Tại buổi Tọa đàm, các nhà khoa học tập trung nghiên cứu, bình luận, trao đổi về nội dung sách Thượng Kinh ký sự (Nguyễn Hữu Sơn-Nguyễn Xuân Tuấn sưu tầm, biên soạn giới thiệu) trên cơ sở tư liệu bản dịch của nhà Hán học Nguyễn Trọng Thuật.
Buổi Tọa đàm góp phần khẳng định vị thế danh nhân văn hóa Lê Hữu Trác trong nền văn học dân tộc, khu vực phương Đông và thế giới.
 |
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Hữu Sơn chủ trì tọa đàm. |
Cuốn sách “Thượng Kinh ký sự” được ra mắt nhân dịp Đại hội đồng Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên Hợp Quốc (UNESCO) lần thứ 42 ra nghị quyết Vinh danh và kỷ niệm 300 năm Ngày sinh của Đại danh y Hải Thượng Lãn Ông-Lê Hữu Trác (1724-2024).
Cuốn sách gồm 18 chương, được xem là tác phẩm viết về đề tài du ký đầu tiên của văn học nước ta. Trong ấn bản đặc biệt này có in ảnh toàn bộ văn bản Hán văn của “Thượng kinh ký sự”, mang đến cho bạn đọc một ấn bản tương đối hoàn chỉnh nhất từ trước tới nay.
 |
Cuốn sách "Thượng Kinh ký sự" do Nguyễn Trọng Thuật dịch (Nguyễn Hữu Sơn-Nguyễn Xuân Tuấn sưu tầm, biên soạn giới thiệu). |
Trong lời giới thiệu cuốn sách, nhà văn, nhà nghiên cứu Nguyễn Xuân Tuấn viết: “Danh y Lê Hữu Trác với ngòi bút tài hoa đã khéo léo trình bày tư tưởng của mình qua các trang ghi chép và nhất là các bài thơ độc lập của ông.
Văn thơ ở “Thượng Kinh ký Sự” đã đạt tới sự giản dị và sâu sắc của bậc túc nho luôn trải lòng mình để nói về nghề y, về đạo đức, về đạo làm quan và về đạo làm người. Tất cả những điều ấy đã cho thấy sự dụng tâm cao vời vợi cũng là mong muốn đóng góp với đời không chỉ các bài thuốc ích nước lợi dân mà còn cả những áng thơ văn để người đời sau nhìn vào đó tự răn mình.
Cái hơi văn của cụ Lê Hữu Trác, cái tài thuốc của Hải Thượng Lãn Ông đã hòa quyện thanh thoát đưa đến cho người đương thời, người đời sau sự hữu dụng mà hậu nhân hôm nay đều kính phục cụ”.
Buổi Tọa đàm có sự tham dự của nhiều học giả, nhà nghiên cứu, giảng viên đến từ nhiều trường đại học tại Hà Nội. Nhiều ý kiến, đánh giá thẳng thắn đã được các đại biểu chia sẻ.
 |
Tiến sĩ Lê Thanh Tùng chia sẻ tại buổi tọa đàm. |
Tiến sĩ Lê Thanh Tùng, Khoa Hán Nôm, Trường đại học Sư phạm Hà Nội, đã dành nhiều thời gian chia sẻ về bản dịch "Thượng Kinh ký sự" của dịch giả Nguyễn Trọng Thuật. Theo đó, "Thượng Kinh ký sự" đến nay có khoảng 70 bản dịch ra các ngôn ngữ khác nhau, trong đó chủ yếu là tiếng Việt, 1 bản dịch sang tiếng Pháp.
Bản dịch Nguyễn Trọng Thuật là bản đầu tiên dịch ra chữ Quốc ngữ vào năm 1923-1924. Đây cũng là bản dịch chưa từng được in thành sách.
Kết cấu sách thấy được sự công phu và khoa học của những người biên soạn. Thể thức trình bày, lời văn vẫn được giữ nguyên đó là sự tôn trọng với bản dịch đầu tiên. Hai tác giả (Nguyễn Hữu Sơn-Nguyễn Xuân Tuấn) đã cất công đi tìm, sao chụp lại những văn bản nguyên tác Hán văn. Điều này là vô cùng ý nghĩa vừa giới thiệu một cách hoàn chỉnh về tác phẩm gốc mà còn nâng tầm tác phẩm, giúp các nhà nghiên cứu có cơ hội đối chiếu giữa bản dịch với bản gốc.
 |
Tiến sĩ Đỗ Thị Thu Thủy, Trưởng Khoa Viết văn, báo chí, Trường đại học Văn hóa, chia sẻ tại buổi Tọa đàm. |
Tiến sĩ Đỗ Thị Thu Thủy, Trưởng Khoa Viết văn, báo chí, Trường đại học Văn hóa, ghi nhận, cuốn sách có tính liên ngành và sự kế thừa tiếp nối của hoạt động dịch thuật từ Nguyễn Trọng Thuật của hàng trăm năm trước đến bối cảnh hôm nay.
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Hữu Sơn và nhà văn Nguyễn Xuân Tuấn đã có công trong việc làm sống lại những công trình như này. Qua cuốn sách chúng ta thấy được bức tranh toàn cảnh và đầy đủ hơn để di sản văn hóa của cha ông trong quá khứ. Đó là tấm lòng của những người trí thức, những người làm công tác văn học luôn đau đáu với câu chuyện văn hóa. Những công trình như này là hết sức cần thiết.
Là một giảng viên của trường Đại học Thăng Long, cũng là người nghiên cứu nhiều về Hải Thượng Lãn Ông-Lê Hữu Trác, thạc sĩ Trần Văn Quyến đã chia sẻ những câu chuyện xoay quanh cuộc đời của Lê Hữu Trác thông qua các tư liệu lịch sử mà anh đã tiếp cận. Đặc biệt, anh ghi nhận phần Phụ lục được Nguyễn Hữu Sơn - Nguyễn Xuân Tuấn đưa vào rất có giá trị. Bởi qua đó giúp độc giả tiếp cận "Thượng Kinh ký sự" một cách toàn diện hơn.
Năm 2024, UNESCO sẽ kỷ niệm 300 năm ngày sinh của danh y Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác
Qua chia sẻ của các đại biểu, cuộc đời và sự nghiệp của danh nhân Lê Hữu Trác lại được làm rõ hơn cũng như góp phần để cuốn sách "Thượng Kinh ký sự" (Nguyễn Hữu Sơn-Nguyễn Xuân Tuấn sưu tầm, biên soạn giới thiệu) trên cơ sở tư liệu bản dịch của nhà Hán học Nguyễn Trọng Thuật, đến gần với công chúng hơn, cũng như một sự tri ân đối với danh y lỗi lạc của dân tộc.
Lê Hữu Trác, hiệu Hải Thượng Lãn Ông, là một nho gia và danh y kiệt xuất của Việt Nam vào cuối thời Hậu Lê. Ông sinh năm 1721 tại xã Liễu Xá, huyện Đường Hào, trấn Hải Dương (nay thuộc Yên Mỹ, tỉnh Hưng Yên), trong một gia đình khoa bảng danh giá, với cha và chú đều đỗ tiến sĩ và làm quan đại thần.
Từ trẻ, ông đã nổi tiếng học giỏi và hay chữ. Năm 20 tuổi, trước bối cảnh xã hội rối ren dưới triều Trịnh Giang độc đoán, giặc giã khắp nơi, ông quyết định rời bỏ sách vở để tham gia quân đội.
Khi đang trong quân ngũ, ông phải trở về quê ngoại ở huyện Hương Sơn (tỉnh Hà Tĩnh ngày nay) để chăm sóc mẹ già thay anh trai. Tại Hương Sơn, ông mắc bệnh dai dẳng và được một thầy thuốc họ Trần chữa khỏi. Sự việc này đã thay đổi cuộc đời ông, khiến ông từ bỏ con đường quan lộ, toàn tâm nghiên cứu y học.
Ông trở thành một danh y nổi tiếng, mở trường dạy học và biên soạn bộ sách y học đồ sộ Hải Thượng Y Tông Tâm Lĩnh, một kiệt tác của nền Y học cổ truyền Việt Nam.
 |
Đại diện Sàn Văn hóa Học và Đọc Việt Nam-Hocdoc.vn trao tặng sách cho Học viện Khoa học xã hội. |
Nhân dịp này, Sàn Văn hóa Học và Đọc Việt Nam-Hocdoc.vn đã trao tặng cho Học viện Khoa học xã hội 50 cuốn sách “Thượng kinh ký sự”. Đồng thời, sàn cũng đã gửi công văn trao tặng 200 cuốn sách “Thượng kinh ký sự” cho Tỉnh ủy Hưng Yên và 200 cuốn sách “Thượng Kinh ký sự” cho Tỉnh ủy Hà Tĩnh và Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Hà Tĩnh.
