Ngày ấy, 1-11-1946, trong số tám anh em cùng nhạc sĩ Đỗ Nhuận lập ra Đội ca kịch Sao Vàng tòng quân xuống mặt trận Hải Phòng, có một chàng nghệ sĩ trẻ chơi đàn gió quê ở Chương Mỹ - Hà Đông (bây giờ là Hà Tây). Chàng nghệ sĩ tên là Đỗ Lạc đang "tuổi mười bảy bẻ gãy sừng trâu". Do họ Đỗ mà chàng được Đỗ Nhuận nhận làm em kết nghĩa và do chơi đàn gió mà chàng có cái tên: Cầm Phong, khi sáng tác sau này.
Cùng Đội ca kịch Sao Vàng, Đỗ Lạc đã tham gia biết bao cuộc biểu diễn trong những ngày đầu trường kỳ kháng chiến. Khi Đội ca kịch Sao Vàng về Phòng Chính trị Liên khu I, Đỗ Lạc thành diễn viên đội tuyên truyền. Mùa thu 1948, Đỗ Lạc đã rời quân ngũ về làm biên tập âm nhạc tại Đài Phát thanh Tiếng nói Việt Nam. Và ông đã gắn bó với sự nghiệp ca nhạc trên làn sóng điện cho tới ngày về hưu.
Hòa bình, với bút danh Cầm Phong, Đỗ Lạc đã được biết đến qua "Tiếng hát trong rừng hoa ban". Nhưng phải đến khi cả nước sục sôi chống Mỹ, bút pháp của Cầm Phong mới được khẳng định ở một vị trí đáng kể. Không bao giờ quên những ngày đầu hừng hực khí thế "sẵn sàng chiến đấu", cặp song ca Trần Khánh - Trần Thụ đã chất ngất một giai điệu Cầm Phong: "Từng ngọn lúa, mầm cây xanh non - từng gốc chè, đồi sắn với nương khoai - máu xương ta đã đổ ra dân ta quyết giữ gìn - Từng nhà máy, xóm thôn đã thành chiến lũy...".
Cuộc tổng tấn công Mậu Thân 68, lại nghe giọng nam trung Mạnh Hà hào sảng "Đà Nẵng thân yêu những ngày bão táp" (thơ Lưu Trùng Dương). Bản tráng ca là một tác phẩm vạm vỡ về thành phố Đà Nẵng có thể sánh với "Người Hà Nội" của Nguyễn Đình Thi. Song từ cái động trong động, Cầm Phong lại tìm tới cái tĩnh trong động ở "Người lái đò trên sông Pô Kô" (thơ Mai Trang). Lòng ngập tràn cảm xúc khi đứng trước dòng sông Pô Kô, cảm thấy hình bóng con đò của A Sanh cứ thấp thoáng đâu đó trong giai điệu Cầm Phong: "Hỡi Pô Kô ơi! Dòng sông mênh mông - Đôi bờ cây xanh biếc - Nước chảy xiết đôi dòng...". Bao người lính Tây Nguyên đã vịn vào bài ca này mà đi tới.
Nhỏ nhẹ, dịu dàng và đa cảm, cây đàn gió Cầm Phong cứ thế lướt nhẹ những giai điệu trong lịch sử âm nhạc Việt Nam thành một tên tuổi xứng đáng giải thưởng âm nhạc Nhà nước. Và lặng lẽ ngừng im.
