhà chung cư JSC.
NGUYỄN VIỆT
