Ngày 13-6-2007, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Ðoàn Mạnh Giao, ngày 15-6-2007, Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Phạm Viết Muôn ký Công văn 3289/VPCP-CCHC và Công văn 3311/VPCP-ÐMDN thông báo ý kiến của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và Phó Thủ tướng Nguyễn Sinh Hùng đề nghị UBND thành phố Hà Nội giải quyết dứt điểm những vướng mắc ở Công ty đầu tư xây dựng số 2 Hà Nội (Hacinco), báo cáo kết quả lên Thủ tướng trong tháng 7-2007.
Trước đó, ngày 16-12-2006, Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc ký Công văn số 7167/VPCP-V.II đề nghị UBND thành phố Hà Nội kiểm điểm trách nhiệm các tổ chức, cá nhân để kéo dài những vướng mắc ở Hacinco. Ðến nửa đầu tháng 8-2007, công việc vẫn rất bộn bề, chưa biết đến khi nào đến hồi kết (?).
Hacinco được thành lập cuối năm 1993, là doanh nghiệp nhà nước trực thuộc Tổng công ty đầu tư phát triển nhà Hà Nội. Ngày 29-10-2004, UBND thành phố Hà Nội ra quyết định cho phép Hacinco triển khai cổ phần hóa doanh nghiệp. Thực hiện quyết định của UBND thành phố, Hacinco thành lập ban đổi mới doanh nghiệp. Do công việc mới mẻ, trình độ chuyên môn về cổ phần hóa còn hạn chế, Hacinco ký hợp đồng với Công ty chứng khoán Bảo Việt và Chi cục Tài chính doanh nghiệp thuộc Sở Tài chính Hà Nội, là đơn vị thường trực Ban đổi mới và phát triển doanh nghiệp thành phố làm tư vấn. Hai đơn vị này có trách nhiệm tư vấn giúp Hacinco toàn bộ công việc cổ phần hóa từ A đến Z, tức là từ lúc bắt đầu chuyển đổi đến tổ chức xong Ðại hội cổ đông, thành lập xong doanh nghiệp cổ phần.
Dưới sự hướng dẫn của các cơ quan tư vấn, công việc cổ phần hóa của Hacinco tiến triển thuận chèo, mát mái.
Ngày 2-12-2005, Hacinco tiến hành Ðại hội cổ đông thành lập. Tham dự, có 468 cổ đông bằng 99,32% số cổ phần có quyền biểu quyết; đại diện các cơ quan liên quan: Tổng Công ty đầu tư phát triển nhà Hà Nội, Chi cục Tài chính doanh nghiệp.... Ðại hội đã thông qua Ðiều lệ, phương án sản xuất, kinh doanh, quy chế làm việc, danh sách cổ đông... và bầu Hội đồng Quản trị, Ban kiểm soát.
Ngày 15-12-2005, Hội đồng quản trị họp bầu Chủ tịch Hội đồng quản trị, giám đốc điều hành. Ông Nguyễn Chí Sỹ, nguyên Giám đốc doanh nghiệp nhà nước Hacinco được bầu giữ cả hai chức: Chủ tịch Hội đồng quản trị và Giám đốc công ty.
Ngay sau đó, ngày 16-12-2005, công ty có tờ trình UBND và Ban đổi mới và phát triểndoanh nghiệp thành phố về kết quả đại hội, đề nghị thành phố ra quyết định chuyển Hacinco thành Công ty cổ phần đầu tư xây dựng Hacinco. Lẽ ra sau đại hội, công ty tiến hành đăng ký kinh doanh, nhưng ở Hà Nội có thêm thủ tục UBND ra quyết định.
Mọi việc tưởng như suôn sẻ, nhưng ngày 19-12-2005, một cổ đông đại diện cho nhóm cổ đông ngoài công ty có đơn gửi Chi cục Tài chính doanh nghiệp đề nghị thực hiện kiểm toán tài chính của Hacinco đến thời điểm 30-12-2005. Tiếp đó, vẫn cổ đông này ngày 10-1-2006 có đơn gửi Ban đổi mới và phát triển doanh nghiệp thành phố đề nghị xác định lại vốn điều lệ, cơ cấu cổ phần, bởi vì có những cổ đông mua cổ phiếu bằng phương thức chuyển nợ thành vốn góp là không hợp lệ, trái với quy định hiện hành. Ngoài ra, còn có một số vướng mắc nhỏ khác về việc thanh toán khoản vay quá hạn của Hacinco với Chi nhánh ngân hàng công thương Ðống Ða; cổ đông Hacinco được hưởng trùng cổ phiếu ưu đãi.
Từ những vướng mắc nêu trên, Chi cục Tài chính doanh nghiệp, cơ quan tư vấn cho Hacinco tiến hành cổ phần hóa vào cuộc. Và cũng từ đây sự việc trở nên phức tạp, hàng trăm đơn khiếu kiện phát đi khắp nơi, thông tin bị nhiễu, cách xử lý của nhiều cơ quan và của cùng một cơ quan chức năng có sự khác nhau, khiến vấn đề đã rối càng thêm rối hơn. Thủ tướng Chính phủ phải ba lần có ý kiến chỉ đạo. Bộ Tài chính (Cục Tài chính) nhiều lần có công văn phân xử, trả lời các bên (Chi cục tài chính doanh nghiệp thành phố và doanh nghiệp Hacinco).
Dưới sự chỉ đạo của hai đời Phó Chủ tịch UBND thành phố, các ngành chức năng của Hà Nội vào cuộc, trong đó công an hai lần vào điều tra nhưng không thấy dấu hiệu tiêu cực của một vụ án hình sự. Gần 20 tháng trôi qua, sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp bị đình trệ, vốn của nhà đầu tư góp hơn 30 tỷ đồng bị phong tỏa tại Kho bạc Nhà nước, thiệt hại về kinh tế nhiều tỷ đồng, đời sống cán bộ, công nhân Hacinco gặp khó khăn; tâm trạng nhà đầu tư hoang mang...
Ðến nay, sau nhiều cuộc họp, nhiều cơ quan chức năng tham gia giải quyết, cho ý kiến, một số vướng mắc đã có hướng giải quyết, được các bên chấp nhận. Chỉ còn một vấn đề cần làm sáng tỏ để đi đến kết luận cuối cùng. Ðó là việc chuyển nợ thành vốn góp.
Theo Quyết định số 6680/QÐ-UB của UBND thành phố ngày 29-9-2005, giá trị doanh nghiệp đến thời điểm 31-12-2004 là 260.208.975.812 đồng, trong đó giá trị thực tế phần vốn Nhà nước hơn 7 tỷ đồng. Với số vốn nhà nước quá ít, khó bảo đảm sản xuất, kinh doanh sau cổ phần hóa, công ty căn cứ vào tiềm năng, thương hiệu vốn có mạnh dạn đề nghị và được thành phố chấp nhận xác định vốn điều lệ là 50 tỷ đồng; sau khi trừ phần bán cổ phần ưu đãi cho cán bộ, công nhân, vốn nhà nước còn hơn 4,5 tỷ đồng, bằng 9,11% vốn điều lệ; cổ phần bán ưu đãi cho người lao động trong doanh nghiệp là 5,6 tỷ đồng (số tròn), bằng 11,18% vốn điều lệ.
Số còn lại 39,8 tỷ đồng, công ty phát hành cổ phiếu bán đấu giá công khai ra ngoài doanh nghiệp. Thành phố giao Chi cục Tài chính doanh nghiệp chỉ đạo các đơn vị liên quan thực hiện việc phát hành này qua Trung tâm Giao dịch chứng khoán Hà Nội theo đúng quy định hiện hành.
Ở thời điểm phát hành cổ phiếu, thị trường chứng khoán Hà Nội còn rất mới mẻ, doanh nghiệp đang làm ăn thua lỗ, nợ lương người lao động vài tháng liền, nên ít nhà đầu tư dám mua cổ phiếu của công ty. Ðứng trước tình hình đó, Công ty đã cử người đi khắp trong nam, ngoài bắc quảng bá doanh nghiệp, vận động các nhà đầu tư thân quen, khách hàng, chủ nợ nhiều năm của công ty tham gia mua cổ phần. Ðồng thời vận động cán bộ, công nhân, viên chức trong công ty và gia đình họ dành dụm tiền để góp vốn mua cổ phần, giúp đỡ công ty vượt qua khó khăn trước mắt.
Kết quả là đã bán được hơn 3,7 triệu cổ phần, tương ứng với số tiền hơn 37 tỷ đồng, còn ế gần ba trăm nghìn cổ phần tương ứng với số tiền gần 3.000 triệu đồng. Trong tổng số tiền bán cổ phần, số cổ đông nộp tiền tại sàn giao dịch chứng khoán Hà Nội gần 20 tỷ đồng cộng với số tiền đặt cọc của các cổ đông, kể cả 35 cổ đông chuyển nợ thành vốn góp là 22,6 tỷ đồng. Số tiền chuyển nợ thành vốn góp là số tiền công ty vay nợ, mua chịu hàng, nợ lương người lao động các tháng 7, 8, 9, 10 năm 2005.
Như vậy, dưới sự hướng dẫn, giám sát của Chi cục Tài chính doanh nghiệp, sự tham gia của Tổng công ty đầu tư xây dựng Hà Nội, sự đóng góp của Công ty cổ phần chứng khoán Bảo Việt và Trung tâm Giao dịch chứng khoán Hà Nội, việc phát hành thêm cổ phiếu để huy động vốn xã hội vào sản xuất, kinh doanh đã thành công. Ngay sau đó, ngày 28-11-2005, Sở Tài chính Hà Nội có công văn đề nghị UBND thành phố công nhận kết quả bán đấu giá cổ phần lần đầu của Hacinco và điều chỉnh vốn điều lệ theo kết quả thực tế vốn huy động - tức là từ 50 tỷ xuống còn hơn 47 tỷ đồng. UBND thành phố chấp nhận và ra Quyết định 7867/QÐ-UB đồng ý điều chỉnh vốn điều lệ của doanh nghiệp.
Nhưng ngay sau đó ít ngày, từ một đơn khiếu kiện của một cổ đông, Chi cục Tài chính doanh nghiệp phủ định ngay kết quả này. Và cho rằng: Việc chuyển nợ thành vốn góp có một số sai phạm: Những cổ đông nộp tiền đặt cọc, chuyển nợ thành vốn góp chưa nộp tiền vào tài khoản phong tỏa tại Kho bạc Hà Nội theo quy định, coi như từ chối mua cổ phần, không được trả lại tiền đặt cọc. Số tiền cổ đông mua cổ phần, chuyển nợ thành vốn góp nộp tại Hacinco bị giám đốc công ty - doanh nghiệp Nhà nước sử dụng là không đúng quy định.
Những cổ đông chuyển nợ thành vốn góp không đúng quy định nói trên không đủ tư cách tham dự và biểu quyết tại Ðại hội cổ đông thành lập, do đó không công nhận kết quả Ðại hội cổ đông của Hacinco.
Trong khi đó, Hacinco đã chứng minh đầy đủ các căn cứ pháp lý bảo đảm việc làm của mình là đúng. Cục Tài chính doanh nghiệp (Bộ Tài chính) trả lời công văn của Hacinco ngày 22-2-2006 về việc bù trừ công nợ khi mua cổ phiếu: Theo quy định của Nghị định 187/2004/NÐ-CP và Thông tư 126/2004/TT/TC hướng dẫn thực hiện nghị định: "Công ty đầu tư xây dựng số 2 Hà Nội căn cứ kết quả bán đấu giá cổ phần lần đầu tại Trung tâm Giao dịch chứng khoán, các văn bản giấy tờ cam kết giữa các nhà đầu tư với doanh nghiệp liên quan đến việc chuyển nợ thành vốn góp (theo hướng dẫn của Trung tâm giao dịch tại Công văn 598/TTGDHN/BÐG ngày 19-10-2005) để yêu cầu nhà đầu tư nộp số tiền mua cổ phần còn lại (sau khi đã trừ công nợ phải trả, khoản tiền đặt cọc, tiền đã về trung tâm) về tài khoản của doanh nghiệp là phù hợp với quy định trên".
Do không thống nhất và suy nghĩ khác nhau về vận dụng những văn bản nói trên đã kéo dài việc cổ phần hóa doanh nghiệp Hacinco gần hai năm; chỉ khổ cho cơ sở và nhà đầu tư.
Ðã đến lúc cần giải quyết dứt điểm những vướng mắc nói trên. Theo một nguồn tin chúng tôi biết được, gần đây thực hiện sự chỉ đạo của UBND thành phố, đoàn thanh tra liên ngành đã vào cuộc. Sau khi phân tích, đánh giá quá trình diễn ra những vướng mắc ở Hacinco, căn cứ ý kiến, kiến nghị của Tổng công ty đầu tư xây dựng nhà Hà Nội - cơ quan chủ quản của Hacinco và các cơ quan chức năng Cục Tài chính doanh nghiệp (Bộ Tài chính), Trung tâm Giao dịch chứng khoán Hà Nội, Công ty chứng khoán Bảo Việt,... thì "những tồn tại trong quá trình cổ phần hóa của Công ty đầu tư xây dựng số 2 Hà Nội không ảnh hưởng đến quyền và lợi ích của hai bên là nhà đầu tư và doanh nghiệp cổ phần hóa".
Hơn thế nữa, đây là một công ty làm ăn thua lỗ lại phát hành thêm và bán được cổ phiếu, thu về 37 tỷ đồng vốn xã hội vào đầu tư phát triển sản xuất, kinh doanh, xây dựng Thủ đô là điều đáng hoan nghênh. Do đó đề nghị UBND thành phố ra quyết định thành lập Công ty cổ phần đầu tư xây dựng Hacinco để sớm đi vào hoạt động, ổn định tư tưởng, đời sống người lao động. Kiểm điểm nghiêm khắc những tập thể, cá nhân thực hiện không đúng những quy định của Nhà nước, kéo dài thời gian cổ phần hóa Hacinco. Cách giải quyết này được dư luận đồng tình và hoan nghênh.
