Tình hình Afghanistan

Chính phủ Mỹ vừa thông báo treo thưởng lên tới 10 triệu USD cho thông tin nhận dạng hoặc dẫn đến vị trí của Sanaullah Ghafari, thủ lĩnh nhánh Afghanistan của tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng.

Liên hợp quốc cảnh báo, hơn 50% trong tổng số 38 triệu người dân tại Afghanistan đối mặt tình trạng thiếu lương thực và mùa đông lạnh giá đang buộc hàng triệu người phải lựa chọn giữa di cư hoặc chết đói. Những con số đáng báo động thúc giục cộng đồng quốc tế cần nhanh chóng hỗ trợ quốc gia Tây Nam Á thoát khỏi nguy cơ thảm họa nhân đạo.

Ngân hàng Thế giới (WB) thông báo, các nhà tài trợ quốc tế đã nhất trí giải ngân 280 triệu USD trong gói viện trợ nhằm cung cấp hỗ trợ nhân đạo cho người dân Afghanistan.

Nền kinh tế Afghanistan, vốn đã rất “ốm yếu” do xung đột kéo dài, nay lại bị bồi thêm bởi “cú đấm” của đại dịch Covid-19. Trước viễn cảnh ảm đạm đó, các tổ chức nhân đạo quốc tế đang tìm cách hỗ trợ người dân quốc gia Tây Nam Á này giải quyết nạn đói trước mắt.

Ủy ban Chữ thập đỏ quốc tế bày tỏ lo ngại về cuộc khủng hoảng nhân đạo tại Afghanistan đang ngày càng nghiêm trọng. Xung đột kéo dài nhiều năm, đại dịch Covid-19 và những tác động tiêu cực của tình trạng biến đổi khí hậu là những nguyên nhân chính dẫn đến cuộc khủng hoảng này.

Ít nhất 33 người đã thiệt mạng cùng 73 người khác bị thương trong một vụ nổ lớn xảy ra ngày 15/10 tại thánh đường Imam Bargah ở thành phố Kandahar, miền nam Afghanistan.

Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres kêu gọi thế giới tăng hỗ trợ tài chính cho Afghanistan, nhằm giúp quốc gia này chống đỡ trước nguy cơ sụp đổ kinh tế ngày càng gia tăng và khủng hoảng nhân đạo vốn đã ảnh hưởng đến một nửa dân số nước này.

Reuters dẫn nguồn tin giới chức cấp cao Mỹ cho biết, trong hai ngày 9 và 10/10, tại Doha (Qatar), phái đoàn của Mỹ có các cuộc gặp trực tiếp các đại diện Taliban, lần đầu kể từ khi Mỹ hoàn tất việc rút quân khỏi Afghanistan. 

Châu Âu cần phải xem xét nghiêm túc hơn các mối đe dọa an ninh có thể phát sinh từ dòng người di cư khỏi Afghanistan, Ủy viên phụ trách các vấn đề nội vụ của Liên hiệp châu Âu (EU), bà Ylva Johansson cảnh báo.

Ngày 8/10, một kẻ đánh bom liều chết đã kích nổ quả bom mang theo người tại một thánh đường Hồi giáo ở tỉnh Kunduz, đông bắc Afghanistan, khiến 46 người thiệt mạng và hơn 140 người bị thương.

Ngày 3/10, người phát ngôn lực lượng Taliban ở Afghanistan cho biết, một vài người dân đã thiệt mạng trong một vụ nổ lớn bên ngoài một thánh đường Hồi giáo ở thủ đô Kabul.

Reuters đưa tin, phát biểu trong chuyến thăm một trại tập trung cho người di cư gần Thổ Nhĩ Kỳ, Thủ tướng Hy Lạp Kyriakos Mitsotakis tuyên bố, Hy Lạp sẽ không chấp nhận dòng người di cư “mất kiểm soát” từ Afghanistan.

Bộ trưởng Ngoại giao Italia Luigi Di Maio hối thúc chính phủ các nước ngăn chặn sự sụp đổ tài chính tại Afghanistan, vốn có thể gây ra các dòng người di cư lớn, song lại cho rằng không nên công nhận Chính phủ Taliban. Phát biểu này được đưa ra trong bối cảnh Italia, quốc gia đang giữ chức Chủ tịch luân phiên Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20), vận động tổ chức hội nghị cấp cao đặc biệt về Afghanistan.

Giám đốc Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA), bà Natalia Kanem, vừa cảnh báo Afghanistan đang đối mặt với nạn đói cận kề khi mùa đông sắp đến và các dịch vụ bị gián đoạn. Trong khi đó, hệ thống y tế của nước này đang có nguy cơ sụp đổ và các nỗ lực viện trợ của quốc tế hiện mới chỉ "như muối bỏ bể".

Chính quyền Taliban, ngày 26/9, kêu gọi nối lại các chuyến bay quốc tế tới Afghanistan, khẳng định các vấn đề tại sân bay Kabul đã được giải quyết, đồng thời cam kết hợp tác đầy đủ với các hãng hàng không.

Mỹ đã cấp phép cho một số giao dịch với lực lượng Taliban, qua đó tiếp tục mở đường để dòng viện trợ tới Afghanistan.

Tình hình tại Afghanistan đang được ví như chiếc hộp Pandora trong thần thoại Hy Lạp, khi đã bị mở ra là những điều tồi tệ ập đến. Liên hợp quốc (LHQ) và các nước ráo riết thảo luận, nhằm ngăn chặn cuộc khủng hoảng nhân đạo tại Afghanistan, giống như tìm cách để đóng lại “chiếc hộp bất hạnh”.

Ngày 17/9, Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (LHQ) đã biểu quyết 100% tán thành thông qua Nghị quyết 2596 về gia hạn nhiệm vụ của Phái bộ hỗ trợ LHQ tại Afghanistan (UNAMA) và Nghị quyết 2597 về Nhóm điều tra LHQ truy cứu tội ác do Da'esh/ISIL (UNITAD) gây ra tại Iraq.

Ngày 17/9, Hội nghị thượng đỉnh Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) lần thứ 21, diễn ra tại thủ đô Dushanbe của Tajikistan theo hình thức trực tuyến, ra tuyên bố kêu gọi bình ổn tình hình ở Afghanistan sớm nhất có thể.

Cộng đồng quốc tế đã cam kết hỗ trợ hơn 1 tỷ USD cho Afghanistan, nhằm giải quyết tình trạng đói nghèo đang gia tăng trong bối cảnh viện trợ nước ngoài đã cạn kiệt kể từ khi lực lượng Taliban lên nắm quyền tại quốc gia này.

Phó Chủ tịch Hội đồng An ninh quốc gia Nga, ông Dmitry Medvedev đưa ra nhận định, Nga và các nước Trung Á đang phải đối mặt với 1 làn sóng khủng hoảng di cư mới trong bối cảnh tình hình ở Afghanistan.

Chính phủ Nhật Bản cho biết, ngoại trưởng các nước Nhật Bản, Mỹ, châu Âu và một số quốc gia khác ngày 8/9 đã nhất trí hợp tác trong việc đối phó với tình hình tại Afghanistan, khi những nước này tìm cách bảo đảm an toàn cho những người muốn rời khỏi quốc gia Tây Nam Á đang ở trong sự kiểm soát của Taliban.

Hoàng cung Qatar thông báo, Quốc vương Qatar đã thảo luận với Bộ trưởng Ngoại giao và Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ đang thăm Doha về các diễn biến tại Afghanistan, cũng như những nỗ lực nhằm tăng cường an ninh ở quốc gia Nam Á.

Ngày 7/9, người phát ngôn của Taliban Zabihullah Mujahid đã công bố thành phần nội các trong Chính phủ Afghanistan.

Người phát ngôn Liên hợp quốc (LHQ) cho biết, lực lượng Taliban ngày 5/9 cam kết bảo đảm an toàn cho nhân viên cứu trợ nhân đạo và tiếp cận cứu trợ tại Afghanistan trong một cuộc họp với Phó Tổng Thư ký LHQ phụ trách vấn đề nhân đạo Martin Griffiths tại Thủ đô Kabul.

Phát biểu với báo The Telegraph của Anh ngày 5/9, Tổng thư ký Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) Jens Stoltenberg cho rằng, Nga và Trung Quốc nên đóng vai trò trong việc ngăn chặn chủ nghĩa khủng bố lan rộng ở Afghanistan sau khi quân đội nước ngoài rút khỏi quốc gia Tây Nam Á này.