Kể từ khi thành lập Câu lạc bộ kỵ mã Lang Biang-Đà Lạt, những chú ngựa dưới chân núi mẹ không chỉ góp phần làm phong phú sản phẩm du lịch mà còn tham gia bảo đảm an ninh trật tự cơ sở.
Tôi từng nhiều lần ngược núi để chứng kiến các “kỵ mã chân trần”, những người con sinh ra giữa buôn làng, lớn lên trên lưng ngựa,... tự do bay bổng với cuộc chơi bên sườn núi. Bên chú ngựa được đặt tên Rambô, anh Krajan Truik, Chủ nhiệm Câu lạc bộ kỵ mã Lang Biang-Đà Lạt cho biết: “Ở vùng đất này, những đứa trẻ biết chạy đã biết cưỡi ngựa cỏ. Vào những buổi chiều trên các sườn đồi, bọn trẻ thường rủ nhau cưỡi ngựa rong chơi, hứng chí thì vào cuộc đua”.
Ngày trước, ở những buôn làng người Cơ Ho dưới chân núi Lang Biang nhà nào cũng phải có vài con ngựa. Ngựa được thả đi hoang trong rừng, mỗi tuần mới “thăm” một lần để xác định vị trí, lúc nào cần mới huýt sáo gọi về. Krajan Truik cho biết, anh được nghe những người già trong buôn kể, xưa, ở cao nguyên này thường xuyên tổ chức đua ngựa không yên, ai thắng cuộc là rất hãnh diện.
Hội đua ngựa ở đây rất độc đáo, “kỵ mã” đầu trần, chân trần, ngựa không yên, không bàn đạp… Họ bước vào cuộc chơi bản năng phóng khoáng để thỏa chí và thể hiện bản lĩnh của chàng trai miền sơn cước.
Những năm qua, huyện Lạc Dương trước đây, nay là phường Lang Biang-Đà Lạt thường tổ chức giải đua ngựa không yên để gìn giữ và phát huy nét đẹp văn hóa truyền thống của cư dân bản địa. Qua đó góp phần thu hút du khách, quảng bá hình ảnh vùng đất, con người cao nguyên Lang Biang.
Theo Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân phường Cil Poh, sở hữu cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp cùng bản sắc văn hóa độc đáo, địa phương luôn xác định việc gìn giữ, phát huy bản sắc văn hóa, phát triển kinh tế du lịch là chương trình trọng tâm, xuyên suốt, lâu dài.
“Cùng với di sản văn hóa cồng chiêng, phường hướng tới xây dựng môn thể thao đua ngựa không yên của người Cơ Ho trở thành di sản văn hóa phi vật thể quốc gia và là một sản phẩm du lịch mới”, ông Cil Poh cho biết.
Tháng 11/2025, Ủy ban nhân dân phường Lang Biang-Đà Lạt quyết định công nhận Câu lạc bộ kỵ mã Lang Biang-Đà Lạt, với hơn 20 thành viên được tổ chức và hoạt động trên địa bàn phường. Những “kỵ mã” trên lưng những chú ngựa không yên giờ đây không chỉ tham gia các cuộc đua truyền thống hằng năm, mà đã tham gia lực lượng an ninh, trật tự ở cơ sở.
Chủ nhiệm câu lạc bộ kỵ mã Krajan Truik cho biết, cùng với việc huấn luyện, sinh hoạt và biểu diễn huấn luyện kỹ năng, phát triển phong trào thể thaovăn hóa-du lịch cưỡi ngựa, câu lạc bộ còn phối hợp các cơ quan, đơn vị, cơ sở du lịch và dịch vụ- du lịch tại địa phương tổ chức hoạt động trải nghiệm cho du khách.
Các thành viên câu lạc bộ còn tham gia vào việc bảo đảm an ninh trật tự và công tác chữa cháy rừng, cứu nạn, cứu hộ trong rừng. Đội trưởng Phòng cháy chữa cháy và Cứu nạn cứu hộ phường Lang Biang-Đà Lạt (PCCC phường) Đặng Ngọc Hiệp cho biết, xuất phát từ tình hình thực tế tại địa phương, Công an phường đã tham mưu chính quyền thành lập câu lạc bộ kỵ mã và giao Đội PCCC phường vận động anh em nuôi ngựa vào câu lạc bộ.
Ngoài huấn luyện, sinh hoạt và biểu diễn, tham gia các giải đấu trong và ngoài tỉnh, câu lạc bộ phối hợp cơ quan chức năng bảo đảm an ninh trật tự, đồng thời chuyên chở nước, thiết bị để hỗ trợ chữa cháy rừng.
Đặc biệt, các thành viên thông thuộc lối mòn cho nên tham gia công tác tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn trong rừng đạt hiệu quả cao. “Câu lạc bộ được Ban Chỉ huy Quân sự phường hỗ trợ trang phục, Đội PCCC phường bố trí khu vực huấn luyện và nuôi nhốt ngựa, hỗ trợ kinh phí bước đầu để hoạt động”, ông Hiệp cho biết.
Tuy mới thành lập, nhưng câu lạc bộ kỵ mã Lang Biang-Đà Lạt đã được nhiều người biết đến. Mới đây, thành viên câu lạc bộ được mời tham gia đóng phim để quảng bá cho cà-phê Tây Nguyên.
Trung tuần tháng 12, câu lạc bộ cùng các cơ quan chức năng, lực lượng Đội PCCC phường tham gia Lễ ra quân đợt cao điểm tấn công, trấn áp tội phạm của Công an phường Lang Biang-Đà Lạt.
Ông Cil Poh nhấn mạnh: “Đối với địa hình cao nguyên Lang Biang, việc thành lập câu lạc bộ kỵ mã góp phần nâng cao khả năng hỗ trợ kịp thời công tác phòng cháy chữa cháy-cứu nạn cứu hộ; bảo đảm an ninh trật tự cơ sở và tham gia tích cực phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc”.
