Bốn, năm sản phụ chung một giường
Ban ngày, nếu đi ngang qua các tuyến phố Triệu Quốc Ðạt, Tràng Thi (quận Hoàn Kiếm) sẽ thấy đông đảo người nhà bệnh nhân ngồi chờ la liệt trên hè đường. Khuôn mặt mệt mỏi, ăn hết miếng bánh mì khô, bác Trần Thu Lan (ở xã An Viên, huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên) cho biết: "Tôi đưa con dâu lên Bệnh viện Phụ sản Trung ương sinh cháu. Trong bệnh viện quá đông mà bác sĩ cũng không cho vào, nên tôi ngồi chờ ngoài đường. Hôm nay đã là ngày thứ ba rồi đấy". Bình thường, cảnh người nhà bệnh nhân chờ ở bên ngoài các cổng bệnh viện khá quen thuộc với những ai thường xuyên đi qua. Nhưng những ngày gần đây, số lượng người ngồi chờ đông hơn hẳn bình thường, kéo dài suốt dọc cả dãy phố.
Giờ thăm bệnh nhân, khoa sản 2 (nhà E, Bệnh viện Phụ sản Trung ương) chật kín người. Ngoài sảnh chờ, những manh chiếu, tấm bạt trải san sát nhau. Bố mẹ, anh chị em, chồng của sản phụ... chia nhau từng chỗ ngồi giữa đống giỏ, làn, chăn, gối, ca, cốc, bánh, kẹo... Khuôn mặt ai cũng toát lên tâm trạng lo lắng, mệt mỏi. Trong phòng, những chiếc giường đơn kê san sát vào nhau, không một chiếc giường nào trống. Có giường hai sản phụ cùng em bé nằm chung. Có phòng mới được cơi nới thêm, chỉ khoảng 6,7 m2 cũng có khoảng 4, 5 sản phụ chung nhau. Lối đi dọc các phòng được tận dụng làm nơi kê giường bệnh. Thấy có mấy người đang loay hoay lách đi giữa các giường bệnh tìm người quen, một chị y tá vội vàng nhắc nhở, yêu cầu tất cả ra ngoài. "Mỗi sản phụ chỉ được một người nhà vào trong thăm thôi, không có chỗ mà đứng đâu" - chị y tá cho biết. Vừa cho con bú, chị Mai Thị Lan (ở phố Ðặng Tiến Ðông, quận Ðống Ða) vừa nói: "Bên khu này còn đỡ đấy, chứ bên kia còn đông hơn nhiều".
Bên kia theo lời chị Lan là bên khoa Sản, nhà G (Bệnh viện Phụ sản Trung ương), cảnh đông đúc, chật chội còn "ấn tượng" hơn. Bốn, năm sản phụ chung nhau một giường. Giường đơn kê liền sát vào nhau. Sản phụ nằm "vắt" từ giường này sang giường kia. Người nằm chờ đẻ, người ngồi dưỡng thai, người thì phải được theo dõi bệnh lý. Y tá Khoa sản 1 của bệnh viện cho biết, hiện khoa có 12 phòng với 66 giường bệnh, nhưng mấy tháng nay thường xuyên có hơn 200 sản phụ, có lúc cao điểm lên đến 230 ca. Còn tại khoa khám bệnh, ngay từ 8 giờ sáng, hàng dài người xếp hàng chờ khám, lấy sổ xét nghiệm. Tại Bệnh viện Phụ sản Hà Nội, tình trạng quá tải còn căng thẳng hơn. Nhiều gia đình có điều kiện, muốn đăng ký phòng dịch vụ nhưng cũng không đăng ký được do "hết chỗ". Ðược biết, ban giám đốc bệnh viện đã phải tạm ngừng nhận sản phụ có hộ khẩu ở các tỉnh khác nhưng tình trạng quá tải vẫn không giảm bớt. Dù đã dự đoán năm 2012 sẽ là một năm "vất vả", nhưng 300 giường bệnh kế hoạch của bệnh viện cũng không đủ đáp ứng nhu cầu của bệnh nhân, phải trang bị, sắp xếp, tận dụng mọi khoảng trống kê thêm 300 giường nữa.
Chưa mừng đã lo
Tình trạng quá tải tại tất cả các bệnh viện phụ sản, phòng khám sản tư nhân... như hiện nay, theo giải thích của các bác sĩ, là do hai nguyên nhân chính. Tâm lý sinh con năm Rồng, nhất là con trai năm Nhâm Thìn, là rất đẹp, sau này con giỏi giang, thành đạt, đã khiến các cặp vợ chồng chọn năm 2012 để sinh con. Nhiều vợ chồng không nặng quan niệm này nhưng cũng bị sức ép từ phía bố mẹ, gia đình hai bên. Bên cạnh đó, tâm lý lo lắng, thiếu yên tâm về hệ thống y tế ở các tuyến dưới, nhất là trước các thông tin về trường hợp bị tai biến khi sinh gần đây, đã khiến bệnh nhân ở các tỉnh đổ dồn về bệnh viện tuyến trên. Bác Trần Thu Lan (Hưng Yên) cho biết: "Dù đưa con lên Hà Nội sinh nở thì vừa xa xôi, vừa vất vả, nhưng không chỉ tôi mà nhiều người ở làng, ở xã cũng làm thế. Ai cũng lo lắng vì vừa rồi, bệnh viện tỉnh có ca tai biến. Lên trên này thì vất vả, nhưng yên tâm hơn". Cùng tâm lý như bác Lan, hiện nay ở Bệnh viện Phụ sản Hà Nội có một lượng lớn sản phụ đến từ các huyện ngoại thành, các tỉnh lân cận như Hưng Yên, Hải Dương, Bắc Ninh...
Việc các bệnh viện phụ sản bị quá tải trong các năm được cho là đẹp không phải mới diễn ra. Quá tải bệnh viện khiến cho công tác chăm sóc, phục vụ của cán bộ, y, bác sĩ gặp nhiều khó khăn. Nếu chỉ khám, đỡ cho vài chục sản phụ một ngày, các bác sĩ, y tá sẽ có thời gian tư vấn, chăm sóc, quan tâm đầy đủ, kịp thời, nhưng trước tình trạng quá tải, quá đông và áp lực quá căng thẳng, việc sai sót là khó tránh khỏi. Theo thống kê của Vụ Sức khỏe Bà mẹ và Trẻ em - Bộ Y tế, trong tám tháng đầu năm, cả nước đã xảy ra 88 ca tử vong do tai biến sản khoa, tăng đột biến so với những năm trước đó. Nguyên nhân chủ yếu là do tỷ lệ sinh đã tăng đột biến. Không chỉ đội ngũ y, bác sĩ chịu áp lực mà bản thân các sản phụ và gia đình cũng chịu nhiều vất vả, phiền toái, mệt mỏi hơn. Về lâu dài còn dẫn đến các hệ lụy như mất cân bằng giới tính, gánh nặng cho giáo dục và y tế cùng các vấn đề xã hội nghiêm trọng. Thực tế cho thấy, các bé sinh "năm xấu" thường dễ xin học hơn các bé sinh "năm tốt" do ít phải cạnh tranh. Số lượng trẻ sinh cùng năm cao còn dẫn đến tình trạng tiêu cực như "chạy trường, chạy lớp". Nếu có dịch bệnh thì việc khám, chữa cũng khó khăn hơn do bệnh thường xảy ra theo dịch tễ, lứa tuổi...
Do đó, bên cạnh việc nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh, mở rộng bệnh viện, nhất là ở các bệnh viện tuyến dưới, để phục vụ nhu cầu khám, chữa bệnh nói chung cho người dân thì việc tuyên truyền, định hướng tâm lý cho các gia đình cũng cần được xã hội quan tâm. Có như vậy, tình trạng quá tải các bệnh viện phụ sản, bệnh viện nhi trong các "năm tốt" tới đây mới được cải thiện.
