Chiều 11/11, trong phiên chất vấn Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan, một trong những vấn đề “nóng” được nhiều đại biểu Quốc hội quan tâm đặt câu hỏi là về thuốc lá thế hệ mới, bao gồm thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng.
Theo đánh giá của Bộ Y tế, thuốc lá mới, bao gồm thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng là sản phẩm gây ra nhiều tác hại nghiêm trọng đối với sức khỏe, kinh tế, xã hội và môi trường sống. Đặc biệt, loại thuốc lá này ảnh hưởng trực tiếp đến thanh thiếu niên.
Sáng 22/10, tại Đà Nẵng, Bộ Thông tin và Truyền thông đã tổ chức hội nghị Tập huấn nâng cao năng lực truyền thông về phòng chống tác hại thuốc lá cho phóng viên, biên tập viên báo, đài; cán bộ, công chức, viên chức thông tin và truyền thông trên địa bàn thành phố.
Do chưa có chính sách, quy định pháp luật cụ thể về quản lý thống nhất đối với các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới nên hiện nay các lực lượng chức năng chỉ có thể xử phạt vi phạm hành chính đối với các tổ chức, cá nhân kinh doanh sản phẩm thuốc lá thế hệ mới về hành vi kinh doanh hàng hóa nhập lậu và/hoặc kinh doanh hàng hóa không rõ nguồn gốc, xuất xứ.
Với mục đích ngăn chặn việc sử dụng thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng, Bộ Y tế sẽ phối hợp các bộ, ngành liên quan xây dựng trình Chính phủ, trình Quốc hội cho ý kiến dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về cấm thuốc lá thế hệ mới vì những hệ lụy sức khỏe với cộng đồng, đặc biệt là giới trẻ hiện nay.
Hội thảo “Thuốc lá thế hệ mới tại Việt Nam: Khuyến nghị chính sách” đã được tổ chức tại Hà Nội ngày 19/3, cung cấp góc nhìn toàn cảnh về thị trường, đồng thời kiến nghị các giải pháp nhằm tăng cường quản lý nhà nước và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.
Bộ trưởng Công thương Nguyễn Hồng Diên cho biết, thời gian tới sẽ tăng cường hoạt động quản lý, giám sát hàng hóa trên môi trường mạng, chủ động yêu cầu các sàn giao dịch thương mại điện tử, mạng xã hội phối hợp rà soát gỡ bỏ thông tin sản phẩm hàng hóa vi phạm pháp luật.
Hiện nay, trên thị trường, nhóm sản phẩm thuốc lá mới như thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng… chủ yếu được nhập lậu hoặc xách tay vào Việt Nam. Mua, bán dễ dàng, thuốc lá mới lại đang được ưa chuộng sử dụng trong cộng đồng. Điều này mang đến nhiều hệ lụy cho sức khỏe của người dùng khi không được tiếp cận các sản phẩm có nguồn gốc, chất lượng được kiểm nghiệm rõ ràng. Cơ quan chức năng cũng cần sớm hoàn thiện khung pháp lý đối với các sản phẩm thuốc lá mới, nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng.
Ngày 10/10, Quỹ Phòng, chống tác hại thuốc lá phối hợp với Tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam và Quỹ Bloomberg Philanthropies tổ chức hội thảo nhóm chuyên gia về phòng, chống tác hại thuốc lá.
Với sự xuất hiện ngày càng nhiều của các loại hình thuốc lá thế hệ mới (thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng) đã thay đổi thị hiếu, thói quen sử dụng thuốc lá của nhiều người, đặc biệt giới trẻ ở Việt Nam. Song trên thực tế hiện nay, chúng ta chưa có một quy định, chế tài cụ thể nào nhằm quản lý, xử phạt những hành vi vi phạm liên quan đến thuốc lá thế hệ mới.
Ngày 5/7, tại Hà Nội, Báo Pháp luật Việt Nam tổ chức Hội thảo “Kiểm soát thuốc lá mới có trách nhiệm”, với sự tham dự của các đại biểu đến từ Bộ Tài chính, Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Công thương, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam.
Ngày 8/6, tại Hà Nội, Bộ Y tế, Quỹ Phòng chống tác hại thuốc lá đã tổ chức Hội nghị triển khai Chiến lược quốc gia về phòng chống tác hại thuốc lá đến năm 2030.
Tại hội thảo cung cấp thông tin về các vấn đề liên quan đến mua bán, sử dụng thuốc lá mới (còn gọi là thế hệ mới) do Bộ Y tế tổ chức ngày 27/4, Thứ trưởng Y tế Trần Văn Thuấn cho biết, các sản phẩm thuốc lá mới bắt đầu du nhập vào Việt Nam khoảng năm 2015 và nhanh chóng thu hút giới trẻ. Không chỉ khó kiểm soát, gia tăng số người hút, thuốc lá thế hệ mới (với hai dòng sản phẩm chính là thuốc lá điện tử và nung nóng), còn được pha trộn ma túy để gây nghiện.
Sự xuất hiện của các sản phẩm thuốc lá điện tử làm gia tăng nguy cơ hút thuốc lá truyền thống, sử dụng bất hợp pháp ma túy được trộn lẫn trong thuốc lá điện tử. Bộ Y tế đề xuất cấm mua bán, kinh doanh sản phẩm này trên thị trường để tránh những hậu quả không thể kiểm soát được trong tương lai.
Những năm gần đây, bên cạnh thuốc lá điếu truyền thống, việc sử dụng nhóm sản phẩm thuốc lá thế hệ mới (thuốc lá làm nóng và thuốc lá điện tử) đang có chiều hướng gia tăng, khiến mặt hàng này đứng đầu danh sách hàng hóa nhập lậu vào Việt Nam. Ðiều này đã gây thiệt hại rất lớn cho ngân sách nhà nước, tác động tiêu cực, trực tiếp đến sức khỏe người sử dụng và công tác kiểm soát thị trường ở nước ta.
Sự xâm nhập của thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng vào giới trẻ khiến cho nhiều em lứa tuổi học sinh, sinh viên gặp những hệ lụy nặng nề về sức khỏe. Tuy nhiên, các quy định của luật hiện chưa điều chỉnh đối với thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng.
Thuốc lá thế hệ mới ra đời với mục đích hướng đến việc tìm ra giải pháp giảm thiểu tác hại thay thế cho thuốc lá truyền thống, nhưng mức độ ảnh hưởng của sản phẩm này đến sức khỏe con người còn nhiều điểm cần xác thực.
Thuốc lá thế hệ mới đều có chứa các thành phần hoá chất rất độc hại cho sức khỏe. Khói thuốc lá thế hệ mới có chứa các chất gây ung thư, làm tăng nguy cơ mắc ung thư phổi, ung thư thanh quản, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, đột quỵ, xuất huyết não, ung thư dạ dày… ở người sử dụng.
Một điều tra từ Quỹ Phòng chống tác hại của thuốc lá (Bộ Y tế) cho thấy, tỷ lệ hút thuốc lá thế hệ mới ở học sinh lớp 8 đến lớp 12 trong năm 2019 mới chỉ 2,6%, đến năm 2020 đã tăng lên 12,6%. Nghiên cứu của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) chỉ ra, thành phần chính trong thuốc lá nung nóng ngoài nicotine thì còn có nhiều hợp chất độc như propylene, glycol, glycerin, fomandehit và chất tạo hương vị; thậm chí hàm lượng một số chất trong thuốc lá điện tử còn cao hơn và tạo ra những chất mới không có trong thuốc lá truyền thống, có khả năng gây loạn thần, ảo giác tương tự ma túy đá.
Theo Điều tra tình hình sử dụng thuốc lá tại 34 tỉnh, thành phố năm 2020, tỷ lệ hút thuốc lá điện tử ở người trưởng thành có xu hướng tăng, từ 0,2% năm 2015 lên 0,7% năm 2020, trong đó, nam giới tăng từ 0,4% năm 2015 lên 1,2% năm 2020.
Ngày 11-11, tại Hà Nội, diễn ra tọa đàm về khung pháp lý cho thuốc lá thế hệ mới, do Báo Pháp luật Việt Nam tổ chức, với sự tham gia của hơn 50 đại diện từ các cơ quan quản lý nhà nước, các chuyên gia trong lĩnh vực công nghiệp, kinh tế và cơ quan báo chí.
