Đúng vào thời điểm các vườn cúc chuẩn bị bước vào giai đoạn quan trọng nhất để phục vụ Tết Nguyên đán Bính Tỵ 2026, nước lũ bất ngờ đổ về khiến hàng nghìn chậu hoa bị nhấn chìm, rễ thối rữa, phần lớn diện tích sản xuất mất trắng. Trước tình cảnh khó khăn chồng chất, chính quyền, đoàn thể và bà con nông dân đã nhanh chóng bắt tay vào khắc phục hậu quả, thể hiện tinh thần đoàn kết, quyết tâm giữ gìn và khôi phục làng nghề truyền thống hơn 20 năm qua.
Thiệt hại nặng nề
Những ngày đầu tháng 12, khi trận lũ đã qua đi, bước chân vào cánh đồng Phú Thạnh (phường Hòa Thắng) dễ dàng cảm nhận không khí trầm buồn bao trùm cả khu vực. Nơi từng rực rỡ sắc vàng mỗi độ Tết đến, Xuân về nay chỉ còn lại những luống đất nhão nhoẹt, hàng loạt chậu cúc ngả nghiêng, thân cây úng mềm và rễ thối đen sau nhiều ngày bị nước lũ bao phủ.
Phường Hòa Thắng (mới) vốn là nơi có truyền thống trồng hoa cúc Tết hơn 20 năm qua, tiếp nối từ làng nghề hoa cúc Ninh Giang trước đây. Làng nghề với 120 hộ sản xuất, gần 300 lao động, từng được Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa công nhận là làng nghề truyền thống năm 2016; nhãn hiệu tập thể “Hoa cúc Ninh Giang” được Cục Sở hữu trí tuệ cấp chứng nhận năm 2017 là bước khẳng định giá trị thương hiệu của vùng đất này.
Trước năm 2020, mỗi năm nơi đây cung cấp khoảng 150.000 chậu cúc các loại ra thị trường, chủ yếu là cúc đại đóa và cúc pha lê, hai dòng chủ lực phục vụ Tết. Thế nhưng trận lũ vừa qua đã cuốn phăng những thành quả của người dân. Theo ghi nhận của phóng viên, các hộ dân ở vùng trũng gần như 100% diện tích trồng cúc bị thiệt hại hoàn toàn. Lượng nước quá lớn, ngập sâu và kéo dài 2 đến 3 ngày khiến cây không thể hồi phục, nhiều chậu dù được kê cao vẫn bị nước tràn phủ lên cả ngọn.
Trong căn nhà nhỏ vừa dọn dẹp xong bùn đất, anh Nguyễn Phú Tuyên, người có gần 20 năm gắn bó với nghề trồng hoa cúc mỗi vụ Tết vẫn chưa hết bàng hoàng. Gia đình anh đầu tư 50 triệu đồng cho 500 chậu cúc chuẩn bị cho vụ Tết này, kỳ vọng thu về hơn 140 triệu đồng khi hoa đúng độ. “Thời điểm nước lũ về đúng lúc hoa chuẩn bị vào nụ. Chỉ còn hơn một tháng nữa là hoa bắt đầu mớm bông. Giờ chỉ còn toàn bùn đất, rễ cây mục hết. Hơn nửa năm công sức, vốn liếng gom góp từ nhiều nguồn, nay coi như không còn gì”. Anh Tuyên nói, giọng đượm buồn.
Cách nhà anh Tuyên chỉ một con ngõ nhỏ, gia đình ông Nguyễn Văn Tạo, một trong những hộ trồng hoa lâu năm của phường cũng đứng trước cảnh trắng tay. Hơn 900 chậu cúc lớn nhỏ của gia đình, bao gồm cả giống cúc đại đóa và cúc pha lê đều chết rũ sau ba ngày ngâm trong nước lũ. Khi nhấc thử một chậu lên, phần rễ bị mục rời ra từng mảng. “Ngập sâu như vậy thì chịu, không cứu được. Năm trước còn thu về hơn 200 triệu đồng, năm nay trắng tay hết. Tết này xem như bỏ”, ông Tạo chia sẻ.
Không chỉ các hộ có quy mô sản xuất lớn chịu thiệt hại, những hộ trồng nhỏ lẻ trong khu vực cũng rơi vào tình cảnh khó khăn tương tự. Anh Hoàng Trung Hiếu có 180 chậu cúc gần bốn tháng tuổi. Những năm trước, khi nước chỉ ngập nhẹ, anh vẫn cứu được hoa. Nhưng năm nay, nước lũ dâng cao kèm theo dòng nước chảy xiết, ngập hết cả ngọn hoa, khiến cho toàn bộ diện tích gần như mất trắng. “Những hộ ở khu vực cao hơn còn gỡ gạc được chút ít. Còn ở khu vực thấp như nhà tôi thì hư hại hoàn toàn”, anh Hiếu cho hay.
Những năm trước, thương hiệu “Hoa cúc Ninh Giang” vào mỗi vụ Tết đều rất được giá, loại chậu đại có giá từ 1,5 - 1,6 triệu đồng, chậu trung bình từ 1 - 1,2 triệu đồng, chậu nhỏ có giá từ 250.000 - 450.000 đồng. Vụ hoa Tết là nguồn thu chính để duy trì sinh hoạt, chi trả học phí cho con cái và tái đầu tư sản xuất. Vì vậy, mất mùa đồng nghĩa nhiều hộ đối diện với nguy cơ thiếu hụt kinh phí trong thời gian dài.
Nước rút đi, nhưng nỗi lo của người nông dân vẫn ở lại, những vườn cúc từng xanh mướt giờ chỉ còn lại màu xám úa của đất bùn, mùi ẩm sình, thân cây mục nát càng khiến cho không khí nơi xóm nhỏ trở nên nặng nề hơn. Bà con lắc đầu nói rằng: “Chưa bao giờ làng hoa rơi vào tình cảnh điêu tàn như lần này”.
Chung tay khôi phục làng hoa
Ngay khi nước bắt đầu rút, chính quyền phường Hòa Thắng đã khẩn trương triển khai các biện pháp hỗ trợ người dân khắc phục hậu quả. Ông Trịnh Xuân Thanh, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân phường cho biết, cán bộ đã đến từng hộ trồng hoa để ghi nhận thiệt hại và hướng dẫn làm thủ tục kê khai. “Phường đang xác minh thực tế, kiểm đếm cụ thể từng chậu hoa, từng phần diện tích bị ảnh hưởng. Sau khi hoàn tất, phường sẽ tổng hợp báo cáo gửi Sở Nông nghiệp và Môi trường, rồi tiếp theo Sở sẽ trình lên Ủy ban nhân dân tỉnh xem xét và hỗ trợ theo quy định”, ông Thanh cho hay.
Theo ông Nguyễn Duy Quang, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Khánh Hòa, ngành đang yêu cầu các địa phương đẩy nhanh tiến độ thống kê thiệt hại để triển khai hỗ trợ theo Nghị định số 09/2025/ NĐ-CP của Chính phủ quy định về chính sách hỗ trợ sản xuất nông nghiệp để khôi phục sản xuất vùng bị thiệt hại do thiên tai, dịch hại thực vật. “Ngoài hỗ trợ thiệt hại, ngành sẽ phối hợp hướng dẫn các giải pháp khôi phục sản xuất; đồng thời khuyến nghị bà con trồng các loại hoa ngắn ngày để kịp phục vụ thị trường Tết Nguyên đán Bính Tỵ 2026. Chúng tôi cũng sẽ hỗ trợ kết nối đầu ra nhằm giúp bà con sớm ổn định cuộc sống”, ông Quang cho biết.
Dù mất mát lớn, người dân vẫn giữ tinh thần lạc quan, bởi nghề trồng hoa đã trở thành sinh kế gắn bó hàng chục năm, đồng thời là niềm tự hào của phường Hòa Thắng. “Khó khăn thì nhiều, nhưng đã quen với nghề rồi, nên không bỏ được. Làng hoa này sống nhờ nghề trồng hoa hơn 20 năm nay, phải cố gây dựng lại thôi”, ông Nguyễn Văn Tạo chia sẻ.
Nhiều hộ đã bắt đầu tính toán lại lịch thời vụ, chuẩn bị vật tư và giống mới cho vụ năm 2027. Một số hộ dự định chuyển đổi tạm thời sang các giống hoa ngắn ngày để gỡ vốn và duy trì thu nhập trước mắt. Hội Nông dân phường cũng vận động các tổ chức, đơn vị thiện nguyện hỗ trợ phân bón, chậu giống, nhu yếu phẩm, tạo thêm nguồn lực hỗ trợ người dân vượt qua giai đoạn khó khăn.
Trên cánh đồng Phú Thạnh nơi từng hứng chịu sự tàn phá nặng nề của dòng nước lũ, đã bắt đầu xuất hiện hình ảnh quen thuộc: Những người nông dân lom khom, khơi đất, sửa hệ thống tưới, việc làm giản dị ấy chính là minh chứng cho ý chí kiên cường, sự bền bỉ của người dân nơi đây.
Nhiều người dân sống lâu năm tại đây đều hoảng sợ trước sức tàn phá của trận lũ lịch sử này, và nó sẽ còn hằn sâu trong tiềm thức của mỗi người dân. Thế nhưng, với sự chung tay, góp sức của chính quyền và cộng đồng, cùng ý chí vượt khó của người nông dân, vững tin vào ngày làng hoa hồi sinh, giống như những bông cúc luôn nở rực rỡ vào thời khắc giao mùa. Thương hiệu “Hoa cúc Ninh Giang” của phường Hòa Thắng, sau khi vượt qua biến cố, sẽ tiếp tục vươn lên mạnh mẽ, mang đến mùa xuân mới đầy hy vọng và bình an.
