Áp dụng kỹ thuật thay huyết tương tại tuyến tỉnh
Bà Thủy vào Bệnh viện đa khoa tỉnh Quảng Ngãi cấp cứu vào đầu tháng 11/2024 trong tình trạng suy hô hấp, không thể đi lại, nói chuyện khó khăn, thể trạng suy kiệt, chỉ còn nặng khoảng 30kg.
Trước đó, bệnh nhân 56 tuổi này từng phẫu thuật thoát vị đĩa đệm đốt sống cổ ở một bệnh viện ở Thành phố Hồ Chí Minh và điều trị phù tủy sống nhiều tháng liền tại một bệnh viện ở Đà Nẵng.
Trước tình trạng suy hô hấp nặng của bệnh nhân, các bác sĩ bệnh viện đa khoa tỉnh đã phải chỉ định cho bệnh nhân thở máy. Liền sau đó, bệnh viện đã tiến hành hội chẩn đa chuyên khoa và đưa ra chẩn đoán rằng, bệnh nhân Thủy đã mắc bệnh nhược cơ và chỉ định thay huyết tương.
Đây là một bệnh lý hiếm gặp, với tỷ lệ mắc bệnh trung bình khoảng 1/200.000 người. Khi bị nhược cơ, nếu không được chẩn đoán đúng và điều trị kịp thời, bệnh nhân có nguy cơ tử vong do yếu, liệt các cơ hô hấp.
Tại Khoa Hồi sức tích cực-Chống độc, trải qua 6 lần thay huyết tương, với tổng cộng 102 đơn vị huyết tương (tương đương 15,3 lít huyết tương tươi), sức khỏe bệnh nhân Thủy dần hồi phục. Từ một người không còn khả năng đi lại, phải trông chờ người nhà đẩy bằng xe lăn, đến nay, bà Thủy đã có thể tự đi lại trên chính đôi chân của mình.
 |
Bệnh nhân có thể đi lại được. (Ảnh: Báo Quảng Ngãi) |
Bác sĩ Nguyễn Tấn Quang, Khoa Hồi sức tích cực-Chống độc, một trong các bác sĩ trực tiếp điều trị cho bệnh nhân Thủy cho biết, thay huyết tương là quá trình thay thế lượng huyết tương trong cơ thể người bệnh bằng một lượng tương đương từ nguồn huyết tương khác.
Thông qua hệ thống máy lọc, máu sẽ được dẫn ra ngoài để loại bỏ huyết tương đang chứa nhiều chất gây bệnh của người bệnh để thay thế bằng huyết tương mới. Khi thay huyết tương, bệnh nhân Thủy đang suy hô hấp, suy kiệt sức khỏe nặng, chúng tôi phải đặc biệt cẩn trọng và theo dõi sát sao từng phút để kịp thời xử lý khi có biến chứng xảy ra. Bởi, trong quá trình thay huyết tương, bệnh nhân có thể nhiễm trùng; thay đổi điện giải dẫn đến rối loạn nhịp tim, co giật, liệt, suy tim hoặc suy thận…
Thời gian qua, nhờ kỹ thuật thay huyết tương, bệnh viện đa khoa tỉnh đã điều trị thành công nhiều bệnh nhân bị suy gan cấp, nhược cơ nặng, hội chứng Guillain Barre (viêm đa rễ dây thần kinh) và nhiều bệnh tự miễn khác.
Vào tháng 4/2024, cũng nhờ áp dụng kỹ thuật thay huyết tương, các bác sĩ bệnh viện đa khoa tỉnh đã giúp một bệnh nhân bị liệt hoàn toàn do mắc phải hội chứng Guillain Barre phục hồi được sức khỏe và khả năng vận động.
Khuyến cáo để tránh tăng nặng tình trạng nhược cơ
Bệnh nhược cơ (NC) hay còn được gọi là Myasthenia gravis là một loại bệnh tự miễn dịch dẫn đến rối loạn dẫn truyền tại các điểm nối thần kinh - cơ (neuromuscular junction) từ đó làm giảm chức năng hoạt động của hệ cơ. Bình thường, xung động từ hệ thần kinh đến các cơ đảm bảo cho cơ hoạt động nhờ vào một chất dẫn truyền thần kinh (neurotrasmitter) được gọi là acetylcholin (Ach).
Trong bệnh nhược cơ có hiện tượng cơ thể sinh ra một loại tự kháng thể kháng Ach từ đó làm giảm số lượng chất này đồng thời làm giảm sự đáp ứng của các thụ thể Ach tại màng hậu synap. Hậu quả là giảm hoặc mất sự dẫn truyền các xung thần kinh từ các đầu mút thần kinh tới màng hậu synap thần kinh cơ dẫn đến hiện tượng yếu cơ, liệt cơ.
Biểu hiện cụ thể của nhược cơ là bệnh nhân thường bị sụp hai mi mắt tăng dần, liệt các cơ vận động nhãn cầu gây triệu chứng nhìn đôi, lác; liệt các cơ nhai, cơ vùng hầu họng, các cơ vận động tay khiến bệnh nhân nhai chóng mỏi, nuốt sặc, nói khó, làm việc chóng mỏi mệt, đi lại kém và mức độ càng tăng khi cường độ vận động càng nặng và liên tục.
Tuy nhiên, triệu chứng đáng ngại và nguy hiểm nhất của nhược cơ là suy hô hấp do yếu hoặc liệt các cơ hô hấp (cơ hoành, cơ liên sườn, cơ ức đòn chũm, cơ thang). Trong nhiều trường hợp, liệt hoàn toàn các cơ hô hấp sẽ làm bệnh nhân tử vong nhanh chóng nếu không được cấp cứu kịp thời.
 |
Các y, bác sĩ chúc mừng bệnh nhân ra viện. (Ảnh: Báo Quảng Ngãi) |
Nuốt sặc và ho khạc kém cũng là nguyên nhân gây sặc phổi và viêm phổi góp phần làm tình trạng suy hô hấp nặng nề thêm. Ngoài ra, nhược cơ cũng khiến bệnh nhân luôn mệt mỏi, ăn uống kém, giảm hoặc mất khả năng tập trung, khó hòa nhập xã hội.
Khi bị bệnh nhược cơ, phải hết sức chú ý đến các yếu tố có thể góp phần làm tình trạng nhược cơ nặng lên.
Thứ nhất, phải đảm bảo dinh dưỡng đầy đủ, ăn đủ chất và phải bổ sung đầy đủ kali từ chuối, đu đủ vì thiếu kali cũng gây liệt cơ rất nặng. Thứ hai, phải phòng tránh các bệnh nhiễm khuẩn (răng miệng, hầu họng…) khi đang sử dụng các thuốc ức chế miễn dịch. Bệnh nhân cũng không nên tự ý sử dụng các thuốc có thể gây yếu cơ như các thuốc an thần gây ngủ, thuốc giãn cơ, thuốc chống co giật…
Tuyệt đối không được tự ý bỏ thuốc khi đang được theo dõi điều trị bệnh vì thực tế cho thấy đa phần các trường hợp cơn nhược cơ nặng tiến triển nhanh gây suy hô hấp phải vào cấp cứu là do bệnh nhân thấy ổn định nên không uống thuốc nữa hoặc chuyển sang dùng các loại thuốc Đông y không rõ nguồn gốc.
Bệnh nhân cũng nên tránh những stress về mặt tinh thần, nhiệt độ quá nóng, quá lạnh cũng như không nên vận động, làm việc với cường độ quá cao và liên tục. Khi có biểu hiện cơn nhược cơ tiến triển, nên đến ngay cơ sở y tế chuyên khoa gần nhất để được theo dõi và tư vấn điều trị.
