Nhận diện, tận dụng và tạo dựng cơ hội

Trong thời đại toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế và liên kết kinh tế quốc tế phát triển, trở thành một xu thế. Nó đưa lại không chỉ toàn thuận lợi và cơ hội phát triển, mà cả khó khăn và thách thức. Chính vì thế, cách tiếp cận đúng đắn nhất là không né tránh hay đứng ngoài cuộc mà phải chủ động và tích cực tham gia.

Ảnh: Đức Anh
Ảnh: Đức Anh

1.Ngày 10-4-2013, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết về hội nhập quốc tế đã xác lập quan điểm coi hội nhập quốc tế là một trong những đường lối chính sách cơ bản của Ðảng và Nhà nước ta. Những mục tiêu, quan điểm chỉ đạo và định hướng chủ yếu nêu trong Nghị quyết là kim chỉ nam cho toàn bộ quá trình hội nhập quốc tế của Việt Nam trong thời gian tới. Việc thực hiện Nghị quyết này sẽ tạo nên bước chuyển cơ bản cho hội nhập quốc tế và đóng vai trò rất quyết định đối với nước ta trong việc chủ động xúc tiến đàm phán và triển khai thực hiện những kế hoạch lớn và nổi bật về hội nhập quốc tế, đặc biệt về liên kết kinh tế quốc tế của nước ta, trong đó có Hiệp ước về Quan hệ đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP).

TPP viết tắt tiếng Anh của Transpacific Partnership. Khởi thủy ban đầu của nó là Hiệp định P4 do Bru-nây, Chi-lê, Niu Di-lân và Xin-ga-po đưa ra năm 2006. Nhưng nó gần như bị chìm nghỉm trong trào lưu hình thành những khu vực mậu dịch tự do song phương và đa phương trước sự trì trệ dai dẳng của Vòng đàm phán Doha của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) cho tới khi có sự tham gia của Mỹ. Tháng 9-2008, Mỹ tuyên bố quan tâm tới ý tưởng này và đã quyết định tham gia. Sau Mỹ là các quốc gia Ô-xtrây-li-a, Pê-ru và Việt Nam (đều năm 2008), Ma-lai-xi-a (năm 2010), Mê-hi-cô và Ca-na-đa (đều năm 2012) và Nhật Bản (năm 2013) nâng tổng số các đối tác đang tiến hành đàm phán thành lập TPP hiện tại lên 12. Từ tháng 3-2010 đến nay, các đối tác đã đàm phán 20 phiên. Tất cả đều hạ quyết tâm kết thúc thành công quá trình đàm phán sớm như có thể được, thời hạn phấn đấu cụ thể là trong năm 2014.

Việt Nam đã tham gia ASEAN, APEC và ASEM. Việt Nam đã đàm phán gia nhập WTO và Khu vực mậu dịch tự do ASEAN cũng như tham gia đàm phán về khu vực mậu dịch tự do của ASEAN với một số đối tác khác. Việt Nam đang đàm phán về thỏa thuận tương tự với EU. Nhưng TPP là một dạng liên kết kinh tế - và cả hội nhập quốc tế - rất đặc biệt. Với sự tham gia của những nền kinh tế lớn hàng đầu thế giới là Mỹ, Nhật Bản, Ca-na-đa và Mê-hi-cô cùng với tám nền kinh tế khác, TTP có quy mô hơn hẳn những liên kết kinh tế khu vực và quốc tế mà Việt Nam đã tham gia hay đang đàm phán. TPP bao gồm những tiêu chuẩn rất cao, phạm vi điều chỉnh rất rộng, trong đó bao hàm từ hàng hóa đến dịch vụ và đầu tư, từ chuyện mua sắm của chính phủ đến bộ phận doanh nghiệp nhà nước, từ sở hữu trí tuệ đến các vấn đề về môi trường... Mô hình và cấu trúc của TPP về liên kết kinh tế vượt quá khuôn khổ tự do hóa mậu dịch thuần túy trên bình diện toàn cầu. Tính bao quát toàn diện và hiện đại của nó vừa có thể là cơ sở, lại vừa có thể là tiêu chí và mô hình cho liên kết kinh tế ở các khu vực khác và giữa nhiều đối tác khác với nhau.

TPP không chỉ thúc đẩy mạnh mẽ mậu dịch tự do ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương mà rất có thể còn có đủ khả năng và sự công nhận cần thiết để đi đầu trong liên kết kinh tế quốc tế trên thế giới.

2.Viện Nghiên cứu Peterson, một viện nghiên cứu độc lập ở Mỹ dự tính rằng, nhờ TPP, Việt Nam có thể tăng kim ngạch xuất khẩu lên 68 tỷ USD và sẽ tăng được GDP thêm 20%. Viện này còn đặc biệt nhấn mạnh tác động to lớn về nhiều phương diện của việc nhờ TPP mà các doanh nghiệp Việt Nam có quyền và điều kiện thuận lợi tiếp cận thị trường Mỹ trị giá 15.000 tỷ USD và thị trường Ca-na-đa, Mê-hi-cô và Pê-ru trị giá 3.000 tỷ USD, chưa kể đến thị trường Nhật Bản. Ði cùng với những kết quả dự báo ấy là cải thiện mức sống của người dân, tạo công ăn việc làm, giải quyết các vấn đề xã hội cấp bách, góp phần quan trọng vào việc gây dựng và duy trì tăng trưởng bền vững.

Dự báo có thể chưa thật sự xác thực, nhưng giá trị và tác động to lớn của TPP đối với Việt Nam là điều không còn bàn cãi. TPP là cuộc chơi hội nhập quốc tế mới của Việt Nam và sẽ là dấu mốc mới trong quá trình hội nhập quốc tế của Việt Nam. Cơ hội như thế không thể bị bỏ lỡ. Tranh thủ mọi nguồn lực có thể có được từ hội nhập quốc tế và liên kết kinh tế để phát triển và bảo vệ đất nước, để “thực túc, binh cường”, để ngày càng có thêm nhiều bạn và đối tác tin cậy - TPP là một phương cách giúp Việt Nam đạt được mục tiêu ấy.

Tham gia hội nhập và liên kết kinh tế quốc tế như thế là gắn mình vào dòng chảy chung của thời đại, tận dụng những lực đẩy chung của xu hướng đang phát triển và gây dựng cho mình vị thế thuận lợi nhất và có lợi nhất. Tham gia những cuộc chơi chung về hội nhập quốc tế và liên kết kinh tế quốc tế như TPP góp phần quan trọng vào việc nâng cao vị thế quốc tế của Việt Nam. Qua đó có thể nhận thấy sự công nhận và tin cậy của các đối tác dành cho Việt Nam. Hội nhập quốc tế và liên kết kinh tế giúp nâng cao vị thế quốc tế của đất nước và vị thế quốc tế không ngừng được nâng cao lại hậu thuẫn đắc lực cho hội nhập quốc tế và liên kết kinh tế quốc tế của đất nước chủ động và tích cực hơn, tự tin và hiệu quả hơn.

Từ nhận diện và tận dụng cơ hội trong việc tham gia TPP nói riêng và trong hội nhập quốc tế nói chung, Việt Nam còn có thể dần tạo dựng thêm cơ hội mới cho chính mình, đi từ chấp nhận cuộc chơi chung đến tham gia, định ra luật chơi chung, qua đó vừa bảo toàn được lợi ích quốc gia, vừa thể hiện là thành viên đầy trách nhiệm và xứng đáng được tin cậy của cộng đồng quốc tế. TPP không phải là toàn bộ quá trình hội nhập quốc tế của Việt Nam, nhưng là bước ngoặt và dấu ấn với ý nghĩa rất to lớn.

TPP là một dạng liên kết kinh tế - và cả hội nhập quốc tế - rất đặc biệt. Với sự tham gia của những nền kinh tế lớn hàng đầu thế giới là Mỹ, Nhật Bản, Ca-na-đa và Mê-hi-cô cùng với tám nền kinh tế khác, TTP có quy mô hơn hẳn những liên kết kinh tế khu vực và quốc tế mà Việt Nam đã tham gia hay đang đàm phán.

TPP là cuộc chơi hội nhập quốc tế mới của Việt Nam và sẽ là dấu mốc mới trong quá trình hội nhập quốc tế của Việt Nam.