Sự kiện nhằm tạo nền tảng đối thoại chính sách cho các bên liên quan, bao gồm các nhà nghiên cứu, cơ quan quản lý Nhà nước, doanh nghiệp và tổ chức phi chính phủ.
Tại tọa đàm, các chuyên gia, nhà khoa học cho rằng, ở khu vực Đông Nam Á, hiện chỉ có Indonesia đã triển khai thực hiện thị trường carbon bắt buộc cho ngành năng lượng từ tháng 2/2023. Việt Nam đang trong giai đoạn chuẩn bị thí điểm từ năm 2025 và sẽ chính thức vận hành từ năm 2028 theo Nghị Định 6/2022/NĐ-CP về Quy định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ozon.
Từ tháng 10/2023, Liên minh châu Âu đã ban hành cơ chế thuế carbon xuyên biên giới (CBAM - Carbon Border Adjustment Mechanism) nhằm bảo đảm sự công bằng trong cạnh tranh thương mại quốc tế và thúc đẩy giảm phát thải khí nhà kính.
CBAM sẽ áp dụng thuế đối với các sản phẩm nhập khẩu vào EU dựa trên lượng khí thải khí nhà kính (trực tiếp và gián tiếp) phát thải trong quá trình sản xuất. Điều này được dự báo sẽ tác động tiêu cực đến các doanh nghiệp xuất khẩu sang EU trong ngắn hạn.
Do đó, cần nhiều nghiên cứu, diễn đàn thảo luận chuyên sâu hơn để có thể phân tích đa chiều tác động của CBAM và tận dụng các lợi thế, phát triển các sáng kiến nhằm tăng tốc lộ trình đạt mục tiêu trung hòa carbon cho Việt Nam cũng như Thành phố Hồ Chí Minh.
 |
Giáo sư, Tiến sĩ Sử Đình Thành, Giám đốc Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh phát biểu tại tọa đàm. |
Phát biểu tại tọa đàm, Giáo sư, Tiến sĩ Sử Đình Thành, Giám đốc Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, CBAM là một cơ hội và thách thức đối với Thành phố Hồ Chí Minh. Việc khai thác các cơ chế, chính sách đặc thù theo Nghị quyết 98 hiệu quả sẽ giúp Thành phố Hồ Chí Minh tận dụng cơ hội, giảm thiểu thách thức và góp phần thực hiện mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính, phát triển kinh tế-xã hội bền vững.
Đây là lợi thế vượt trội để chính quyền thành phố khẳng định vị thế đi đầu, năng động, sáng tạo, hiệu quả, đồng hành cùng sự phát triển của các doanh nghiệp trên địa bàn trong khi vẫn đặt lợi ích môi trường và phát triển bền vững lên hàng đầu.
Là một thành phố năng động và phát triển nhanh chóng, Thành phố Hồ Chí Minh đang phải đối mặt với nhiều thách thức về môi trường, nhất là vấn đề ô nhiễm không khí (phát thải hơn 60 triệu tấn CO2/năm, chiếm khoảng từ 18-23% cả nước).
Việc triển khai thị trường carbon vào năm 2028 sẽ mang lại nhiều lợi ích cho Thành phố Hồ Chí Minh. Cụ thể, thị trường carbon sẽ là công cụ hiệu quả giúp giảm thải khí nhà kính hướng đến đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, góp phần cải thiện chất lượng môi trường và nâng cao sức khỏe cộng đồng.
Thị trường carbon sẽ tạo động lực cho các doanh nghiệp đổi mới công nghệ, sử dụng hiệu quả hơn các đầu vào sản xuất, từ đó góp phần gia tăng năng suất nhân tố tổng hợp (TFP) và nâng cao năng lực cạnh tranh (giả thuyết Porter).
 |
Tiến sĩ Nguyễn Thị Tuyết Nhung, Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh trình bày về thị trường carbon tại buổi tọa đàm. |
Nghị quyết 98 cho phép thí điểm cơ chế tài chính thực hiện việc giảm phát thải khí nhà kính theo các cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon. Cụ thể là các cơ chế cho phép thành phố kiểm soát ô nhiễm môi trường; thu hút đầu tư bền vững; tạo nguồn thu và nguồn tài trợ cho các dự án môi trường; thực hiện cam kết quốc tế về giảm phát thải của Thành phố Hồ Chí Minh. Qua đó, thể hiện vai trò đầu tàu của cả nước trong việc định hình, tạo chuẩn mực và xu hướng cho các địa phương trong việc tham gia và thúc đẩy thị trường carbon.
Tiến sĩ Nguyễn Thị Tuyết Nhung và Thạc sĩ Hoàng Lê Nam Hải, nhóm nghiên cứu thị trường carbon, Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh.
Đồng thời, việc phát triển thị trường carbon tự nguyện sẽ giúp Thành phố Hồ Chí Minh tạo nguồn thu đáng kể thông qua phát hành và bán tín chỉ carbon từ các dự án giảm phát thải khí nhà kính từ các nguồn năng lượng dồi dào như mặt trời, gió, và rác thải.
Thị trường carbon sẽ tạo ra cơ hội thu hút đầu tư trong lĩnh vực năng lượng tái tạo, công nghệ môi trường, thu hút nguồn tài chính khí hậu quốc tế… thúc đẩy phát triển kinh tế xanh và tạo nhiều việc làm mới; giúp Thành phố Hồ Chí Minh nâng cao vị thế quốc tế trong nỗ lực chung chống biến đổi khí hậu...
Theo các nhà chuyên môn, nhà khoa học, để thực hiện hiệu quả thị trường carbon, Thành phố Hồ Chí Minh cần xây dựng lộ trình và các nền tảng nghiên cứu rõ ràng.
Trong đó, cần nghiên cứu đến gánh nặng chi phí cho doanh nghiệp, mỗi doanh nghiệp, ngành nghề, nếu không có các chính sách hỗ trợ phù hợp có thể gây nên nhiễu loạn thị trường.
Ngoài ra, Thành phố Hồ Chí Minh nên trang bị kiến thức và tăng cường nhận thức về thị trường carbon cho doanh nghiệp và cộng động. Theo đó, địa phương này có thể xem xét ban hành các chính sách nhằm khuyến khích và hỗ trợ doanh nghiệp thiết lập mục tiêu và kế hoạch giảm phát thải một cách tự nguyện và giao dịch tín chỉ carbon để bù đắp cho lượng phát thải của cơ sở.
