Tưng bừng lễ hội mùa xuân
Bái Ðính là ngôi chùa lớn được du khách trong nước, quốc tế biết đến là điểm du lịch tâm linh thân thiện, hấp dẫn với nhiều kỷ lục nhất Ðông - Nam Á. Lễ hội chùa Bái Ðính năm 2021 khai mạc đúng ngày mồng 6 Tết Nguyên đán. Ðây là lễ hội mở đầu cho hàng trăm lễ hội, diễn ra tưng bừng, sôi động ở Ninh Bình.
Nghi thức trong lễ hội chùa Bái Ðính có nhiều điểm khác biệt. Lễ chính trang nghiêm hướng tới thờ Phật, tưởng nhớ công đức Thánh Nguyễn Minh Không, lễ tế thần Cao Sơn, chầu Thánh Mẫu Thượng ngàn, rước kiệu. Những ngày đầu xuân, đông đảo phật tử, nhân dân, khách du lịch thập phương chiêm bái cảnh Phật trong tiếng chuông, tiếng mõ. Họ lặng lẽ cầu nguyện đất nước mưa thuận gió hòa, quốc thái dân an. Trong số đó, nhiều người quan niệm đến đất Phật là học giáo lý nhà Phật để hành thiện, tích đức, làm cho tâm hồn lắng dịu, tan biến tư dục, cuồng vọng, tạo cho cuộc sống nhẹ nhàng, thanh thản. Nhiều người cầu nguyện năm mới gia đình luôn được an khang, thịnh vượng.
Mang bản sắc vùng đất Ðại Cồ Việt hưng thịnh khi xưa, gợi nhớ về nhà nước phong kiến trung ương tập quyền đầu tiên, dấu ấn của ba triều đại: Ðinh - Tiền Lê - Lý trị vì đất nước cách đây 1052 năm, được khắc họa rõ trong Lễ hội Trường Yên, ở huyện Hoa Lư (Ninh Bình). Ðây là lễ hội nhằm tưởng nhớ công đức Vua Ðinh Tiên Hoàng, dẹp loạn 12 sứ quân. Khi lên ngôi hoàng đế, Vua Ðinh Tiên Hoàng đặt tên nước ta là Ðại Cồ Việt, cho xây dựng kinh đô ở Hoa Lư, với thành nội, thành ngoại, được bảo vệ bằng nhiều lớp núi đá vòng cung lô xô, thuận lợi cho việc phòng thủ, tiến công.
Lễ hội Trường Yên mở hội từ ngày mồng 8 đến mồng 10 tháng 3 âm lịch. Ngày khai hội, tưng bừng nhất là lễ rước trên sông Hoàng Long, với nhiều người mang cờ ngũ sắc dẫn kiệu bát cống, đặt hương án và một bình sứ lớn phủ nhiễu điều. Ði trước kiệu là phường bát âm tấu các làn điệu: Kim tiền, Lưu thủy, Bình bán. Khi thủy triều sông Hoàng Long dâng lên, tiếng trống, nhạc rộn vang làm nền cho rồng vàng, sư tử múa phục vụ việc lấy nước về đền Vua Ðinh. Lúc đó, vị chủ tế đọc văn sớ tấu trình lời trăm họ, muôn dân nhớ công ơn Rồng Vàng giúp Vua Ðinh Tiên Hoàng dựng nước Ðại Cồ Việt. Trong phần hội, hàng nghìn người dân và khách du lịch tham dự lễ hội Trường Yên được thưởng thức một nghi lễ độc đáo. Ðó là lễ Thượng Long (thả rồng vàng) biểu trưng cho Ðế Long - Thần Long bay cao trên trời xanh, báo hiệu Cố đô Hoa Lư lịch sử đang vươn mình, ngày càng giàu đẹp.
Phát huy giá trị lịch sử cố đô
Ninh Bình hiện có hơn 220 lễ hội, trong đó có nhiều lễ hội định kỳ tổ chức vào dịp mùa xuân. Vào tháng Giêng, nhiều lễ hội truyền thống thu hút đông đảo người dân trên địa bàn và khách du lịch trong nước, quốc tế du xuân, dự hội như: Lễ hội Tràng An, ở vùng Di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới Tràng An; lễ hội đền Thái Vi thuộc huyện Hoa Lư; lễ hội đền Ðịch Lộng ở xã Gia Thanh và lễ hội đền Ðức Thánh Nguyễn, thuộc huyện Gia Viễn; lễ hội Báo Bản làng Nộn Khê, ở xã Yên Từ, thuộc huyện Yên Mô; lễ Khai hạ của cộng đồng người Kinh và người Mường, ở xã Cúc Phương, huyện Nho Quan; lễ hội đền Nguyễn Công Trứ thuộc huyện Kim Sơn. Nhiều lễ hội quy mô nhỏ cũng thu hút đông khách thập phương như: Lễ hội đền Dâu ở TP Tam Ðiệp (Ninh Bình) mở hội vào rằm tháng Giêng.
Hầu hết các lễ hội diễn ra sôi động, tái hiện chân thật các điển tích, sự kiện lịch sử, văn hóa, phù hợp phong tục, tập quán ở địa phương. Phần hội tổ chức nhiều trò chơi dân gian: Thi vật, múa kiếm, chơi cờ tướng, chọi gà, chơi đu quay, tạo không khí vui tươi, phấn khởi trong những ngày xuân ấm áp, rực rỡ sắc hoa. Lễ hội trở thành nét đẹp văn hóa ở mỗi vùng quê Ninh Bình, giúp cho thế hệ trẻ hiểu biết sâu sắc hơn về truyền thống quê hương, đất nước; về công lao của tổ tiên, làm gia tăng tình thân ái.
Năm 2021, tỉnh Ninh Bình vinh dự được tổ chức Năm Du lịch quốc gia. Ðây là cơ hội quảng bá, xúc tiến đầu tư, liên kết hợp tác phát triển du lịch, nhằm nâng cao hình ảnh đất nước, con người Việt Nam. Các ngành, các cấp của tỉnh nỗ lực xây dựng nội dung, chương trình, lựa chọn quy mô, cách thức tổ chức Năm Du lịch quốc gia 2021 với chủ đề "Hoa Lư - Cố đô ngàn năm" phù hợp Nghị quyết Ðại hội Ðảng bộ tỉnh Ninh Bình lần thứ 22 (nhiệm kỳ 2020 - 2025), theo đó xác định rõ việc phát huy giá trị lịch sử, văn hóa Cố đô Hoa Lư.
Tỉnh cũng yêu cầu các huyện, thành phố, các xã hạn chế đến mức thấp nhất việc sử dụng ngân sách nhà nước để tổ chức lễ hội, bảo đảm nếp sống văn minh, an toàn, tiết kiệm, hiệu quả; kết hợp phát huy xã hội hóa các nguồn lực, nhất là của các doanh nghiệp để tổ chức lễ hội, gắn với tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao truyền thống, thu hút đông đảo quần chúng nhân dân tham gia, tạo nên không gian sôi động, hấp dẫn trong Năm Du lịch quốc gia 2021, góp phần nâng cao đời sống tinh thần nhân dân và bảo tồn giá trị văn hóa, tri thức dân gian, tạo ra các sản phẩm du lịch đa dạng, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.
