Thoạt nhìn, trong một canh hát ca trù, ca nương, kép đàn và người cầm chầu (quan viên) tưởng như là một “ban nhạc” nhỏ, nhưng thực tế lại khác. Phía giáo phường, phía nhà trò chỉ có đào nương, kép đàn. Cầm chầu lại chính là “khách thơ”, là khán giả, là người thưởng thức. Họ chính là những người lãng du trong thế giới ca trù, là một phần di sản ca trù. Có những lúc, quan viên theo đúng lối xưa đã “tuyệt chủng”. Song, bây giờ, một thế hệ quan viên mới bắt đầu hình thành.
Sự kiện “Vọng khúc ca trù” vừa diễn ra tối 14/4 tại Hội quán Phúc Kiến (số 40 Lãn Ông, Hàng Bồ, Hoàn Kiếm, Hà Nội) do một nhóm sinh viên yêu văn hóa dân tộc tổ chức với các tiết mục hát ca trù và hoạt động tương tác thú vị đã thu hút sự quan tâm của công chúng Thủ đô.
Cuốn sách “Ả Đào: Một khảo cứu về lịch sử và hệ âm luật” đánh dấu chặng đường 9 năm ngược xuôi của nhà nghiên cứu Bùi Trọng Hiền để tìm cho ra những bí ẩn của hệ thống âm luật trong hát ả đào của các cụ, vừa kịp trước khi người nghệ nhân già cuối cùng rơi vào màn sương mù của quên lãng. Sách vừa được Omega Books Plus giới thiệu, cùng với cuộc trò chuyện, chia sẻ của tác giả Bùi Trọng Hiền và nhà nghiên cứu Đặng Hoành Loan.
Một nhóm sinh viên chuyên ngành Truyền thông và tổ chức sự kiện của Trường cao đẳng FPT Polytechnic đã tự tay lên kế hoạch, dàn dựng và triển khai một chương trình theo mô hình "bảo tàng sống", qua đó tái hiện nhiều loại hình ca kịch cổ truyền của Việt Nam như ca trù, xẩm, chèo cổ, diễn xướng.
Bên cạnh ca trù và nghệ thuật làm gốm của người Chăm đã được UNESCO ghi vào Danh sách di sản văn hóa phi vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp, mới đây, hồ sơ Mo Mường đã được Chính phủ đồng ý đệ trình UNESCO xem xét, đưa vào danh sách này.
Văn hóa dân gian, trong đó có dân ca là một bộ phận quan trọng, cấu thành nên kho tàng di sản văn hóa phi vật thể Việt Nam. Những năm qua, nhiều nghệ nhân ở Quảng Bình đã dày công sưu tầm, truyền dạy các làn điệu dân ca, phục dựng làm “sống lại” các lễ hội văn hóa dân gian. Họ như suối nguồn mải miết chảy để mang lại giá trị tốt đẹp, nhân văn cho đời và giữ gìn bản sắc văn hóa độc đáo của quê hương.
Hà Nội hiện giờ có nhiều câu lạc bộ, giáo phường ca trù. Ca trù đang trên đường hồi sinh, nhưng với đào nương tài hoa Kim Ngọc, điều đó đem đến niềm vui xen lẫn nỗi lo, bởi khi phát triển “nóng” sẽ có thể có nhiều sai lạc. Bởi thế, biết rằng chặng đường còn gian nan, cô âm thầm nghiên cứu, tìm hiểu và tìm lại những chuẩn mực ca trù cổ.
Nhiều hành khách ngạc nhiên và thích thú với các loại hình nghệ thuật truyền thống diễn ra tại Nhà ga T2, Cảng Hàng không quốc tế Nội Bài trong Tuần lễ văn hóa với chủ đề “Hương sắc Hà Nội” từ ngày 24 đến 30/11/2023.
Trong các ngày 26 và 27/4, tại Nhà hát thành phố Hải Phòng sẽ diễn ra Liên hoan Ca trù Hải Phòng mở rộng năm 2023 với chủ đề “Sức sống Ca trù thành phố Cảng” với sự tham dự của nhiều câu lạc bộ, giáo phường Ca trù các tỉnh, thành phố.
Liên hoan Ca trù Hà Nội lần thứ 3 - năm 2022 có 48 thí sinh tham dự phần thi cá nhân, và 6 tiết mục múa hát tập thể. Không chỉ có số lượng thí sinh tham gia đông mà chất lượng các phần thi cũng được cải thiện. Điều đó cho thấy ca trù Hà Nội đang phát triển mạnh mẽ.
Nhân dịp kỷ niệm 15 năm ngày Di sản văn hóa Việt Nam (23-11-2005 – 23-11-2020), sáng 22-11, Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội đã tổ chức gặp mặt các nghệ nhân, những người làm di sản trên địa bàn thành phố Hà Nội.
