Theo nhóm nghiên cứu tại Viện Khoa học Weizmann của Israel, mô hình này giống như một phôi thai ở ngày thứ 14, có các cấu trúc bên trong trước khi đặt nền móng cho các cơ quan trong cơ thể.
Công trình của các nhà khoa học đã được công bố trên tạp chí Nature vào ngày 7/9 sau khi bản in trước được xuất bản vào tháng 6, trong cuộc họp thường niên của Hiệp hội Nghiên cứu tế bào gốc quốc tế (ISSCR) tại Boston, Mỹ.
Nhóm Israel nhấn mạnh rằng họ còn lâu mới có thể đạt được bước tiến tạo ra phôi thai.
 |
Các mô hình phôi người giai đoạn đầu, do các nhà khoa học Israel tạo ra mà không sử dụng trứng, tinh trùng hoặc tử cung. Ảnh: Reuters |
Giáo sư, Tiến sĩ Jacob Hanna, người đứng đầu nghiên cứu tại Viện Weizmann ở Israel cho biết: "Câu hỏi đặt ra là khi nào một mô hình phôi được coi là phôi thai? Khi điều đó xảy ra, chúng tôi biết các quy định. Hiện tại, chúng tôi thực sự đang cách rất xa thời điểm đó".
Tuy nhiên, họ cho biết nghiên cứu này có thể mở ra cánh cửa cho những phương pháp mới để kiểm tra tác dụng của thuốc đối với việc mang thai, hiểu rõ hơn về sẩy thai và các bệnh di truyền, và thậm chí có thể phát triển các mô và cơ quan cấy ghép.
Giáo sư Hanna nói: "Chúng không giống nhau mà có sự khác biệt so với phôi người. Nhưng đây vẫn là lần đầu tiên, nếu bạn mở tập bản đồ hoặc sách giáo khoa, bạn thực sự có thể thấy sự giống nhau giữa chúng".
 |
| Mô hình phôi người được tạo từ các tế bào gốc có nguồn gốc từ tế bào da người trưởng thành. Ảnh: Reuters. |
Ông cho biết nhóm của ông đã lấy các tế bào gốc có nguồn gốc từ tế bào da người trưởng thành cũng như các tế bào khác được nuôi cấy trong phòng thí nghiệm, sau đó đưa các tế bào này về trạng thái ban đầu với khả năng phát triển thành các loại tế bào khác nhau.
Sau đó, họ thao tác chúng để tạo thành nền tảng của một cấu trúc giống như phôi thai. Nó không phải là phôi thực tế hay tổng hợp - một thuật ngữ bị Hiệp hội Nghiên cứu tế bào gốc quốc tế (ISSCR) và các nhà khoa học khác chỉ trích - mà là một mô hình cho thấy cách thức hoạt động của một phôi.
Những mô hình nói trên có dạng quả cầu mô cỡ nhỏ, có đặc điểm tương tự phôi thai người thật 14 ngày tuổi. Mô hình này chứa những nội tiết tố cho kết quả dương tính (tức 2 vạch) khi dùng que thử thai được bán tại các nhà thuốc.
 |
| Đây là mô hình phôi đầu tiên có tổ chức cấu trúc khoang và hình thái tương tự phôi người ở ngày thứ 14. Ảnh: Reuters. |
"Đây là mô hình phôi đầu tiên có tổ chức cấu trúc khoang và hình thái tương tự phôi người ở ngày thứ 14", Giáo sư Jacob Hanna cho biết. Sau hai tuần, các quả cầu mô có chiều rộng khoảng 0,5mm.
Ông nói: “Chúng ta có thể thấy rằng các tế bào bắt đầu phân biệt chính xác, di chuyển và tự sắp xếp thành cấu trúc chính xác”.
Giáo sư Hanna cho biết mục tiêu tiếp theo của họ là tiến tới phát triển mô hình phôi đến ngày thứ 21 và đạt ngưỡng tỷ lệ thành công 50%.
Dù các cấu trúc này không hoàn toàn giống phôi người, các nhà nghiên cứu hy vọng chúng sẽ sớm được hoàn thiện để giúp làm sáng tỏ những bí ẩn về giai đoạn phát triển sớm nhất của con người.
 |
| Đã có sáu mô hình giống phôi người tương tự khác được công bố từ các nhóm trên khắp thế giới. Các nhà khoa học công bố nghiên cứu này nhằm cung cấp thông tin đầy đủ cho công chúng. Ảnh: Reuters. |
Bà Magdalena Żernicka-Goetz, Giáo sư phát triển và tế bào gốc tại Đại học Cambridge cho biết, nghiên cứu này tham gia cùng với sáu mô hình giống phôi người tương tự khác được công bố từ các nhóm trên khắp thế giới trong năm nay, trong đó có cả nghiên cứu từ phòng thí nghiệm của bà.
Bà nói: “Không có mô hình nào trong số này tóm tắt đầy đủ sự phát triển tự nhiên của con người nhưng mỗi mô hình đều bổ sung thêm những cách thức mà nhiều khía cạnh của sự phát triển con người hiện có thể được nghiên cứu bằng thực nghiệm”.
Giáo sư Hanna và những người khác lưu ý rằng, nghiên cứu này đặt ra một số nghi vấn về đạo đức về khả năng thao túng trong tương lai đối với sự phát triển phôi thai của con người. Tuy nhiên, ông đã so sánh với vật lý hạt nhân, lập luận rằng bạn không nên dừng mọi nghiên cứu trong lĩnh vực đó vì ai đó có thể chọn chế tạo bom hạt nhân.
Ông nói, điều quan trọng là phải thu hút và cung cấp thông tin đầy đủ cho công chúng mà “không làm gì trong bóng tối”.
