Tuy nhiên, “nút thắt” lớn nhất lại là giải phóng mặt bằng để xây dựng các khu công nghiệp mới. Địa phương đang có cách làm mới, quyết liệt để tháo gỡ vướng mắc này.
Tỉnh Thái Nguyên đề ra mục tiêu, thời gian tới sẽ có từ 2.500-3.000ha đất công nghiệp sạch để thu hút đầu tư FDI, những dự án có công nghệ hiện đại, giá trị gia tăng cao, thân thiện môi trường.
Tạo dư địa phát triển mới
Giá trị sản xuất công nghiệp của tỉnh Thái Nguyên năm 2025 đạt 1.058 nghìn tỷ đồng, xuất khẩu hơn 29,9 tỷ USD, thu ngân sách hơn 28.000 tỷ đồng, cao nhất từ trước đến nay. Đạt được kết quả đó, có đóng góp quan trọng của các dự án đầu tư trong các khu công nghiệp, đặc biệt là gần 200 dự án FDI với tổng vốn đầu tư hơn 11 tỷ USD, tạo ra giá trị sản xuất công nghiệp gần một triệu tỷ đồng, giải quyết việc làm cho gần 100.000 lao động. Qua đó cho thấy, thu hút đầu tư phát triển công nghiệp là động lực tăng trưởng chủ yếu trong những năm qua, góp phần quyết định mục tiêu tăng trưởng hơn 10% trong những năm tới của tỉnh Thái Nguyên.
Tuy nhiên, diện tích đất tại sáu khu công nghiệp đến nay cơ bản đã được lấp đầy, gần như không còn dư địa để thu hút đầu tư. Theo Quyền Trưởng ban Quản lý các Khu công nghiệp tỉnh Thái Nguyên Nguyễn Thế Hoàn, để tạo ra dư địa phát triển mới, bứt phá, tỉnh đang khẩn trương xây dựng sáu khu công nghiệp mới với tổng diện tích khoảng 1.700ha, tổng vốn đầu tư hạ tầng hơn 25.600 tỷ đồng và đến đầu năm 2026 sẽ có đất sạch trong khu công nghiệp với hạ tầng đồng bộ để nhà đầu tư thứ cấp xây dựng nhà máy sản xuất, kinh doanh. Thời gian tới, khi quy hoạch tỉnh được phê duyệt điều chỉnh, sẽ triển khai thêm một số khu công nghiệp để đạt mục tiêu 2.500-3.000ha.
Cụ thể, Khu công nghiệp Sông Công II-Giai đoạn 2 có diện tích hơn 296ha tại hai phường Bách Quang và Bá Xuyên, tổng mức đầu tư hạ tầng gần 4.000 tỷ đồng, chỉ hơn chín tháng, từ khi được chấp thuận chủ trương đầu tư (tháng 3/2025), địa phương hoàn thành giải phóng mặt bằng 120 ha, bồi thường đất đai, tài sản cho hơn 400 hộ gia đình, trong đó tái định cư cho 147 hộ dân.
Đại diện nhà đầu tư và kinh doanh hạ tầng khu công nghiệp này, Phó Giám đốc Công ty cổ phần Viglacera Thái Nguyên Hoàng Nguyên Ngọc cho biết: “Với phương châm có mặt bằng đến đâu, chúng tôi huy động tối đa thiết bị, vật tư, nhân lực đồng loạt thi công đường giao thông, công trình cấp điện, cấp nước, thoát nước, trạm xử lý nước thải, nhà điều hành, cho nên đến quý I/2026 sẽ có mặt bằng sạch để giao cho nhà đầu tư thứ cấp xây dựng nhà máy, trong đó có những dự án FDI công nghệ hiện đại, vốn đầu tư lên đến hàng trăm triệu USD”. Trên thực tế, tiến độ giải phóng mặt bằng, đầu tư hạ tầng nhanh như Khu công nghiệp Sông Công II-Giai đoạn 2 là không nhiều. Một số nhà đầu tư đang phải xây dựng hạ tầng khu công nghiệp kiểu “xôi đỗ” hoặc đang phải chờ mặt bằng để xây dựng hạ tầng, dẫn đến tiến độ xây dựng bị chậm, ảnh hưởng đến thu hút nhà đầu tư thứ cấp.
Gỡ "nút thắt" về mặt bằng
Việc chậm giải phóng mặt bằng dẫn đến đầu tư hạ tầng nhiều khu công nghiệp trên địa bàn triển khai chậm, nhà đầu tư phải chờ mặt bằng. Như Khu công nghiệp Yên Bình II có tổng vốn đầu tư 3.650 tỷ đồng, diện tích gần 300ha, khi khởi công vào tháng 8/2025 mới giải phóng mặt bằng được hơn
10 ha, phấn đấu hết năm 2025 giải phóng mặt bằng thêm hơn 30ha. Khu công nghiệp Phú Bình có diện tích 675ha, vốn đầu tư hơn 11.000 tỷ đồng, được khởi công ngày 19/12, đến nay mới giải phóng mặt bằng được khoảng 40ha. Có khu công nghiệp chưa đủ điều kiện khởi công, phải làm lễ động thổ. Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến giải phóng mặt bằng chậm là thiếu các khu tái định cư, mà để xây dựng các khu tái định cư cho số lượng người dân rất lớn cũng cần giải phóng mặt bằng. Bên cạnh đó là nhiều thủ tục, việc kê khai, kiểm đếm, định giá, áp giá mất nhiều thời gian.
Khởi công Khu công nghiệp Phú Bình, lãnh đạo tỉnh Thái Nguyên nêu quyết tâm triển khai nhanh khu công nghiệp này, trở thành hình mẫu về giải phóng mặt bằng nhanh nhất, xây dựng hạ tầng tốt nhất và thu hút nhà đầu tư thứ cấp có công nghệ cao, công nghệ xanh, công nghiệp bán dẫn… nhanh nhất, giá trị gia tăng lớn. Tỉnh định hướng khu công nghiệp này là nền tảng quan trọng để hình thành hệ sinh thái công nghiệp công nghệ cao, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh và vị thế của tỉnh trong chuỗi giá trị khu vực và toàn cầu, đóng góp tích cực vào phát triển kinh tế-xã hội.
Đối với 6 khu công nghiệp đang xây dựng hạ tầng và hơn 10 khu công nghiệp mới được bổ sung trong quy hoạch tỉnh, nâng tổng diện tích đất công nghiệp hơn 16.000ha sẽ được triển khai trong thời gian tới, tỉnh Thái Nguyên đang khẩn trương tháo gỡ “nút thắt” về giải phóng mặt bằng. Từ đó, đẩy nhanh tiến độ xây dựng hạ tầng đồng bộ các khu công nghiệp, tạo dư địa rộng lớn thu hút đầu tư phát triển công nghiệp, động lực chính để phát triển kinh tế.
Để giải phóng mặt bằng nhanh đối với các dự án lớn, nhất là các khu công nghiệp, thời gian tới tỉnh dành nguồn lực thỏa đáng để đầu tư các khu tái định cư; tách dự án tái định cư thành dự án độc lập. Đồng thời thực hiện chính sách tạm cư khi khu tái định cư chưa xây dựng kịp. Trong công tác giải phóng mặt bằng các khu công nghiệp, tỉnh Thái Nguyên chỉ đạo 6 rõ: Rõ người, rõ việc, rõ tiến độ, rõ thời gian, rõ thẩm quyền và rõ kết quả.
Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Thái Nguyên Vương Quốc Tuấn
Theo Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Thái Nguyên Vương Quốc Tuấn, để giải phóng mặt bằng nhanh đối với các dự án lớn, nhất là các khu công nghiệp, thời gian tới tỉnh dành nguồn lực thỏa đáng để đầu tư các khu tái định cư; tách dự án tái định cư thành dự án độc lập. Đồng thời thực hiện chính sách tạm cư khi khu tái định cư chưa xây dựng kịp. Trong công tác giải phóng mặt bằng các khu công nghiệp, tỉnh Thái Nguyên chỉ đạo 6 rõ: Rõ người, rõ việc, rõ tiến độ, rõ thời gian, rõ thẩm quyền và rõ kết quả. Để thực hiện, bên cạnh siết chặt kỷ luật, kỷ cương, tỉnh điều động, luân chuyển, tuyển dụng cán bộ để tăng năng lực cho cấp xã; kiên quyết thay thế cán bộ yếu về năng lực, thiếu tinh thần trách nhiệm, làm việc không hiệu quả để đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng, nhất là mặt bằng các khu công nghiệp.
Cùng với việc tạo ra mặt bằng sạch với hạ tầng đồng bộ tại các khu công nghiệp, những năm tới tỉnh Thái Nguyên sẽ đầu tư khoảng 45.000 căn nhà ở xã hội với quy mô khác nhau; xây dựng khu đô thị xứng tầm, tiện ích không chỉ để phát triển thương mại, dịch vụ mà còn thu hút nguồn nhân lực, nhất là nhân lực số, công nghệ cao nhằm tạo ra “làn sóng” thu hút đầu tư, phát triển công nghiệp, động lực chủ yếu tăng trưởng 2 con số những năm tới.
