Theo Quyết định số 26/2017/QÐ-UBND ngày 20-6-2017 của UBND TP Hồ Chí Minh, các trường hợp được cấp phép xây dựng tạm để sửa chữa theo hiện trạng hoặc xây mới gồm: nhà, đất nằm trong phạm vi quy hoạch dành cho giao thông đã được phê duyệt và công bố nhưng chưa có quyết định thu hồi đất để thực hiện theo quy hoạch. Nhà ở riêng lẻ hiện hữu trên đất nông nghiệp xen kẽ trong khu dân cư mà hộ gia đình, cá nhân xây dựng, sử dụng ổn định trước ngày 1-7-2006; công trình, nhà ở hiện hữu nằm trong hành lang bảo vệ cầu… Ngoài ra, Quyết định 26 cũng quy định cấp giấy phép xây dựng tạm cho công trình, nhà ở hiện hữu trong khu vực có quy hoạch phân khu tỷ lệ 1/2000 để tạo điều kiện cho người dân an cư, cải thiện cuộc sống. Việc Quyết định 26 được triển khai sau thời gian các quận, huyện tạm ngưng cấp phép xây dựng tạm, đã giải quyết phần nào nhu cầu về nhà ở cho người dân trong các khu quy hoạch treo. Sau ba tháng, toàn thành phố đã cấp được 1.731 giấy phép, với tổng diện tích gần 286.000m2. Trong đó, huyện Hóc Môn là đơn vị cấp nhiều nhất với 901 giấy phép, huyện Củ Chi 141 giấy phép, quận Thủ Ðức 135 giấy phép…
Lúc đầu khi thực hiện việc cấp phép xây dựng tạm cho người dân, nhiều địa phương của thành phố còn lúng túng, dẫn đến tiến độ cấp phép xây dựng chậm, nhưng đến nay tất cả các quận, huyện đều đã thực hiện việc cấp giấy phép xây dựng tạm cho người dân; đồng thời kiến nghị thành phố mở rộng hơn việc cấp phép xây dựng cho người dân đối với các dự án chậm triển khai. Chủ tịch UBND huyện Nhà Bè, Nguyễn Văn Lưu kiến nghị, Sở Xây dựng xem xét cấp phép xây dựng tạm cho dân xây dựng trên đất nông nghiệp. Bởi trên thực tế hiện nay, nhiều người dân sinh sống trong vùng dự án chậm triển khai nhưng vì chưa chuyển đổi mục đích sử dụng nên không được cấp phép xây dựng. Ðơn cử, hàng nghìn hộ dân ở xã Hiệp Phước (huyện Nhà Bè) không thể xây nhà do vướng quy hoạch thực hiện dự án Khu đô thị cảng Hiệp Phước. Theo quy hoạch, Khu đô thị cảng Hiệp Phước có tổng diện tích hơn 3.900ha (gồm toàn bộ xã Hiệp Phước, với hơn 3.100 hộ dân và một phần xã Long Thới). Năm 2004, thành phố công bố quy hoạch dự án này thì các quyền lợi về nhà, đất của người dân bị hạn chế. Hầu hết, người dân chưa chuyển đổi mục đích sử dụng đất nên đến nay không được cấp phép xây dựng tạm, trong khi nhu cầu cho con cái ra ở riêng, xây nhà rất lớn. Lãnh đạo các quận, huyện cũng cho rằng, việc triển khai cấp phép xây dựng tạm hiện vẫn còn gặp một số khó khăn, vướng mắc khiến quyền lợi người dân bị ảnh hưởng như: nhà của dân nằm trên lộ giới hay một phần lộ giới có được cấp phép xây dựng tạm hay không? Có được xây dựng hàng rào trên đất nông nghiệp để bảo vệ tài sản không? Xác định cốt nền trong giấy phép xây dựng tạm như thế nào?...
Trả lời những câu hỏi này, Trưởng phòng Cấp phép xây dựng, Sở Xây dựng Tống Ðức Tiến cho biết: Quyết định 26 ban hành chỉ hướng dẫn cho những trường hợp mà trong Luật Xây dựng chưa phù hợp với thực tiễn tại thành phố. Các trường hợp còn lại phải thực thực hiện theo Luật Xây dựng và các văn bản hướng dẫn.
