Càng về những tháng cuối năm, công việc của người trồng cam lại bận rộn hơn bởi vừa phải chăm sóc, đón lộc cây cho vụ sau, vừa lo tiêu thụ sản phẩm. Đó là lý do mà nhiều lần tôi lỡ hẹn với vợ chồng anh Sảng... “Dịp này, vợ chồng tôi kín hết lịch, xe đến tận nhà đưa đón đi “làm” cam. Nhiều nhà vườn từ Nghệ An, Hà Tĩnh, Thanh Hóa, Thái Nguyên, Hải Dương, Quảng Ninh đến Sơn La, Tuyên Quang... thường xuyên săn đón”, chị Bình mở đầu câu chuyện.
Với người trồng cam trong cả nước, anh chị không ngại tư vấn, trực tiếp tham gia chăm sóc, thực hiện quy trình kỹ thuật đến khi cam đậu quả và cho thu hoạch với năng suất cao mới nhận thù lao. Đối với người dân trong thôn Trại Ba, vợ chồng anh miễn phí toàn bộ cả tư vấn lẫn trực tiếp làm kỹ thuật. Khách đến thăm vườn cam nhà anh Sảng ai cũng trầm trồ bởi được tận mắt chứng kiến những cây cam cho quả trĩu cành và đều. Không hiếm cây thu hoạch được từ một đến hai tạ quả, thậm chí có cây đạt 4,6 tạ quả.
Anh Nguyễn Văn Mạnh ở thôn Hòa Mục, xã Mỹ An (Lục Ngạn) nhớ lại, mấy năm trước anh tự mình “bắt” cam nhưng do không đúng kỹ thuật cho nên bị “trượt” dẫn đến mất mùa. Vụ sau đó anh mời vợ chồng anh Sảng lên hỗ trợ kỹ thuật cho vườn cam 3 ha của gia đình. Điều bất ngờ là đến kỳ thu hoạch, năng suất, chất lượng cam đã vượt xa dự tính (đạt 90 tấn, quả đều), cộng thêm vụ này giá bán cao nên chủ vườn thu được hơn ba tỷ đồng.
Từng trồng vải thiều và bưởi song vợ chồng anh Sảng nhận thấy cây cam cho hiệu quả kinh tế cao hơn cho nên từ năm 2012 đã chuyển toàn bộ diện tích vải thiều và bưởi sang trồng cam. Từ kinh nghiệm thực tế, cộng thêm chịu khó tìm hiểu qua sách vở, mạng internet, anh Sảng và vợ đã dần tích lũy được nhiều kiến thức thâm canh cam cho năng suất cao, hiệu quả kinh tế lớn.
Theo như anh Sảng nói, khác với một số cây trồng, cam là loài khó chăm sóc hơn. Bên cạnh phải cung cấp đủ nước tưới, dinh dưỡng, thường xuyên phòng trừ các loại sâu bệnh, để cây trồng này phát triển tốt, đạt năng suất cao còn phải đáp ứng quy trình kỹ thuật rất khắt khe qua từng khâu như chọn giống, mật độ trồng, ghép mắt, chăm lộc, dùng kỹ thuật ức chế cho cây ra hoa rồi đến bước ủ hoa, bắt quả, khoanh gốc và thu hoạch…
Người trồng cam chuyên nghiệp thường quan sát tình trạng thân cây, bộ rễ, tán lá để quyết định có nên “bắt” quả hay không. Nếu thân, rễ cây chắc khỏe, lá xanh mướt và dày thì mới tiến hành ủ hoa, “bắt” quả. Ngược lại, nếu cây còi cọc, kém phát triển cần tạm thời cho cây nghỉ ngơi, tiến hành kích rễ, bổ sung dinh dưỡng. Đơn cử như nếu ủ hoa, “bắt” quả sớm quá hoặc muộn quá sẽ đều bị kém năng suất. Hay như bằng kỹ thuật khoanh gốc, người thợ có thể điều chỉnh quả to hay nhỏ, nhiều hay ít theo ý muốn. Cần nhìn lượng hoa mà khoanh gốc theo tỷ lệ, nếu muốn quả to thì vết khoanh sâu hơn, quả nhỏ phải khoanh nhiều lần, tránh để vết khoanh quá sâu dẫn đến chết cây…
Nhiều năm trồng cam của gia đình, kết hợp chăm sóc làm thuê cho các nhà vườn, anh Sảng không nhớ mình đã từng làm thuê cho bao nhiêu vườn cam trong các tỉnh, thành phố cả nước. Mỗi năm từ dịch vụ chăm sóc cam thuê, gia đình anh thu về hàng trăm triệu đồng tiền công. Chỉ riêng vụ cam năm nay anh nhận trực tiếp làm cho hơn 100 nhà vườn. Trong đó có vườn cam hơn 20 nghìn cây ở Hòa Bình sắp cho thu hoạch. Theo thỏa thuận, khi xong vụ này, chủ vườn sẽ trả công cho vợ chồng anh 100 triệu đồng. “Làm công việc này tuy vất vả nhưng tôi rất vui vì đã giúp được nhiều người cùng phát triển kinh tế. Và quan trọng hơn, cũng nhờ làm cam mà kinh tế nhà tôi ngày càng đi lên, mới đây gia đình mua thêm một mảnh vườn hơn một ha ở xã Kiên Lao (Lục Ngạn) với giá gần ba tỷ đồng”, chị Bình phấn khởi khoe.
Điều đáng nói là anh chị không giấu nghề, có kinh nghiệm, bí quyết hay đều chia sẻ để mọi người cùng áp dụng. Làm dịch vụ nhưng họ chỉ lấy tiền công khi đã có sản phẩm và mang lại hiệu quả kinh tế cho chủ vườn.
Tháng 9 vừa qua, Trưởng ban Dân tộc tỉnh Bắc Giang đã tặng Giấy khen cho anh Từ Văn Sảng vì có thành tích xuất sắc trong phong trào thi đua trên địa bàn vùng dân tộc thiểu số và miền núi, giai đoạn 2021-2023.
