Chỉ cách đây ít ngày, Ủy ban nhân dân huyện Ðan Phượng vừa tổ chức đón bằng công nhận Di tích quốc gia đặc biệt đình Ðại Phùng (thị trấn Phùng, huyện Ðan Phượng). Ðình nằm trên một khuôn viên rộng 2.542m2, là một trong những ngôi đình đẹp nhất xứ Ðoài. Ngôi đình gồm ba hạng mục chính là tiền tế, đại bái và hậu cung; đầu hồi phía phải là một giếng cổ, nguồn nước đá ong bốn mùa trong xanh.
Giá trị lớn nhất của ngôi đình là các đề tài trang trí điêu khắc còn giữ nguyên được niên đại nghệ thuật thế kỷ 17 với hơn 1.000 họa tiết có giá trị nghệ thuật cao. Nghệ thuật tạo hình ở đình Ðại Phùng đạt đến trình độ cao, hiếm thấy ở nước ta. Ngôi đình được ví là một “bảo tàng văn hóa, nghệ thuật dân gian” sống động.
Ðan Phượng còn có nhiều di sản quý báu khác, một trong số đó phải kể đến thành cổ Ô Diên. Dưới thời hậu Lý Nam Ðế, thành cổ Ô Diên được chọn làm kinh đô của nhà nước Vạn Xuân. Tòa thành xưa được xác định nằm trên địa bàn xã Hạ Mỗ ngày nay.
Mặc dù đã không còn tồn tại qua bao thế kỷ, nhưng xã Hạ Mỗ hiện nay còn lưu giữ hàng loạt di tích liên quan đến nhà nước Vạn Xuân, thành cổ Ô Diên như cụm di tích đình Vạn Xuân, chùa Hải Giác… Mảnh đất Ðan Phượng cũng là nơi đã sản sinh ra nhiều người con ưu tú làm rạng danh quê hương. Trong đó có Thái úy Tô Hiến Thành - danh nhân kiệt xuất vào thế kỷ 12.
Ông là người văn võ toàn tài, vừa có công đánh dẹp các cuộc nổi loạn; vừa là vị quan thanh liêm nổi tiếng, với nhiều bài học cho thế hệ sau. Dù là trụ cột của hai triều vua, ông luôn cống hiến hết mình vì đất nước, không màng đến tư lợi. Tô Hiến Thành được thờ ở nhiều nơi, trong đó có đền Văn Hiến trên chính quê hương Hạ Mỗ.
Ðịa bàn Ðan Phượng còn có ba di sản văn hóa phi vật thể quý báu khác, gồm: Ca trù Thượng Mỗ, diều sáo Bá Giang và chèo Tàu Tân Hội. Những năm qua, Ðan Phượng đã quan tâm đầu tư tu bổ di tích, bảo tồn di sản văn hóa phi vật thể.
Thành phố Hà Nội đã ban hành Quyết định công nhận điểm du lịch xã Hạ Mỗ, với các điểm đến chính là đình Vạn Xuân, chùa Hải Giác, đền Văn Hiến… Với hệ thống di tích cùng di sản văn hóa phi vật thể, điểm du lịch xã Hạ Mỗ hiện là một trong những địa chỉ du lịch hấp dẫn của Thủ đô.
Tại Hội thảo khoa học “Bảo tồn, phát huy giá trị di sản lịch sử-văn hóa quê hương Ðan Phượng và danh nhân Tô Hiến Thành” do Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam phối hợp Huyện ủy, Ủy ban nhân dân huyện Ðan Phượng tổ chức, các nhà khoa học đã làm rõ những giá trị lịch sử, văn hóa vùng đất cổ Ðan Phượng; những đóng góp của danh nhân Tô Hiến Thành với lịch sử dân tộc; đồng thời cho rằng, công tác bảo tồn, phát huy giá trị di sản lịch sử, văn hóa là nguồn lực nội sinh để địa phương bước vào kỷ nguyên vươn mình của đất nước. Nhiều nhà khoa học đề xuất cần hoàn thiện hồ sơ khu di tích Hạ Mỗ gồm: Ðền Chính Khí, miếu Hàm Rồng, đền Văn Hiến, chùa Giác Hải… trình Thủ tướng Chính phủ công nhận là Di tích quốc gia đặc biệt.
Tiến sĩ Ðặng Thị Diễm Hằng, Viện Nghiên cứu phát triển kinh tế-xã hội Hà Nội cho biết: Theo Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, huyện Ðan Phượng là khu vực thuộc đô thị trung tâm mở rộng gắn với tuyến đường vành đai 4 của Thủ đô.
Xây dựng Công viên di sản văn hóa danh nhân Tô Hiến Thành và nghiên cứu phục hồi các di sản văn hóa vùng đất Ô Diên cổ sẽ là một trong những nhiệm vụ chính trị quan trọng của huyện Ðan Phượng trong thời gian tới, nhằm bảo tồn, phát huy giá trị di sản lịch sử, văn hóa.
Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Hà Nội Nguyễn Văn Phong nhận định, Hội thảo không chỉ giúp huyện Ðan Phượng làm rõ vai trò, vị trí quan trọng của thành Ô Diên trước đây và hiện nay, mà còn làm rõ nhiều vấn đề liên quan tiến trình phát triển của lịch sử dân tộc và Thăng Long - Hà Nội.
Ðồng chí Nguyễn Văn Phong khẳng định, trong năm trụ cột định hướng cho phát triển Thủ đô Hà Nội, có trụ cột rất quan trọng dựa trên nguồn lực nhân văn, văn hóa và nguồn lực con người. Hà Nội có bề dày lịch sử hơn một nghìn năm, nếu tính cả thời Cổ Loa, Ô Diên, Thăng Long - Hà Nội chúng ta đã có hơn 2.000 năm, một điều vô cùng hiếm có của các Thủ đô trên thế giới.
Ðồng chí đề nghị huyện Ðan Phượng báo cáo với lãnh đạo thành phố những công việc cụ thể để thành phố hỗ trợ; đồng thời, cập nhật, bổ sung ngay kết quả của hội thảo, nhất là khu vực Thành cổ Ô Diên trong quá trình xây dựng quy hoạch phát triển của huyện; biên tập những tài liệu cụ thể đưa vào các nhà trường để thế hệ trẻ hiểu, yêu truyền thống quê hương…
