Khi đại dịch Covid-19 bùng phát lần thứ tư, khu nhà lưu trú công nhân Thiên Phát ở phường Bình Chiểu, thành phố Thủ Ðức với gần 400 phòng nhưng chỉ có 10 công nhân xin trả phòng do không tìm được việc làm. Ðây là điều hiếm thấy khi các khu nhà cho thuê khác trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh luôn trong tình trạng phòng để trống vì không có khách thuê hoặc trả phòng đồng loạt.
Có được điều này vì khu nhà ở Thiên Phát được đầu tư khang trang, sạch đẹp, mỗi phòng ở có diện tích khoảng 35 m2, giá thuê mỗi tháng từ 1,7 đến 2,2 triệu đồng. Các phòng được ban quản lý khu nhà lưu trú đăng ký tạm trú dài hạn để người thuê sử dụng điện, nước đúng giá. Ngay tầng trệt, chủ đầu tư còn mở nhà trẻ, nhận giữ trẻ ngoài giờ để người lao động thuận tiện tăng ca. Sau gần bảy năm hoạt động, khu lưu trú luôn kín chỗ. Lúc nào khu nhà cũng có hơn 30 công nhân đăng ký trong danh sách chờ phòng trống để thuê…
Theo ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội bất động sản thành phố Hồ Chí Minh, những khu nhà ở quy mô lớn, đạt chất lượng tốt như khu lưu trú Thiên Phát hiện nay rất hiếm. Thống kê cho thấy, thành phố Hồ Chí Minh hiện có hơn 99 nghìn hộ cho thuê với hơn 723 nghìn phòng; số thuê gần 1,7 triệu người, trong đó có hơn 886 nghìn công nhân. Tình trạng chung của nhiều khu nhà trọ là chật hẹp, xuống cấp, không đáp ứng được các tiêu chí để phòng tránh dịch bệnh.
Trong khi đó, theo hướng dẫn của Sở Xây dựng thành phố Hồ Chí Minh, phòng trọ, nhà ở cho công nhân, người lao động thuê có diện tích sử dụng không được nhỏ hơn 10 m2, chiều rộng không dưới 2,4 m, chiều cao không dưới 2,7 m, phòng ở phải có cửa đi, cửa sổ thông gió và chiếu sáng tự nhiên. Tường bao, tường ngăn, mái nhà làm bằng vật liệu phòng cháy và chống thấm, nền nhà phải lát gạch hoặc láng vữa xi-măng và phải cao hơn mặt đường, mặt sân. Diện tích sử dụng bình quân không nhỏ hơn 5m2/người. Phòng phải có đèn đủ sáng. Nếu phòng ở khép kín, khu vệ sinh phải có vách ngăn với chỗ ngủ…
Giám đốc Sở Xây dựng thành phố Hồ Chí Minh, Trần Hoàng Quân cho biết, sở đang rà soát tổng nhu cầu và hiện trạng nhà thuê trọ cho công nhân để có cơ chế hỗ trợ cải tạo, chỉnh trang lại. Theo đó, sở sẽ thực hiện kiểm tra trong vòng 20 ngày, các tổ công tác sẽ rà soát tình hình thực tế về xây dựng tại nhà trọ các quận, huyện, thành phố Thủ Ðức và phân loại dựa trên tiêu chí về nhà ở cho công nhân, người lao động thuê do Sở Xây dựng ban hành năm 2020.
Sau khi rà soát, các nhà trọ không đạt tiêu chuẩn sẽ được phân loại các dạng vi phạm về diện tích, kết cấu, thông thủy, chiếu sáng, môi trường, vệ sinh... Những trường hợp nào có thể cải tạo, sửa chữa hay điều chỉnh cho đạt tiêu chí thì Nhà nước sẽ có những chính sách hỗ trợ để chủ nhà trọ sửa chữa, cải tạo cho phù hợp với tiêu chuẩn như: Phải có đủ điều kiện về diện tích, khoảng cách, thông gió, thoáng khí, phòng cháy, chữa cháy. Nhà nước có thể hỗ trợ bằng cách cho các chủ nhà trọ vay lãi suất ưu đãi, vay chính sách, giảm thuế.
Ðể giữ chân người lao động ở lại thành phố làm việc, các chuyên gia kinh tế cũng kiến nghị các doanh nghiệp chi ra thêm một khoản tiền để hỗ trợ chỗ ở cho người lao động. Người lao động nhận khoản hỗ trợ này và cam kết phải thuê nhà ở trong những khu trọ đủ chuẩn.
Theo ông Trần Khánh Quang, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Ðầu tư bất động sản Việt An Hòa, từ năm 2011, thành phố đã đưa ra chương trình cho hộ gia đình, cá nhân vay vốn xây mới hoặc sửa chữa nhà trọ để công nhân thuê. Tuy nhiên, sau gần 10 năm thực hiện, rất ít chủ trọ tiếp cận được nguồn vốn này vì khó đáp ứng tiêu chí xét duyệt. Bên cạnh đó, các thủ tục hành chính kéo dài cộng với lợi nhuận thấp đã không thu hút được các doanh nghiệp tham gia đầu tư xây dựng.
Do vậy, muốn đạt được mục tiêu giai đoạn 2021-2025 thành phố sẽ xây dựng được 50 triệu mét vuông nhà ở với 366 nghìn căn nhà, trong đó có gần 30 nghìn nhà ở xã hội cho công nhân, người có thu nhập thấp, thì việc trước mắt thành phố cần làm là đơn giản hóa thủ tục hành chính, ban hành ngay chính sách hỗ trợ về tài chính. Làm nhanh được điều này, chắc chắn nguồn cung về nhà ở phân khúc thấp sẽ được cải thiện…■
Bài và ảnh: Vũ Nguyên
