Tây Nguyên mùa khô, chúng tôi tìm về thôn 3, xã Đắk Pơ Pho, huyện Kông Chro, để tìm hiểu mô hình phát triển kinh tế điển hình của gia đình anh Việt Thái Sơn. Dẫn chúng tôi tham quan trang trại, anh Sơn chia sẻ, năm 2018, anh được người thân ở tỉnh Hà Tĩnh giới thiệu mô hình chăn nuôi hươu đem lại hiệu quả kinh tế cao. Sau khi học hỏi kinh nghiệm, kỹ thuật chăm sóc, cách thu hoạch nhung, anh bắt tay xây dựng chuồng trại và quy hoạch 1,6ha đất trồng cỏ làm nơi chăn thả hươu.
Chuẩn bị cơ sở vật chất đâu vào đó, đầu năm 2019, anh Sơn bỏ vốn mua 13 con hươu giống từ trang trại chăn nuôi uy tín tại tỉnh Tiền Giang. Việt Thái Sơn lý giải: “Tôi thấy khí hậu ở khu vực miền Tây ấm áp gần giống với điều kiện ở Kông Chro, vì thế gia đình quyết định mua hươu ở đây về nuôi. Tôi nghĩ, chúng sẽ sớm thích nghi hơn con giống ở các tỉnh phía bắc”. Đúng như tính toán của anh, đàn hươu mua về được chăn thả giữa đồng cỏ mênh mông và được chăm sóc kỹ lưỡng cho nên phát triển rất tốt, cho nhung chất lượng.
Đến nay, đàn hươu của gia đình Việt Thái Sơn đã phát triển lên 26 con. Trong đó, 6 con đực trưởng thành đã cho thu hoạch nhung, 6 con cái sinh sản và 14 con từ 8 đến 12 tháng tuổi. Theo anh Sơn, hươu dễ nuôi, không tốn thời gian chăm sóc, ít bị dịch bệnh. Thức ăn chủ yếu là tận dụng các loại phế phẩm nông nghiệp và cỏ ngoài đồng, nên không tốn chi phí.
Hươu cái nuôi 2 năm thì cho phối giống. Hươu con nuôi từ 12 đến 18 tháng thì xuất bán cho khách hàng có nhu cầu, giá mỗi con hươu đực dao động từ 12 triệu đến 15 triệu đồng, hươu cái từ 8 triệu đến 10 triệu đồng. Hươu đực nuôi hơn 2 năm là cho thu hoạch nhung, chu kỳ thu hoạch kéo dài từ 14 đến 16 năm.
Cứ tám, chín tháng hươu đực cho nhung một lần, bình quân từ 5 đến 8 lạng nhung mỗi con, giá bán 1,5 triệu đồng/lạng. Nhung có đến đâu, khách đặt mua hết tới đó. Nhờ bán con giống và nhung hươu, mỗi năm gia đình anh Sơn thu gần 100 triệu đồng, sau khi đã trừ hết chi phí. “Có nguồn vốn ổn định, gia đình tôi tái đầu tư phát triển sản xuất, chăn nuôi, kinh tế ngày càng phát triển. Thời gian tới, tôi tiếp tục nhân rộng đàn hươu, nâng cao chất lượng sản phẩm nhung và con giống bán ra thị trường”, anh Sơn chia sẻ.
Cũng giống như gia đình Việt Thái Sơn, cuối năm 2012, bà Lê Thị Dung ở làng Sơ Kiết, xã An Trung, huyện Kông Chro đi tham quan, học hỏi kỹ thuật chăm sóc và quyết định mua một cặp nai giống về nuôi. Bà Dung kể, các con đi học xa nhà nên vợ chồng bà bàn tính nuôi nai.
Hằng ngày, bà cắt rau cỏ, lấy cây trái chung quanh vườn cho nai ăn. “Chúng tôi nuôi khoảng 1 năm thì nai cái đẻ con, nai đực cho nhung. Bình quân một con nai đực cho nhung 2 lần trong năm, mỗi cặp nhung có trọng lượng từ 2 đến 2,5kg, giá bán 10 triệu đồng/kg. Nai con thì nuôi để gây đàn và bán giống. Gia đình hiện có 3 con nai đực trưởng thành và 3 con nai cái sinh sản”, bà Dung cho biết.
Với kinh nghiệm hơn 10 năm nuôi nai, bà Dung cho rằng, nghề này phù hợp với những gia đình ít nhân lực, bởi không tốn nhiều công lao động, nguồn thức ăn dễ kiếm, lại không cần nhiều vốn đầu tư. Bên cạnh đó, nai có sức đề kháng cao, vì thế rất dễ chăm sóc, nuôi dưỡng.
Tuy nhiên, do tập tính nhút nhát nên nai cần được nuôi nhốt ở nơi yên tĩnh, mỗi con 1 chuồng. Song song với vệ sinh chuồng trại sạch sẽ, thoáng mát vào mùa hè, ấm áp vào mùa đông, hằng ngày cần cung cấp thức ăn, nước uống đầy đủ cho nai; đồng thời, cần bổ sung các thức ăn tinh bột, như cám gạo, bột bắp, bột mì để nhung nai phát triển, đạt chất lượng. Hằng tuần phải phun thuốc khử trùng chung quanh nơi nuôi nhốt nai để hạn chế dịch bệnh. “Từ khi nuôi nai, gia đình có thêm thu nhập ổn định từ 60 triệu đến 80 triệu đồng mỗi năm”, bà Dung nói.
Theo Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Kông Chro, hiện trên địa bàn huyện có 4 hộ nuôi nai và một hộ nuôi hươu, với tổng đàn gần 50 con. Nhờ mô hình chăn nuôi hươu, nai lấy nhung và bán con giống, nhiều hộ dân có thu nhập ổn định. “Thời gian tới chúng tôi sẽ phối hợp với các địa phương tuyên truyền để bà con mở rộng mô hình. Cùng với bán nhung tươi, Phòng khuyến khích các hộ chế biến nhung thành nhiều sản phẩm để tăng giá trị, nâng cao thu nhập”, Phó Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Kông Chro, Trần Văn Đấu cho biết.
