Bất cập quản lý, bình gas mất an toàn
Đã 14 năm kể từ khi Chính phủ ban hành Nghị định 107/2009/NĐ-CP ngày 26/11/2009 về kinh doanh khí dầu mỏ hóa lỏng (gas) nhằm quản lý hiệu quả thị trường gas, phòng chống gas lậu và ngăn ngừa nguy cơ cháy nổ bình gas.
Tiếp đó, để công tác quản lý thị trường gas theo kịp và phù hợp các diễn biến cũng như sự phát triển của thị trường gas trong nước, Nghị định 87/2018/NĐ-CP về kinh doanh khí được ban hành thay thế Nghị định 107/2009/NĐ-CP. Mặc dù, đã có hành lang pháp lý, tuy nhiên mục tiêu thiết lập trật tự thị trường gas vẫn chưa đạt được như mong muốn.
Tình trạng chiếm đoạt, hoán cải vỏ bình của các doanh nghiệp; tình trạng sang chiết, buôn bán gas lậu vẫn diễn biến phức tạp, gây bất ổn thị trường và mất an toàn cháy nổ cho người tiêu dùng.
Chính vì thế, Bộ Công thương đang tiến hành rà soát, sửa đổi Nghị định số 87/2018/NĐ-CP nhằm tháo gỡ những bất cập, những quy định gây khó khăn, vướng mắc trong hoạt động kinh doanh gas.
Tại hội thảo “Góp ý đổi mới Nghị định về quản lý nhà nước trong lĩnh vực khí” vừa diễn ra tại Thành phố Hồ Chí Minh, nhiều đề xuất quan trọng về quản lý nguồn phân phối được đưa ra.
Ông Trần Minh Loan, Phó Chủ tịch Hiệp hội Gas Việt Nam thông tin: Thị trường gas hiện có khoảng 30% thị phần là hàng lậu, hàng giả đến tay người tiêu dùng. Cả nước hiện có rất nhiều công ty đầu mối kinh doanh gas, do số lượng gas cung ứng tràn lan ra thị trường mà không được kiểm soát chất lượng dẫn đến những khó khăn trong việc chống gas lậu, gas giả.
Đặc biệt, tình trạng này là tác nhân gây mất an toàn cháy, nổ cho người tiêu dùng và xã hội. Thực trạng khâu trung gian quản lý chưa tốt, các doanh nghiệp kinh doanh lành mạnh, đúng luật đều không có hiệu quả, không phát triển được, thậm chí nhiều doanh nghiệp lớn phải rời bỏ thị trường.
Bên cạnh đó, việc quản lý các công ty đầu mối kinh doanh khí hiện nay cũng chưa gắn với mục tiêu bảo đảm an toàn, bảo đảm an ninh năng lượng.
Ông Hosokoji Yu, Chủ tịch Công ty bán lẻ Gas Bình Minh, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Sopet Gasone cho rằng: Hiện nay, chưa có quy định cụ thể nào của Nhà nước về các điều khoản cần có trong hợp đồng cung cấp gas cho khách hàng (chẳng hạn như điều khoản khi thay đổi nhà cung cấp gas, trách nhiệm của người cung cấp gas, trách nhiệm của người sử dụng gas…), dẫn đến hiện trạng, rất nhiều người tiêu dùng không nhận thức được trách nhiệm về bảo đảm an toàn của mình khi sử dụng gas.
Đây cũng là một nguyên nhân lớn khiến cho người tiêu dùng sử dụng những bình gas bị sang chiết trái phép, không đạt tiêu chuẩn mà không hề hay biết, dẫn đến nguy cơ rủi ro cháy nổ cao trong gia đình. Ông Hosokoji Yu dẫn chứng pháp luật Nhật Bản quy định rõ ràng về bảy nghiệp vụ bảo an bắt buộc phải thực hiện khi cung cấp gas cho người tiêu dùng, điều này là cần thiết để bảo đảm an toàn cho người tiêu dùng.
Quy định chặt để ngăn ngừa cháy, nổ
Theo Hiệp hội Gas Việt Nam, mục tiêu hàng đầu của công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực kinh doanh gas đó là, bảo đảm an toàn cháy nổ, an ninh năng lượng, giảm thải khí các-bon chống biến đổi khí hậu.
Do đó, việc quản lý các công ty đầu mối xuất nhập khẩu gas và các doanh nghiệp bán trực tiếp cho người tiêu dùng rất quan trọng. Các doanh nghiệp kinh doanh gas kiến nghị, trong dự thảo Nghị định mới về quản lý kinh doanh gas, nên quy định rõ những điều kiện với hai nhóm doanh nghiệp đầu mối và doanh nghiệp bán hàng trực tiếp cho người tiêu dùng nhằm bảo đảm an toàn từ khâu đầu vào thị trường gas đến khâu bán hàng trực tiếp cho người tiêu dùng.
Ông Trần Minh Loan cho rằng: Trong Nghị định sửa đổi, cần có những quy định rõ ràng buộc các công ty đầu mối phải cập nhật và đăng ký hệ thống khách hàng để quản lý được chất lượng sản phẩm gas cung ứng cho thị trường, góp phần cùng cơ quan chức năng quản lý được hệ thống phân phối, bảo đảm an toàn cháy nổ; qua đó, có thể quy được trách nhiệm những doanh nghiệp nếu có sự cố xảy ra.
Theo đó, các doanh nghiệp đầu mối thực hiện nghiêm túc quy định chỉ cung cấp nguồn gas cho những doanh nghiệp bảo đảm an toàn cháy nổ.
Ngoài ra, phải quy định các doanh nghiệp đầu mối có lượng tồn kho dự trữ tương đương số ngày bán hàng để bảo đảm nguồn cung trên thị trường, tránh đầu cơ, tránh được cú “sốc” về cung ứng và giá cả trên thị trường.
Riêng doanh nghiệp bán trực tiếp cho người tiêu dùng, ngoài việc đáp ứng các điều kiện kho chứa, các giấy phép kinh doanh theo quy định pháp luật, còn phải chịu trách nhiệm về sản phẩm khi ra khỏi kho hàng và chịu trách nhiệm khi xảy ra sự cố cháy nổ; nhân viên giao hàng cho người bán hàng trực tiếp phải đạt các tiêu chuẩn để bảo đảm an toàn.
“Đặc biệt, doanh nghiệp bán hàng trực tiếp với khách hàng phải có hợp đồng; phải có trách nhiệm hướng dẫn, tuyên truyền, hỗ trợ an toàn cháy nổ cho người tiêu dùng; nhân viên giao gas cũng phải thực hành nghiêm túc các nghiệp vụ an toàn”, ông Trần Minh Loan nhấn mạnh.
Theo bà Nguyễn Thị Nguyệt Dung, Giám đốc Công ty cổ phần Kinh doanh LPG Việt Nam - PV GAS LPG Chi nhánh miền nam, doanh nghiệp và thương nhân hiện đã quản lý cũng như kiểm định vỏ bình thì nay nên bỏ quy định ghi serial vỏ bình tại cửa hàng, đại lý để không mất thời gian, nhân lực, thiết bị quản lý ghi chép.
Ngoài ra, quy định tại cửa hàng còn tồn một vỏ tạp hay nhiều vỏ tạp mà chưa kịp trả thì thương nhân cũng bị xử phạt như nhau hoặc thu hồi giấy phép. Do đó, nên quy định căn cứ vào số lượng vỏ tạp còn tồn tại cửa hàng tương ứng với mức phạt để tăng tính răn đe các hành vi vi phạm.
Hiện nay, nhiều doanh nghiệp kinh doanh gas đồng tình gửi kiến nghị Bộ Công thương nên bỏ điều khoản quy định về cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh cho các loại hình thương nhân khi các doanh nghiệp đã có đủ các điều kiện kinh doanh theo quy định pháp luật.
Theo đó, nên bỏ phần chương III về “Hồ sơ, trình tự, thẩm quyền cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện” trong Dự thảo 2 Nghị định sửa đổi Nghị định 87/2018/NĐ-CP.
Theo lý giải của các doanh nghiệp, khi các thương nhân đã có các giấy chứng nhận đủ các điều kiện để kinh doanh được quy định tại các văn bản pháp luật khác của các bộ, ngành khác thì việc tổng hợp tất cả các giấy chứng nhận này trình Bộ Công thương cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh sẽ gây lãng phí thời gian, chi phí của doanh nghiệp.
